Πολιτιστικές πολιτικές για τις παγκόσμιες πόλεις

#ΠΟΛΕΙΣ και ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ
 Η θεωρία των παγκόσμιων πόλεων, έχει μέχρι σήμερα δώσει ελάχιστη προσοχή στον πολιτισμό

To World Cities Culture Forum δημιουργήθηκε το 2012 την περίοδο των Ολυμπιακών αγώνων του Λονδίνου , από 12 πόλεις που μπορούν να χαρακτηρισθούν ως "World" με την έννοια ότι είναι σημαντικές σε παγκόσμιο επίπεδο.
Το 2013 το forum διευρύνθηκε και τώρα αποτελείται από 22 πόλεις.Το Amsterdam, Berlin, Bogotá, Buenos Aires, Hong Kong, Istanbul, Johannesburg, London, Los Angeles, Montréal, Mumbai, New York, Paris, Rio de Janeiro, São Paulo, Seoul, Shanghai, Singapore, Sydney, Tokyo and Toronto.Επίσης συμμετέχει και το Πεκίνο αλλά ειδικά για το 2013 απουσίαζε.
Το forum παρουσίασε μια αναφορά για τον πολιτισμό που περιγράφονται πολιτιστικές στρατηγικές , προκλήσεις και τις αντίστοιχες απαντήσεις που δίνει κάθε μία από αυτές τις πόλεις.
Παρουσιάζοντας σήμερα το κείμενο δεν μπορούμε να μην επισημάνουμε ότι ο πολιτισμός πέρα από τα προφανή είναι και ισχυρό ανταγωνιστικό στοιχείο της αναπτυξιακής ταυτότητας μιας πόλης.
#Την μετάφραση της εισαγωγής επιμελήθηκαν ο Λάζαρος Αγαπίδης και η Άννα Δωροβάτα

Η θεωρία των παγκόσμιων πόλεων, έχει μέχρι σήμερα δώσει ελάχιστη προσοχή στον πολιτισμό. Οι στρατηγικές για την οικονομική ανάπτυξη βασίζονται στο μοντέλο Foreign Direct Investment (FDI) και έχουν εστιάσει σε τομείς όπως οι μεταφορές, η παιδεία, τις καλές υποδομές στέγασης και στην εφαρμογή κανόνων δικαίου.  Παρόλα αυτά η προσπάθεια να προσελκύσουν παγκόσμιες επιχειρήσεις και επενδύσεις μπορεί να «τυφλώσει» τις κυβερνήσεις των πόλεων εμποδίζοντας την ανάπτυξη της τοπικότητας και ειδικότερα να χάσουν τη δυνατότητα να αντιμετωπίσουν το απρόσμενο. Οι παγκόσμιες πόλεις, όπως αναφέρονται σε αυτή την έρευνα, όλο και περισσότερο το αναγνωρίζουν αυτό.

 
Είναι σημαντικό να κατανοηθεί ότι ο τομέας του πολιτισμού είναι συγκεντρωμένος σε αστικά πολεοδομικά clusters και ότι πολλά από αυτά διαμορφώνουν το χαρακτήρα που έχει η πόλη αυτή κάθε αυτή: τα δισκοπωλεία, οι μεγάλες και μικρές μουσικές αίθουσες, οι βιβλιοθήκες και τα βιβλιοπωλεία, τα μουσεία και οι γκαλερί, τα πάρκα και οι ανοιχτοί χώροι, οι ομάδες ποδοσφαίρου και τα γήπεδα, οι φοιτητές και οι καφετέριες.  Εν συντομία, ένας ζωντανός πολιτιστικός τομέας, μαζί με το συνδυασμό του  προγραμματισμένου και του αυθόρμητου, είναι ένα ζωτικό κομμάτι της αστικής εμπειρίας.  Η Νέα Υόρκη αποσαφηνίζει το ζήτημα, τονίζοντας ότι από όλες τις βιομηχανίες, «η κουλτούρα είναι αυτή που είναι παρούσα σε κάθε δήμο και σε κάθε γειτονιά».

 
Το πρόβλημα για εκείνους που χαράζουν την πολιτική είναι ότι αυτά τα σημαντικά και διασυνδεδεμένα  προσόντα δεν είναι πάντα τα αποτελέσματα μιας συνειδητής σκόπιμης πολιτιστικής πολιτικής. Αντ’ αυτού είναι συχνά η κληρονομιά της εκπαιδευτικής πολιτικής, η πολιτική των μεταφορών, ο σχεδιασμός και οι νόμοι αδειοδότησης, η μετανάστευση και η στεγαστική πολιτική της φιλανθρωπίας και του εμπορίου αναμεμειγμένη μαζί με μια ποικιλία δημόσιων και ιδιωτικών πολιτιστικών αγαθών. Τόσο περίπλοκο είναι αυτό το μείγμα που οι σχολιαστές μερικές φορές καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι «τα πράγματα απλά συμβαίνουν» στις πόλεις ή ότι το αόρατο χέρι του εμπορίου έχει δημιουργήσει θαύματα πάλι. 

