Του Γιώργου Σιακαντάρη, www.protagon.gr
Η πρωτοβουλία των 58, καθώς και οι προηγηθείσες κινήσεις και πρωτοβουλίες που αποσκοπούν στην πολιτική, κομματική και ιδεολογική ανασυγκρότηση του ευρύτερου χώρου της Κεντροαριστεράς, αποτελούν σταθερά βήματα προς τη θετική κατεύθυνση. Αυτή βεβαίως η γενική αρχή ισχύει με την προϋπόθεση του σεβασμού του θετικού και αρνητικού φορτίου που φέρει ο κάθε χώρος, των ιδιαιτεροτήτων, της αυτοτέλειας, της αυτονομίας των κομματικών σχηματισμών που απαρτίζουν σήμερα την κατακερματισμένη ελληνική Κεντροαριστερά και κυρίως με γνώμονα τη διαμόρφωση ενός προγραμματικού ιδεολογικού και πολιτικού λόγου, που θα ανταποκρίνεται στις αρχές και τις αξίες της Αριστεράς, της Σοσιαλδημοκρατίας και του δημοκρατικού σοσιαλισμού. Γιατί φυσικά δεν μπορώ να φανταστώ καμία Κεντροαριστερά, η οποία θα επικαλείται την προτεραιότητα των μεταρρυθμίσεων, αλλά οι μεταρρυθμίσεις που θα προτείνει δεν θα θίγουν τις ρίζες των φαινομένων, οι οποίες παράγουν κοινωνικές ανισότητες. Δεν φαντάζομαι Κεντροαριστερά η οποία απλά θα μιλάει για την ανάγκη ενός κοινωνικού μοντέλου ως κάτι μεταξύ των άλλων και δεν θα αναφέρεται σ’ αυτό ως το κεντρικό της ζητούμενο.
Όσοι ενδιαφερόμαστε για μια τέτοια Κεντροαριστερά, αντί να αναλωνόμαστε σε συζητήσεις περί διαδικαστικών και οργανωτικών ζητημάτων, θα ήταν καλό να οργανώσουμε μια ευρεία συζήτηση για το τι θα πρέπει να γίνει ώστε να μειωθούν αρχικά οι ανισότητες που παρήγαγε το Μνημόνιο. Εδώ είναι απαραίτητη και η κριτική προς την ιδεολογία που εμπνέει τις κυρίαρχες σήμερα στην Ευρώπη πολιτικές ελίτ και προς τους διεκπεραιωτές αυτών των ιδεολογιών (Τρόικα). Ενώ χρειάζεται από τώρα να επεξεργαστούμε λύσεις για το πώς θα κτιστεί μια δίκαιη κοινωνία ισότιμων πολιτών, όταν η χώρα σταθεί στα δικά της πόδια.
Σ’ αυτό το πλαίσιο η αναγκαία δημιουργία μιας Φιλελεύθερης Σοσιαλδημοκρατίας δεν σημαίνει να γίνει νεοφιλελεύθερη η Σοσιαλδημοκρατία. Δεν σημαίνει να αντικατασταθούν τα στερεότυπα του πάλαι ποτέ κραταιού κρατισμού και των πελατειακών σχέσεων με την επίκληση της λογικής των «αλάνθαστων» αγορών. Δεν σημαίνει αδιαφορία, μίσος και περιφρόνηση έναντι αυτών που ο Ζίγκμουντ Μπάουμαν ονομάζει κοινωνία των «απορριμμάτων» ή με άλλα λόγια αδιαφορία για τις ταξικές ανισότητες.
Σημαίνει απλά ότι ο Φιλελευθερισμός χρειάζεται να διαπερνά οριζόντια το πνεύμα της Σοσιαλδημοκρατίας και όχι να αποτελέσει μια απλή «συνένωση» σοσιαλδημοκρατών και φιλελεύθερων. Φιλελεύθερη Σοσιαλδημοκρατία είναι αυτός ο πολιτικός χώρος, που σε πείσμα των παλαιών δοξασιών, θεωρεί ότι η προστασία και τα δικαιώματα των ατόμων και όχι των κοινωνικών ομάδων αποτελούν τον κινητήριο μοχλό της ανθρώπινης προόδου. Είναι όμως και αυτός ο χώρος που διαμορφώνει τις πολιτικές του με βάση την αρχή ότι κάθε αυτόνομο άτομο στη νεωτερική κοινωνία διατηρεί αυτήν του την αυτονομία, μόνο όταν έχει ταξική ταυτότητα.
