Ας τελειώσει ο πόλεμος Στον παγκόσμιο οικονομικό στίβο, η αδιάλλακτη στάση και η τακτική του τσαμπουκά οδηγούν σε αποτυχίες.

 Του Κίμωνα Χατζημπίρου, ΝΕΑ, 21.11.13

---

 Οι λαϊκιστές πολιτικοί, αλλά και ο μέσος πολίτης που από γενιά σε γενιά γαλουχείται με τα νάματα της φυλής, εμφορούνται από ένα συγκρουσιακό πνεύμα, σύμφωνα με το οποίο τίποτα δεν επιτυγχάνεται χωρίς πολεμική ιεροτελεστία. Οι κόκκινες γραμμές αναγορεύονται σε σύμβολο ενός προαιώνιου, ανυποχώρητου, αντιστασιακού πάθους. Πολεμική ορολογία βασιλεύει σε όλο το φάσμα κοινωνικών και οικονομικών δραστηριοτήτων. Η επικράτηση επί του αντιπάλου θεωρείται η κύρια μέθοδος για την επίλυση προσωπικών, κοινωνικών και εθνικών διαφορών. Ο πολιτικός ρίχνεται στη μάχη για να υπερασπιστεί τα απαράγραπτα δικαιώματα των ψηφοφόρων, ο συνδικαλιστής στις επάλξεις για «δίκαια» αιτήματα. Μαχόμενοι είναι ο πετυχημένος δημοσιογράφος ή ο δικηγόρος. Ο επαγγελματίας τιτλοφορείται βιοπαλαιστής. Η κοινωνική πρόοδος έρχεται μόνο με «νέους αγώνες λαϊκούς». Παλαιοδεξιοί και παλαιοαριστεροί συναγωνίζονται να πείσουν πόσο απαραίτητες είναι οι πολεμικές βιομηχανίες. Η πλειονότητα πρόθυμα πιστεύει ότι η χώρα περιβάλλεται από εχθρούς, η πεποίθηση περί του μεγαλείου της φυλής τροφοδοτεί την απέχθεια προς ξενόφερτες απόψεις. Ακόμη και όταν ο εχθρός δεν είναι προφανής, οφείλουμε να τον εφεύρουμε. Ο λαός εκστασιάζεται με μια σκληρή στάση απέναντι στους ξένους ή τους γείτονες και βαριέται όταν αρχίζουν τα συγκεκριμένα αναλυτικά επιχειρήματα.

Η 29η Αυγούστου, θρησκευτική θεομητορική εορτή, είχε καθιερωθεί από τη δικτατορία ως ημέρα της Πολεμικής Αρετής των Ελλήνων. Οι άνθρωποι της δικτατορίας ήξεραν πώς να αξιοποιήσουν αισθήματα που μια φιλοπόλεμη παιδεία διαχέει σε ολόκληρο τον πληθυσμό. Εκτοτε, δεν έχουν αλλάξει πολλά σʼ αυτόν τον τομέα. Ακόμα και σήμερα το πολυσυζητημένο μάθημα της Ιστορίας δεν συμβάλλει καθόλου στην αποφυγή επανάληψης των αλλεπάλληλων ιστορικών λαθών του έθνους. Μας αρκεί η πεποίθηση ότι οι ήρωες πολεμούν σαν Ελληνες. Οι απερίσκεπτες συγκρουσιακές καταστάσεις που έφεραν στον τόπο μείζονες τραγωδίες τα τελευταία εκατό χρόνια ήταν άραγε ανεξάρτητες από αυτή την ιδιάζουσα εθνική ιδεολογία; Μήπως πρέπει να αναρωτηθούμε γιατί ακόμα και οι αναλφάβητοι γνωρίζουν τον Κολοκοτρώνη αλλά ακόμα και οι μορφωμένοι αγνοούν τον Καραθεοδωρή;

