Μύθοι και παράδεισοι

Του Περικλή Δημητρολόπουλου, ΝΕΑ

Τσαβισμός: ένα υβριδικό σύστημα δημοκρατίας και αυταρχισμού που χτίστηκε πάνω στον λαϊκισμό, τα πετροδόλαρα και τον ημισοσιαλισμό. Ο ορισμός ανήκει στον Ρόρι Κάρολ, δημοσιογράφο της Γκάρντιαν. Ο Κάρολ είναι ανταποκριτής της βρετανικής εφημερίδας στη Λατινική Αμερική και η βάση του είναι το Καράκας, η πρωτεύουσα της Βενεζουέλας. Τον Μάρτιο του 2013 κυκλοφόρησε το βιβλίο του «Κομαντάντε: Η Βενεζουέλα του Ούγκο Τσάβες». Σε ένα άρθρο του που δημοσιεύθηκε τον ίδιο μήνα με αφορμή τον θάνατο του Τσάβες, ο Κάρολ έγραφε ότι ο πρόεδρος της Βενεζουέλας αφήνει πίσω του μια «αμφιλεγόμενη κληρονομιά θριάμβου, καταστροφής και αβεβαιότητας». Ενδεχομένως η εφημερίδα του Κάρολ να μη θεωρείται αρκετά αριστερή για τα γούστα των εγχώριων αριστερών ή όποιων αυτοπροσδιορίζονται ως τέτοιοι. Δεν αποκλείεται ο ιρλανδός δημοσιογράφος να εμφορείται από εμπάθεια, να απεργάζεται και αυτός το τέλος της μπολιβαριανής επανάστασης όπως θα έλεγε κάθε στρατευμένος αναλυτής που ξέρει να εξηγεί την αποτυχία μόνο με συνωμοσιολογικούς όρους. Γεγονός είναι πάντως ότι η «όμορφη επανάσταση», όπως χαρακτήριζε την επανάστασή του ο ίδιος, παράγει πλέον μόνο ασχήμια. Η Βενεζουέλα παραδίδεται στο χάος. Οχι επειδή το θέλει κάποιο σκοτεινό κέντρο. Αλλά επειδή στη Βενεζουέλα συνέβη ό,τι συμβαίνει με όλα τα αυταρχικά καθεστώτα: οι θεσμοί ταυτίστηκαν με ένα πρόσωπο. Και όταν εκλείψει το πρόσωπο, η κατάρρευση είναι αναπόφευκτη.

Ο Κάρολ σημειώνει ότι ο Νικολάς Μαδούρο, ο διάδοχος του Τσάβες στην προεδρία, δεν ελέγχει μόνο τα μέσα ενημέρωσης και τη Δικαιοσύνη, αλλά και τη βιομηχανία πετρελαίου και τον στρατό. Δεν αποκλείεται επομένως να βγει ακόμη πιο ενισχυμένος από αυτή την αναμέτρηση. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι η επανάσταση έχει νικήσει. Αντιθέτως, έχει ήδη χάσει. Και δεν έχασε από τους φοιτητές που διαδηλώνουν στους δρόμους, αλλά από τις παραγκουπόλεις όπου η δυσαρέσκεια αυξάνεται διαρκώς.

Ισως να μη γινόταν διαφορετικά. Οι απαλλοτριώσεις, τα επιδόματα και ο έλεγχος των τιμών και του νομίσματος παγίδευσαν την οικονομία της Βενεζουέλας σε έναν λαϊκιστικό λαβύρινθο. Σήμερα ο πληθωρισμός τρέχει με 56%, ενώ παρατηρούνται ελλείψεις σε ψωμί, αλεύρι, κρέας και άλλα βασικά αγαθά, ακόμη και χαρτί τουαλέτας. Το νόμισμα της χώρας έχει βυθιστεί και ουσιαστικά δεν είναι πλέον ανταλλάξιμο. Η Βενεζουέλα, μια πετρελαιοπαραγωγός χώρα, βρίσκεται στα όρια της χρεοκοπίας. Και οι πολίτες της φράζουν τα παράθυρά τους με στρώματα για να αποφύγουν τις σφαίρες των παραστρατιωτικών.

Η Βενεζουέλα είναι ο δεύτερος μύθος της εγχώριας ριζοσπαστικής Αριστεράς που καταρρέει μετά την Αργεντινή. Ενδεχομένως δεν είναι κακό να ζεις με μύθους. Αρκεί να μην προσπαθείς να πείσεις τους άλλους ότι οι μύθοι σου είναι παράδεισος.