Με άλλα λόγια, η Φιλελεύθερη Σοσιαλδημοκρατία γνωρίζει πολύ καλά ότι στη δημοκρατία κάθε άνθρωπος πρέπει να έχει τη θέση που του αξίζει με βάση τις γνώσεις και τις ικανότητές του. Αλλά την ίδια στιγμή η κοινωνική όψη της δημοκρατίας πρέπει να εξασφαλίζει σε κάθε άνθρωπο, ανεξαρτήτως γνώσεων και δεξιοτήτων, μια θέση στην κοινωνία και όχι στις «χωματερές» της.
Το οποιοδήποτε άμεσο ή μελλοντικό κεντροαριστερό, σοσιαλδημοκρατικό ή αριστερό και δημοκρατικό εγχείρημα στη χώρα μας θα έχει μέλλον μόνο όταν κατανοήσει ότι ο όρος Κεντροαριστερά δεν είναι γεωγραφικός αλλά πολιτικός προσδιορισμός. Γιατί Κεντροαριστερά κατά βάση σημαίνει Δημοκρατική και Σοσιαλδημοκρατική Αριστερά. Αυτό με τη σειρά του σημαίνει να μην εκλαμβάνεται ως λαϊκισμός οτιδήποτε αναφέρεται στους ταξικούς διαχωρισμούς, στις ταξικές ανισότητες, στα κοινωνικά δικαιώματα και στους θεσμούς που συγκροτούν τη λαϊκή κυριαρχία. Σε αντίθετη περίπτωση κάθε τέτοια προσπάθεια που θα βλέπει την ανασυγκρότηση του κεντροαριστερού χώρου ως ενδιάμεσου πόλου είναι καταδικασμένη στην πολιτική αφάνεια, όσο απολίτικος είναι και ο όρος ενδιάμεσος πόλος.
Πολλοί επικαλούνται τα ευρήματα των δημοσκοπήσεων σύμφωνα με τα οποία οι πολίτες σε ποσοστά που κυμαίνονται από 40% έως 60% αυτοπροσδιορίζονται ως κεντροαριστεροί, για να στοιχειοθετήσουν το αίτημα της ανασυγκρότησης του χώρου. Αυτή είναι μια ορθή ανάγνωση, αλλά ημιτελής. Γιατί εδώ προκύπτει ένα ερώτημα. Αφού τόσοι πολλοί αυτοπροσδιορίζονται ως κεντροαριστεροί, γιατί οι υπάρχοντες κεντροαριστεροί σχηματισμοί κινούνται μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας;
Αυτό συμβαίνει γιατί οι πολίτες δεν θέλουν άλλες κινήσεις που γίνονται μόνο από τα πάνω, αν και χρειάζονται και αυτές, δεύτερον γιατί δεν ενδιαφέρονται για την αναπαραγωγή των υπαρχόντων συσχετισμών, μηχανισμών και προσώπων, ούτε καν με άλλο όνομα. Και τρίτον και κυριότερο γιατί δεν αισθάνονται ότι οι μέχρι σήμερα προγραμματικές επεξεργασίες του χώρου ανταποκρίνονται στις δικές τους ανάγκες και αγωνίες.
Τελικά, Κεντροαριστερά χωρίς αριστερές και δημοκρατικές ανησυχίες δεν γίνεται.
*Ο Γιώργος Σιακαντάρης είναι Κοινωνιολόγος και συγγραφέας.