Αλλά στην πραγματικότητα, η εμπλοκή της πολιτιστικής πολιτικής με τις άλλες αστικές πολιτικές είναι χαρακτηριστικό όλων των πόλεων του κόσμου. Ο πολιτισμός είναι ενσωματωμένος σε ευρύτερες κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές σχέσεις. Συμμετέχοντας με έναν ενεργό ρόλο στη πολιτιστική πολιτική μπορούμε να έχουμε ένα σύνολο θετικών αποτελεσμάτων, πέρα από την διασκέδαση και την αισθητική, δημιουργώντας και διατηρώντας την ταυτότητα, την οικοδόμηση της κοινωνικής συνοχής, την προώθηση της ανάπτυξης της κοινότητας και της συμμετοχής των πολιτών, ενισχύοντας έτσι την ευημερία και τη δημιουργία της οικονομικής αξίας. 

 
Στη Μπογκοτά και το Γιοχάνεσμπουργκ, για παράδειγμα, ο πολιτισμός θεωρείται ως ένα κομμάτι της υγείας και της κοινωνικής ανάπτυξης, τα οποία είναι κρίσιμα για την μετατροπή της ζωής των περιθωριοποιημένων πολιτών. Στο Σίδνευ, η ουσιαστική αναγνώριση του πολιτισμού των ιθαγενών των πόλεων είναι ο κύριος στόχος τους. Στο Άμστερνταμ και στο Λονδίνο, οι πολιτιστικές δραστηριότητες θεωρούνται ένα ζωτικό μέρος της εκπαίδευσης  ακόμα κι από το σχολείο. Στο Παρίσι, παράλληλα με τους παραδοσιακούς γαλλικούς στόχους της πολιτιστικής πολιτικής, ο πολιτισμός είναι άξονας προτεραιότητας για την οικονομική ανάπτυξη, ενώ στη Σαγκάη, ο πολιτισμός φαίνεται να είναι μία πηγή της κοινωνικής αρμονίας και σταθερότητας μέσα στη ραγδαία οικονομική και κοινωνική αλλαγή.   

     
Αυτός ο ίδιος συνδυασμός φαίνεται σε πολλές υπηρεσίες και φορείς που συμπεριλαμβάνονται στην αστική πολιτιστική πολιτική. Το Τόκυο τόνισε ότι το πλήθος των πολιτιστικών δραστηριοτήτων δε χορηγούνται από καμία κυβερνητική ή καμία μεγάλη εταιρεία, αλλά επιχορηγoύνται από μια ποικιλία δημόσιων πολιτιστικών οργανισμών. Η Νέα Υόρκη και το Λος Άντζελες επίσης εξασκούν το μεικτό μοντέλο οικονομίας, με υψηλό ποσοστό φιλανθρωπικής πολιτιστικής χρηματοδότησης, παράλληλα με δημόσια χρηματοδότηση και καταναλωτικές δαπάνες. 

   
Αυτή η «ενσωματωμένη» φύση του πολιτισμού είναι ένας από τους λόγους που δεν συνίσταται η προσπάθεια να αναπτυχθεί ένα ενιαίο σχέδιο, το οποίο αναπαράγεται από την μία πόλη στην άλλη.  Υπάρχουν, ωστόσο ορισμένες προκλήσεις που οι παγκόσμιες πολιτιστικές πόλεις έχουν ως κοινά σημεία.

ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

 
Υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι 21 πόλεις, αλλά πολλές από αυτές μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε τέσσερα κύρια θέματα:

Το πρώτο έχει να κάνει με την επίτευξη μιας ισορροπία μεταξύ της παράδοσης και του νεωτερισμού. Η διεθνής εικόνα μερικών πόλεων είναι πολύ καλά σχηματισμένη από τα ιστορικά μνημεία και την κληρονομιά, ωστόσο, έχουν την ανάγκη να βρουν τρόπο να αναδείξουν τον σύγχρονο πολιτισμό τους – ένα θέμα που ενδιαφέρει ιδιαίτερα το Παρίσι. Από την άλλη μεριά, οι διεθνείς εικόνες των πόλεων του Τόκυο και της Σεούλ τείνουν να παραβλέπουν τις ιστορικές συνοικίες και τα κτίρια. 

 
Η δεύτερη πρόκληση είναι πως θα διατηρηθεί μια αίσθηση του τοπικού και του συγκεκριμένου σε ένα κόσμο που προχωράει γρήγορα προς την παγκοσμιοποίηση. Όπως οι ιδέες και οι άνθρωποι κινούνται ολοένα και περισσότερο ελεύθεροι πέρα των συνόρων, είναι δύσκολο να διατηρηθούν τα διακριτικά στοιχεία του πολιτισμού της πόλης. Πως μπορεί αυτό να γίνει χωρίς να γινόμαστε υπερπροστατευτικοί; 

 
Η τρίτη πρόκληση είναι πως μπορεί να συνδεθεί η υποδομή με την συμμετοχή. Σε μερικές από τις ραγδαία αναπτυσσόμενες πόλεις, όπως είναι η Σαγκάη και η Κωνσταντινούπολη, υπάρχουν σημαντικές προσπάθειες για να βελτιώσουν την ποιότητα της πολιτιστικής υποδομής. Κάποιες από αυτές όπως οι βιβλιοθήκες ας πούμε, μπορούν δυνητικά να προσφέρουν σημαντικά στις μελλοντικές ικανότητες των αστικών πληθυσμών. Παρόλα αυτά, για να αξιοποιηθούν στο μέγιστο τα πολιτιστικά κέντρα πρέπει να εστιάσουν στη συμμετοχή για να βεβαιωθούν ότι οι πολίτες μπορούν να ωφεληθούν στο μέγιστο από τις νέες υποδομές που χτίζουν για αυτούς.

