Περί δικομματισμού

Του Γιώργου Γιαννουλόπουλου, Εφημερίδα των Συντακτών

Η πολιτική αντιπαράθεση είναι το περιβόλι όπου φύεται και θάλλει η οργουελιανή γλώσσα. Η οποία, ως γνωστόν, αντιστρέφει τη σημασία κάποιων βασικών εννοιών, έτσι ώστε να μπορούμε να κάνουμε αυτό που υποτίθεται ότι καταγγέλλουμε και τούμπαλιν. Το φαινόμενο απαντά σε όλα τα γεωγραφικά μήκη και πλάτη. Στην Ελλάδα, όμως, όπου για κάποιο λόγο τα ελαττώματα έχουν την τάση να διογκώνονται, μας προέκυψε άλλο ένα δείγμα newspeak που μπροστά του όλα τα άλλα αποδεικνύονται απλά πταίσματα: σύμφωνα με την «Αυγή» σήμερα έχουμε κυβέρνηση δικομματισμού! Ως γνωστόν, ο δικομματισμός ήταν το σύστημα που εξασφάλιζε την κυριαρχία του ΠΑΣΟΚ και της Ν.Δ., επειδή επέβαλε το εξής σκηνικό: τα δύο μεγάλα κόμματα δημιουργούσαν μια ατμόσφαιρα έντασης και αντιπαλότητας, η οποία έστελνε το μήνυμα πως το μόνο σημαντικό ήταν η μεταξύ τους διαμάχη και γι’ αυτό όποιος δεν διάλεγε ένα από τα δύο χαράμιζε την ψήφο του. Με άλλα λόγια, ο κοινός στόχος αμφοτέρων των μονομάχων ήταν να συρρικνώσουν μέχρι εξαφάνισης οποιονδήποτε πολιτικό χώρο αμφισβητούσε στο σχήμα τους. Και ο χώρος αυτός ήταν η Αριστερά. Κατά συνέπεια, ο όρος «κυβέρνηση δικομματισμού» σήμερα είναι αντιφατικός και ανυπόστατος, πόσω μάλλον όταν την εν λόγω κυβέρνηση συνθέτουν μια αποδυναμωμένη Ν.Δ. και ένα ΠΑΣΟΚ μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας. Θα έλεγα μάλιστα ότι όποιος χρησιμοποιεί την έννοια του δικομματισμού κατ’ αυτόν τον τρόπο είναι πολιτικά αγράμματος. Κι όποιος ξέρει τι σημαίνει –αλλά επιμένει να τη χρησιμοποιεί έτσι– είναι πολιτικά ανέντιμος.

Κι από τη διαστρέβλωση στην υποκρισία: όταν ο ΣΥΡΙΖΑ έκανε την κωλοτούμπα με το αντιρατσιστικό νομοσχέδιο κι αντί να υποστηρίξει τη πρωτοβουλία της ΔΗΜΑΡ, όπως είχε υποσχεθεί, την αποκάλεσε δεκανίκι του Σαμαρά, τον οποίο κάλεσε σε τηλεμαχία, η πρόθεση ήταν ξεκάθαρη: σημασία έχει μόνο η αντιπαλότητα ΣΥΡΙΖΑ -Ν.Δ., συνεπώς όλοι οφείλουμε να διαλέξουμε μεταξύ τους. Επί δεκαετίες και μέχρι πρότινος, όταν τα ποσοστά τους ήταν γύρω στο 4%, κατηγορούσαν το ΠΑΣΟΚ για αλαζονεία και τους ανέβαινε το αίμα στο κεφάλι όταν άκουγαν φράσεις, όπως «οι λοιπές δημοκρατικές δυνάμεις». Δεν είναι περίεργο ότι σήμερα κάνουν ακριβώς το ίδιο, ακόμα και μετά την αποχώρηση της ΔΗΜΑΡ από την κυβέρνηση; Τόση υποκρισία; Ή μήπως ο Τσίπρας αποδέχθηκε την άποψη του Νίτσε –ίσως να του την εξήγησε ο Ζίζεκ– που έλεγε ότι η ηθική είναι η πανουργία των αδυνάτων; Δηλαδή όταν έχουμε 4%, μας πνίγει το δίκιο μας, κι όταν πάμε για 30% κάνουμε αυτά που μας έκαναν ενώ ταυτόχρονα με οργουελιανή γλώσσα τα αποδίδουμε στους άλλους.

Σχετικά με τη ΔΗΜΑΡ, που τόσες κατάρες άκουσε τελευταία, έχω να πω τα εξής λίγα: κατ’ αρχήν για την απόφασή της να βάλει πλάτη αποδεχόμενη το κόστος αντί να ψηφοθηρεί, από απόσταση ασφαλείας, τιμή και δόξα. Εγιναν λάθη; Δύσκολο να το αρνηθεί κανείς. Λέγεται ότι θα μπορούσε αρχικά να επιβάλει πιο αυστηρούς όρους για να συμμετάσχει στην κυβέρνηση. Ισως. Αλλά δεν γνωρίζω αρκετά για να συμφωνήσω ή να διαφωνήσω. Σίγουρα πάντως ήταν μέγα λάθος να μην προσδιορίσει σαφέστερα το ιδεολογικό στίγμα της, με αποτέλεσμα να λένε μερικοί «είμαι κάπου ανάμεσα στη ΔΗΜΑΡ και τον Μάνο» που εμένα τουλάχιστον με έβγαζαν απ’ τα ρούχα μου. Επίσης δεν βοήθησε η φασαρία για τη σύμπλευση με το ΠΑΣΟΚ. Το οποίο αν είχε ανθρώπους σαν τον Παρασκευά Αυγερινό, καμιά αντίρρηση. Οχι όμως με τους ξέμπαρκους τέως δελφίνους ή το κομμάτι του του βαθέος ΠΑΣΟΚ που δεν πήγε στον ΣΥΡΙΖΑ. Θα ήταν σαν να φιλάς τον βάτραχο κι αντί αυτός να μεταμορφωθεί σε πριγκίπισσα, γίνεσαι κι εσύ βάτραχος. Αλλά όποια λάθη και να διαπράχθηκαν, η ΔΗΜΑΡ πρέπει να κρατηθεί όρθια πάση θυσία. Για να μην εκλείψει η Ανανεωτική Αριστερά και για να μην αναγκαστούμε να διαλέξουμε ανάμεσα στον αυταρχισμό του Σαμαρά που κλείνει το μάτι στους ψηφοφόρους της Χρυσής Αυγής και την τυχοδιωκτική δημαγωγία του Τσίπρα.

Οσο για εκείνους στον ΣΥΡΙΖΑ που θα μπορούσαν να χαράξουν μια διαφορετική πορεία, όπως συχνά μνημονεύω, εντύπωση μου έκανε η σιωπή τους. Γι΄αυτό τους αφιερώνω την εξής ιστορία: όταν στο 20ό συνέδριο του ΚΚΣΕ ο Χρουστσόφ εκφωνούσε τον λόγο κατά του σταλινισμού του πέρασαν ένα σημείωμα, το οποίο έλεγε: «Και τότε τι έκανες εσύ σύντροφε;». Εκείνος το διάβασε και ρώτησε «ποιος το έγραψε;» Τσιμουδιά. «Ε, λοιπόν», τους είπε, «τότε έκανα κι εγώ ακριβώς το ίδιο!».