"Αυτό συμβαίνει γιατί οι πολίτες δεν θέλουν άλλες κινήσεις που γίνονται μόνο από τα πάνω, αν και χρειάζονται και αυτές, δεύτερον γιατί δεν ενδιαφέρονται για την αναπαραγωγή των υπαρχόντων συσχετισμών, μηχανισμών και προσώπων, ούτε καν με άλλο όνομα. Και τρίτον και κυριότερο γιατί δεν αισθάνονται ότι οι μέχρι σήμερα προγραμματικές επεξεργασίες του χώρου ανταποκρίνονται στις δικές τους ανάγκες και αγωνίες.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤελικά, Κεντροαριστερά χωρίς αριστερές και δημοκρατικές ανησυχίες δεν γίνεται."
Νομίζω ότι ο κ. Σιακαντάρης αρχίζει να κατανοεί την έλλειψη προγραμματικού λόγου στο κείμενο-ευχή των '58'. Ίσως να κατανοεί και ότι κάποιοι τους χρησιμοποιούν και αυτό είναι ανεξάρτητο από τις υπογραφές καλοπροαίρετων ανθρώπων(όχι όλων) που υπογράφουν το κείμενο των '58'.
'Από τα πάνω'λοιπόν, δεν γίνεται.
Έτσι από την ενθουσιώδη ανακοίνωση της 'Πολιτείας 2012'(16.10.2013), στην οποία συμμετέχει και υπογράφει ο κ.Σιακαντάρης, μετατοπίζεται διαπιστώνοντας την ουσία του πολιτικού ελλείματος του εγχειρήματος.
Θετικό το βρίσκω...Σε καλό δρόμο.
Ο αδιευκρίνιστος πόλος
ΑπάντησηΔιαγραφήΡιχάρδος Σωμερίτης, Τα Νέα, 15/10/2013
Το κείμενο των 58 για την ανασυγκρότηση της δημοκρατικής προοδευτικής παράταξης (ή όπως αλλιώς προτιμάτε) είναι, για τέτοιο πόνημα, καλογραμμένο. Η προοδευτική κοινωνία το περίμενε. Αλλά σε μεγάλο βαθμό δεν απαντά σε κανένα από τα μεγάλα ερωτήματά της και, με εξαίρεση την πρόσκληση για μια «ιδρυτική συνέλευση» όσων θέλουν να πάρουν μέρος σε μια ελληνική Ελιά, χωρίς να προτείνει τίποτε το συγκεκριμένο πέρα από ένα ευχολόγιο μεταρρυθμίσεων που όμως δεν εξειδικεύονται. Εκτός κι αν ο όρος «ανάπτυξη» αρκεί για να τα πούμε όλα.
Σκληρή η παρατήρηση και μάλιστα από μέρους ενός πολίτη, εμένα, από κούνια δημοκράτη σοσιαλιστή; Οχι! Και να γιατί.
- Το κείμενο δεν αναφέρει τίποτε για την εξωτερική πολιτική που έχει (αν έχει) να προτείνει μια δημοκρατική προοδευτική παράταξη. Ενώ όλοι γνωρίζουμε ότι η διχόνοια ως προς τα λεγόμενα εθνικά θέματα δημιούργησε τόσες τριβές ακόμη και για την κυβέρνηση Σημίτη όπως είχε τινάξει στον αέρα την κυβέρνηση Μητσοτάκη. Και μπορεί συνεπώς να οδηγήσει σε αδιέξοδα μια μελλοντική νέα προοδευτική παράταξη αν δεν έχει από την αρχή ξεκαθαρίσει τι θέλει για το Μακεδονικό, το Κυπριακό, τη διευθέτηση των διαφορών με την Τουρκία αλλά και για την εξέλιξη της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
- Το κείμενο δεν αναφέρει τίποτε για τους θεσμούς, δηλαδή για το Σύνταγμα και την αναγκαία εκσυγχρονιστική αναθεώρησή του σε τόσους τομείς: τις σχέσεις Κράτους και Εκκλησιών με τον πλήρη διαχωρισμό τους, τη δημόσια διοίκηση, τα ΜΜΕ, τη ριζική αναθεώρηση του Οικογενειακού Δικαίου (όπως για παράδειγμα τη νομιμοποίηση των σχέσεων ανάμεσα σε άτομα του ίδιου φύλου), τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των μεταναστών και τους σύγχρονους όρους, αν το επιθυμούν, της ένταξής τους. Δεν λέει επίσης τίποτε για το τόσο σημαντικό πρόβλημα του εκλογικού νόμου από τον οποίο εξαρτάται και η σωτηρία μας από τον παραγοντισμό και την οικογενειοκρατία. Αλλά και από τη μετατροπή της δημοκρατίας σε ψηφοθηρική λαϊκή αγορά.(συνεχίζεται)
(συνέχεια) Ο αδιευκρίνιστος πόλος
ΑπάντησηΔιαγραφή- Το κείμενο δεν λέει τίποτε για μια ριζικά δημοκρατική οργάνωση της εσωτερικής και της εξωτερικής ασφάλειας της χώρας, ένα πρόβλημα που όλοι, το ελπίζω, καταλαβαίνουν επιτέλους σήμερα, με τα όσα μάθαμε, πόσο σημαντικό είναι.
