Ανάκαμψη και ένστικτο επιβίωσης

Του Γιάννη Τσαμουργκέλη, Το Βήμα, 14.09.13

Έχει από καιρό στηθεί το σκηνικό της πολιτικής εκμετάλλευσης κάθε στοιχείου ανάσχεσης της ύφεσης της οικονομίας και παράλληλα η κομματικοποίηση της αισιοδοξίας. Αν πιστεύεις ότι τα πράγματα θα πάνε καλύτερα είσαι με την τρόικα και τον κυβερνητικό συνασπισμό. Εάν είσαι απαισιόδοξος είσαι «αντιμνημονιακός» και κατατάσσεσαι αναλόγως στην δραχμική αριστερά ή δεξιά. Ενδιάμεση τοποθέτηση, δείχνει αυτά τα «επαμφοτερίζοντα υποκείμενα» που εκνευρίζουν και τους μεν και τους δε. Ας προσπαθήσουμε να βάλουμε τα πράγματα στη σειρά τους. Η οικονομία διανύει τον έκτο χρόνο ύφεσης ενώ έχει ήδη χάσει περί το 25% της παραγωγής της από τότε που ξεκίνησε αυτή η περιπέτεια. Η ανεργία έχει σκαρφαλώσει κοντά στο 28% με το μισό σχεδόν να αφορά σε ανέργους που βρίσκονται εκτός εργασίας πάνω από ένα χρόνο και την ανεργία των νέων να έχει φθάσει στο 65%. Δεκάδες χιλιάδες επιχειρήσεων έχουν κλείσει και το μέσο εισόδημα έχει περιοριστεί κατά το ένα τρίτο περίπου. Οι χορηγήσεις των τραπεζών προς τις επιχειρήσεις έχουν μειωθεί κοντά στο 28% από το 2008 και οι καταθέσεις ταμιευτηρίου των νοικοκυριών περίπου 35%.

Στο πλαίσιο αυτό ένας μέσος πολίτης έχει σίγουρα βιώσει την δραματική μείωση του επιπέδου ποιότητας της ζωής του. Ένας μέσος επιχειρηματίας εάν δενέχει πτωχεύσει, έχει σίγουρα βρεθεί στην οδυνηρή θέση να απολύσει εργαζομένους και έχει δει την επιχείρηση του να περιορίζει τις δραστηριότητες της. Από την άλλη ένας οικογενειάρχης έχει δει το εισόδημα της οικογένειας να περιορίζεται (εάν δεν εξαφανίζεται), έχει αναγκαστεί να περικόψει (πολύ ή πάρα πολύ) αυτά που παρείχε στα παιδιά του ή τα έχει αποχαιρετήσει στους δρόμους της μετανάστευσης.

Πιστεύει κανείς ότι μπροστά σε αυτές τις εξελίξεις ο πολίτης, ο μέσος οικογενειάρχης ή ο μέσος επιχειρηματίας, θα έμεναν με τα χέρια σταυρωμένα; Πιστεύει κανείς ότι ο μέσος καθημερινός άνθρωπος, θα έμενε άπραγος και θα αποδέχονταν παθητικά αυτή τη λαίλαπα; πιστεύει κανείς ότι ο μέσος άνθρωπος θα καθόταν να περιμένει πότε θα βελτιωθούν οι υπηρεσίες του δημοσίου, ή πότε θα σταματήσει να του παίρνει τα λεφτά η εφορία ή πότε θα βρει μια τράπεζα που δεν θα τον αφαιμάζει αλλά θα του συμπαρασταθεί πραγματικά στις οικονομικές του δραστηριότητες. Ε λοιπόν όχι.

Οι άνθρωποι προσπαθούν, αγωνίζονται και καταφέρνουνακόμα και στις πιο αντίξοες συνθήκες όπως οι σημερινές. Είναι το βασικό ένστικτο της επιβίωσης! Και όταν συμβαίνει αυτό, όλες οι αποτυχίες έχουν ένα τέλος. Όλες οι κατηφόρες έχουν ένα τέρμα. Μετά από 6 χρόνια, δεν είναι η ανάκαμψη της οικονομίας.