Οι λαϊκιστές πολιτικοί, αλλά και ο μέσος πολίτης που από γενιά σε γενιά γαλουχείται με τα νάματα της φυλής, εμφορούνται από ένα συγκρουσιακό πνεύμα, σύμφωνα με το οποίο τίποτα δεν επιτυγχάνεται χωρίς πολεμική ιεροτελεστία. Οι κόκκινες γραμμές αναγορεύονται σε σύμβολο ενός προαιώνιου, ανυποχώρητου, αντιστασιακού πάθους. Πολεμική ορολογία βασιλεύει σε όλο το φάσμα κοινωνικών και οικονομικών δραστηριοτήτων. Η επικράτηση επί του αντιπάλου θεωρείται η κύρια μέθοδος για την επίλυση προσωπικών, κοινωνικών και εθνικών διαφορών. Ο πολιτικός ρίχνεται στη μάχη για να υπερασπιστεί τα απαράγραπτα δικαιώματα των ψηφοφόρων, ο συνδικαλιστής στις επάλξεις για «δίκαια» αιτήματα. Μαχόμενοι είναι ο πετυχημένος δημοσιογράφος ή ο δικηγόρος. Ο επαγγελματίας τιτλοφορείται βιοπαλαιστής. Η κοινωνική πρόοδος έρχεται μόνο με «νέους αγώνες λαϊκούς». Παλαιοδεξιοί και παλαιοαριστεροί συναγωνίζονται να πείσουν πόσο απαραίτητες είναι οι πολεμικές βιομηχανίες. Η πλειονότητα πρόθυμα πιστεύει ότι η χώρα περιβάλλεται από εχθρούς, η πεποίθηση περί του μεγαλείου της φυλής τροφοδοτεί την απέχθεια προς ξενόφερτες απόψεις. Ακόμη και όταν ο εχθρός δεν είναι προφανής, οφείλουμε να τον εφεύρουμε. Ο λαός εκστασιάζεται με μια σκληρή στάση απέναντι στους ξένους ή τους γείτονες και βαριέται όταν αρχίζουν τα συγκεκριμένα αναλυτικά επιχειρήματα. Μια τακτική υποχωρήσεων καταδικάζεται προτού εκδηλωθεί, έστω και αν θα μπορούσε να φέρει θετικό αποτέλεσμα. Ο υπουργός πάει στις Βρυξέλλες για να παλέψει, θα θεωρηθεί επιτυχημένος αν επιδείξει άκαμπτη διεκδικητική στάση προς τους Ευρωπαίους. Η διαπραγμάτευση γίνεται αντιληπτή σαν πολεμικός αγώνας, κάθε συμβιβαστική λύση των διαφορών προσλαμβάνεται σαν ήττα.

Ωστόσο, σήμερα, η παγκόσμια πραγματικότητα λειτουργεί αλλιώς. Οι λαοί στην εποχή μας προοδεύουν με παραγωγική δουλειά, πρωτότυπη σκέψη, μελέτη, καινοτομία, εφευρετικότητα, εργατικότητα, πειθαρχία, κοινωνική ευσυνειδησία, άμιλλα, συλλογικότητα, αναγνώριση του καλύτερου. Ο συμβιβασμός δεν είναι ντροπή, είναι μέσον για να βρεθεί η βέλτιστη λύση, για αμοιβαία κερδοφόρα (win-win) προοπτική. Η ευημερία δεν επιτυγχάνεται με βία και εξαλλοσύνη, αλλά με σταθερή, συνεπή προσπάθεια και μετριοπάθεια. Η πειθώ είναι αποτελεσματικότερη από τη σύγκρουση. Ο ανταγωνισμός δεν σημαίνει οπωσδήποτε πόλεμο, μάχες, ηρωισμούς. Στον παγκόσμιο οικονομικό στίβο, η αδιάλλακτη στάση και η τακτική του τσαμπουκά οδηγούν σε αποτυχίες. Η διαμόρφωση πλαισίου οικονομικής ανάπτυξης δεν επιτυγχάνεται με «ανένδοτη στάση έναντι των ξένων χρηματοδοτών για να υποχωρήσουν από τις παράλογες απαιτήσεις τους» αλλά με αποτελεσματική διαπραγμάτευση, λεπτομερή τεκμηρίωση, λογική ανάλυση, συγκεκριμένα επιχειρήματα.

Η διαχρονική πολεμοχαρής εκπαίδευση γεννά αντικοινωνικά σύνδρομα και ένα μιλιταριστικό δυναμικό που εκρήγνυται σε περίοδο κρίσης και εκδηλώνεται στο Διαδίκτυο. Η ειρήνη δεν επιδοκιμάζεται ούτε αναγνωρίζεται ως σημαντική αξία. Εξαίρεται η «βαριά φανέλα» του Ελληνα. Χάρη στην πολεμική αρετή που έχει σφυρηλατήσει το ηρωικό σθένος της φυλής, θεωρείται ότι οι Ελληνες κέρδισαν σεβασμό και αναγνώριση όσο κανένα άλλο έθνος στην Ιστορία της ανθρωπότητας. «Σεμνυνόμεθα διά την πολεμικήν αρετήν μας, η οποία διαλάμπει διά των αιώνων», αποφαινόταν ο Γεώργιος Παπαδόπουλος στις 29-8-1972. Ετσι όμως σηματοδοτείται μια γενικότερη ιδιάζουσα στάση απέναντι στην ιστορία, στη ζωή, στο μέλλον. Στην πολεμική αρετή αναζητείται η εθνική ταυτότητα. Πολλοί συμπατριώτες μας, κληρονόμοι υποτίθεται εκείνων που έθεσαν τα θεμέλια της φιλοσοφίας, της επιστήμης, της τέχνης, της πολιτικής, του αθλητισμού, εξακολουθούν να είναι πεισμένοι ότι η πολεμική αρετή συνιστά την ελληνική προσφορά στην ανθρωπότητα. Εξάλλου, οι όποιες επιτυχίες των νεοελλήνων κατοίκων της χώρας σε άλλου τύπου δραστηριότητες, όπως δημιουργία σύγχρονων προϊόντων, συνεισφορά σε νέες ιδέες, συμμετοχή σε σημαντικά ειρηνικά έργα, ούτε αφθονούν ούτε γίνονται ευρέως γνωστές.