- Το κείμενο δεν λέει τίποτε για το πρόβλημα του συνδικαλισμού στη χώρα μας που η Δεξιά και η εργοδοσία κάνουν ό,τι μπορούν για να απαξιώσουν, με την «ευγενή συμπαράσταση» τόσων κομματικών «συνδικαλιστών» και της εργοδοσίας. Και όμως καμιά νέα δημοκρατική, προοδευτική, και μάλιστα σοσιαλιστική, κίνηση δεν θα μπορέσει να προχωρήσει χωρίς μια σωστή και τίμια εκπροσώπηση των εργαζομένων, των εργοδοτών, των μεσαίων - μικρομεσαίων και των αγροτών, εκτός κι αν πιστέψουμε ότι το προοδευτικό είναι να παρακάμψουμε τον κοινωνικό διάλογο.
- Το κείμενο, τέλος δεν λέει τίποτε για το πρόβλημα των πολιτικών συμμαχιών, δεν αναφέρεται διόλου στο σημερινό παράδοξο μιας κυβέρνησης δικομματικής που διέπεται από συμβούλους (συχνά ακραίους) του Πρωθυπουργού ενώ προδίδει ξεκάθαρα μια τάση εκλογικού διμέτωπου απέναντι στη Δεξιά και στη «νεοκομμουνιστική» Αριστερά και περιλαμβάνει ένα άνοιγμα προς τις «καλές» (δικός μου ο όρος) δυνάμεις του «φιλελεύθερου κέντρου» (ποιες είναι;) και άλλες που βρίσκονται ακόμη και μέσα στη Νέα Δημοκρατία, χωρίς να αναφέρονται ονόματα!
Σίγουρα θα μου αντιτάξουν πολλοί το ισχυρό επιχείρημα ότι το κείμενο των 50, 58 ή 59 δεν είναι πρόγραμμα, κάλεσμα είναι για να δούμε τι θα γίνει, αν μπορεί να γίνει κάτι. Θα απαντήσω ότι με βάση αυτό το κείμενο ο καθένας, και ο πιο φανατικός νεοφιλελεύθερος, π.χ. ο πιο φανατικός θαυμαστής του κ. Τόμσεν και της κυρίας Μέρκελ, θα μπορούσε να απαιτήσει ρόλο στην προτεινόμενη ιδρυτική συνέλευση. Αυτό είναι η επιθυμία των συντακτών του;
Μολοντούτο, η πρωτοβουλία τους, που ετοιμάζεται από τόσο καιρό, δεν είναι ασήμαντη, μπορεί μάλιστα να αποβεί θετική. Αρκεί να δουλέψουν όλοι (μαζί;) για ένα σύγχρονο και ελκυστικό αλλά ρεαλιστικό πρόγραμμα, να μη θεωρήσουν ότι ο μελλοντικός νέος δημοκρατικός σοσιαλιστικός φορέας είναι όπως το γνωστό (στους Γάλλους) ισπανικό πανδοχείο όπου ο καθένας βρίσκει για να φάει και να ξαπλώσει ό,τι κουβαλάει μαζί του.