Είναι το τέλος της κατάπτωσης και η προσπάθεια των ανθρώπων να περισώσουν ότι μπορεί να περισωθεί. Να κάνουν μια νέα αρχή. Να διαθέσουν την εργασία τους σε κάποιο επαγγελματικό χώρο ώστε να ξεφύγουν από την ανεργία, να συμπληρώσουν το εισόδημα τους με μια παράλληλη απασχόληση, να φτιάξουν μια νέα επιχείρηση, να δοκιμάσουν τη τύχη τους σε κάτι καινούργιο. Τι από όλα αυτά προέρχεται από τη περιοριστική πολιτική που ασκεί η κυβέρνηση ή τη διεκδίκηση του πρωτογενούς πλεονάσματος (και μάλιστα όταν αυτό παράγεται από υπέρβαση του στόχου επί των πανθομολογουμένως κοινωνικά άδικων έμμεσων φόρων);

Τι από όλα αυτά προέρχεται από την γενικευμένη αύξηση της φορολογίας, την μείωση των δημοσίων δαπανών,την επανάσταση του αναχρονισμού στην παιδεία, την πελατειακή αναδιάταξη του κράτους ή τις αποκρατικοποιήσεις που προς το παρόν έχουν αποδειχθεί απλώς πτωχεύσεις; Το μόνο για το οποίο μπορεί να πανηγυρίζει η κυβέρνηση είναι η μείωση του κόστους εργασίας και η εκτίναξη της ανεργίας που συνέτεινε σε αυτό (και αν τολμά ας πανηγυρίσει!). Ούτε για την καταπολέμηση των συντεχνιών, ούτε για την καταπολέμηση του πληθωρισμού που παράγει η ολιγοπωλιακή συγκρότηση τωναγορών καθώς σε κανένα από αυτά τα μέτωπα δεν πέτυχε το παραμικρό.

Ούτε γιατη ρευστότητα που δίνουν οι τράπεζες μετά την ανακεφαλαιοποίηση, γιατί δεν δίνουν οι τράπεζες ρευστότητα ακόμα και μετά την ανακεφαλαιοποίηση. Αλλά ούτε για τις καλύτερες υπηρεσίες του κράτους, γιατί δεν υπάρχει βελτίωση στις υπηρεσίες του κράτους. Από την άλλη, σύσσωμη η αντιπολίτευση τίποτα δεν έχει συνεισφέρει στην προσπάθεια των πολιτών για τα καθημερινά. Μήπως οι απεργίες ή το κλείσιμο των δρόμων και των συγκοινωνιών που αυξάνουν το καθημερινό κόστος; Μήπως ο λαϊκισμός και η άκριτη ταύτιση τους με κάθε συντεχνία που θέλει να διαιωνίζει τα προνόμια σε βάρος των πολλών;

Μήπως η «αγωνιστικότητα» των διαφωνούντων, και οι συμπλοκές των κομματικών συμμοριών στους δρόμους με τις καταστροφές ιδιωτικής και δημόσιας περιουσίας;

Είναι σαφές. Δεν είναι ούτε η «αισιοδοξία» της κυβερνητικής πολιτικής, ούτε η απαισιοδοξία της δραχμικής λατρείας της αντιπολίτευσης. Είναι η προσπάθεια του πολίτη να σταθεί στα πόδια του παρά την ιλιγγιώδη ανικανότητα και την υστερία των μεν και των δε.Είναι ο πολιτισμός και ο μόχθος της δημιουργικής Ελλάδας. Είναι η στάση ευθύνης έναντι του εαυτού, της οικογένειας και του κοινωνικού συνόλου.

Είναι ο αγώνας αυτών που ξέρουν να διεκδικούν και να στέκονται αλληλέγγυοι στην εργασία και στα δικαιώματα και των άλλων.Έναντι αυτής της αλήθειας είναι ντροπή να έρχεται ο οποιοσδήποτε πολιτικός αρχηγός ή πολιτευτής και να κομπορρημονεί για τη «βελτίωση» της πορείας της οικονομίας που απαρτίζεται από επιχειρήσεις και οικογένειες που προσπαθούν μέσα στα 6 αυτά χρόνια κατρακύλας και παρακμής.

Πρωταγωνιστές και δευτεραγωνιστές του υφιστάμενου πολιτικού και κομματικού σκηνικού, «μνημονιακοί», «αντιμνημονιακοί», αριστεροί, δεξιοί, λαϊκιστές και ναζιστές: δεν πιστώνεστε ούτε θα πιστωθείτε ποτέ την ανάκαμψη. Χρεώνεστε τη διάρκεια και την έκταση της κρίσης. Μετά από 6 χρόνια, μετά από το έρεβος, η ανάσχεση της ύφεσης έρχεται από τους δημιουργικούς και υπεύθυνους πολίτες. Επιτέλους! Στηρίξτε τους.Στο στίβο της πραγματικής συνεισφοράς σας στην εργώδη προσπάθεια των πολιτών για τα καθημερινά είναι σίγουρο ότι θα ανακαλύψετε επιτέλους το διάλογο, τη συνεννόηση, την αναβάθμιση του πολιτικού πολιτισμού και εν τέλει της δημοκρατίας.

Ο Γιάννης Τσαμουργκέλης είναι διδάκτωρ της Οξφόρδης και Επίκουρος Καθηγητής της Διεθνούς Οικονομικής στο Παν/μιο του Αιγαίου. Email:i.tsam@aegean.gr,

blog: tsamourgelis.wordpress.com