   
Η τέταρτη πρόκληση είναι η εξασφάλιση ότι οι πολιτιστικές ευκαιρίες είναι διαθέσιμες σε όλους τους κατοίκους των πόλεων, όχι μόνο για τους πλουσιότερους ή για τους καλύτερα συνδεδεμένους με το σύστημα. Οι πόλεις του κόσμου είναι κόμβοι και για την εσωτερική και για τη διεθνή μετανάστευση, και συχνά έχουν εντυπωσιακή κοινωνικοοικονομική ανισότητα. Μερικές από αυτές τις ανισότητες έχουν χωρικές διαστάσεις: οι περιθωριοποιημένες περιοχές των πόλεων μπορούν να γίνουν «έρημοι πολιτισμού» μειώνοντας τις ευκαιρίες των πολιτών να ενσωματωθούν σε μια ευρύτερη κοινωνία των πολιτών.  Πολλές πόλεις, συμπεριλαμβάνοντας το Ρίο Ντε Τζανέϊρο, η Μπογκοτά, το Άμστερνταμ και το Μόντρεαλ, εφαρμόζουν στρατηγικές για να προσπαθήσουν να διευκολύνουν την πρόσβαση στον πολιτισμό σε όλες τις κοινότητες.

   
Οι ανταποκρίσεις των παγκόσμιων πόλεων κάνουν και τις σχετικές προκλήσεις να αλλάζουν ανάλογα με τις περιστάσεις.
Παρόλα αυτά, υπάρχουν δύο στρατηγικές αρχές, που φαίνεται να καθοδηγούν την άποψή τους για τη χρησιμότητα του πολιτισμού.

Η πρώτη είναι να τονίσουν τον πολιτιστικό ρόλο σαν μια δύναμη της ανανέωσης και της κοινωνικής ένταξης. Αυτό μπορεί να αναφέρεται σε φυσική ανανέωση, όπου τα παλιά κτίρια δίδονται για νέες πολιτιστικές χρήσεις, ή όπου ο πολιτισμός βοηθά αναβιώσουν περιθωριοποιημένες περιοχές της πόλης.  Τέτοιες στρατηγικές εφαρμόζονται στο Μπουένος Άϊρες, στη Νέα Υόρκη, στο Τορόντο και στο Λονδίνο μεταξύ άλλων.

Αλλά ο πολιτισμός επίσης προσφέρει μια ευκαιρία για πνευματική ή συναισθηματική αναγέννηση. Στο Τόκυο, μετά το σεισμό του 2011, η Νέα Υόρκη μετά την 9/11 και το Γιοχάνεσμπουργκ μετά το τέλος της πολιτικής του φυλετικού διαχωρισμού, ο πολιτισμός έχει παίξει ένα ρόλο στην ανασυγκρότηση μιας πόλης και να αναβιώσει την αίσθηση του κοινού σκοπού. 

   
Η δεύτερη αρχή της στρατηγικής που υιοθετείται από πολλές πόλεις είναι να τονίσει τη σημασία της συνεργασίας μεταξύ του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα.  Σε σχεδόν όλες τις πόλεις, ο πολιτισμός ωφελείται από μία μικτή οικονομία, όπου τα ιδιωτικά και τα δημόσια στοιχεία ενισχύουν το ένα το άλλο.

Μερικά παραδείγματα βοηθούν να απεικονίσουν αυτό το θέμα:  αρκετά από τα πολιτιστικά ιδρύματα της  Νέας Υόρκης, όπως είναι το Μητροπολιτικό Μουσείο και το ΜοΜΑ διαχειρίζονται από ιδιώτες αλλά στεγάζονται σε κτίρια που ανήκουν στην πόλη. Στην Κωνσταντινούπολη οι κρατικοί πόροι υποστηρίζουν τα ιδιωτικά θέατρα, ενώ στο Τόκυο τα δημόσια ιδρύματα συχνά διαχειρίζονται από ιδιώτες προσφέροντας νέα προσόντα στον τομέα. Τέτοιες συνεργασίες επιτρέπουν στον πολιτιστικό τομέα να κερδίσει από τις δυνάμεις τόσο από τους ιδιωτικούς όσο και από τους δημόσιους τομείς.

Διαβάστε την πολύ ενδιαφέρουσα αναφορά με τίτλο " WORLD CITIES CULTURE REPORT " που υπογράφει ο Δήμαρχος του Λονδίνου.

Την επισήμανση της αναφοράς βρήκαμε στο πολύ ενδιαφέρον blog Δίκτυο για την Δημιουργική Ελλάδα