Tο τέλμα

Του Φώτη Γεωργελέ, Athens Voice

Αν περάσεις μια βόλτα από τη Μεσογείων, θα νομίσεις ότι οι συγκεντρωμένοι άνθρωποι εκεί κάνουν κάποιο τεράστιο λάθος. Κάτω από πλακάτ «δεν πληρώνω» διαδηλώνουν υπέρ της κρατικής τηλεόρασης της οποίας αρνούνται να πληρώσουν την υποχρεωτική εισφορά για να λειτουργήσει. Η αξιωματική αντιπολίτευση, η οποία λίγες μέρες πριν κατήγγελλε την ΕΡΤ ως προπαγανδιστικό μηχανισμό της κυβερνητικής πολιτικής των μνημονίων, τώρα φρίττει μπροστά στο ενδεχόμενο να μειωθεί και κηρύσσει ανένδοτο αγώνα. Ώστε να συνεχίσει προφανώς την προπαγάνδα των μνημονίων. Ακόμα και ομάδες αναρχικές, αντιεξουσιαστικές, που σε κάθε ευκαιρία φώναζαν το σύνθημα «αλήτες, ρουφιάνοι, δημοσιογράφοι», τώρα δίνουν αγώνα υπέρ εκείνων των «ρουφιάνων» που αμείβονται άμεσα από το κράτος. Στην πραγματικότητα δεν κάνουν κανένα λάθος. Ασχέτως πώς ονομάζονται και τι ταμπέλα κρατάνε, δεξιά ή αριστερή αναλόγως με τα ακροατήρια, στ’ αλήθεια ένα πράγμα τους ενδιαφέρει. Να μη θιγεί ο τροφοδότης λογαριασμός, το κράτος. Είναι οικολόγοι, δίνουν μάχες ακόμα και με τα όπλα για να μη γίνει μια επένδυση στα ορυχεία της Χαλκιδικής. Η ΔΕΗ είναι η πιο ρυπογόνος βιομηχανία, όχι της Ελλάδας, της Ευρώπης ολόκληρης. Κανείς ποτέ δεν σκέφτηκε να διαδηλώσει στην Πτολεμαΐδα ή τη Μεγαλόπολη.

Όλη η Ελλάδα είναι μια ατελείωτη χωματερή, στη Φυλή υποβαθμίζεται η υγεία των κατοίκων επί δεκαετίες, στα νησιά καταστρέφεται ο τουρισμός από τις ανοιχτές χωματερές, πληρώνουμε πρόστιμα στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα. Διαδηλώσεις όμως κάνουν στην Κερατέα για να μη γίνει ένα σύγχρονο εργοστάσιο επεξεργασίας απορριμμάτων. Επί δεκαετίες η δημόσια περιουσία του κράτους καταπατείται, στην Ηλεία έχει δημιουργηθεί μια ολόκληρη πόλη αυθαιρέτων, το Ταμείο που σχηματίστηκε για την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας δηλώνει ότι το 1/3 των εκτάσεων, οι πιο καλές και ακριβές, έχουν καταπατηθεί. Διαδηλώνουν όμως όταν προκύπτει μια τουριστική επένδυση στην Κέρκυρα, φωνάζουν ότι ξεπουλάμε τα ασημικά του κράτους. Οι λίγες εναπομείνασες ελληνικές βιομηχανίες δηλώνουν ότι θα κλείσουν, πληρώνουν την ακριβότερη ενέργεια στην Ευρώπη, δουλεύουν αναγκαστικά με παθητικό.

Η ΔΕΗ έχει κάνει 17 αυξήσεις τα τελευταία χρόνια στους λογαριασμούς, φωνάζουν όμως ότι οι ιδιωτικοποιήσεις είναι αυτές που θα αυξήσουν τις τιμές. Είναι οι υπερασπιστές του χρεοκοπημένου συστήματος, αυτοί που εισπράττουν κέρδη, προσόδους και προνόμια από το ήδη ιδιωτικοποιημένο από τους ίδιους κράτος. Αρνούνται να αλλάξει οτιδήποτε στις δομές του, στο κόστος λειτουργίας του, γιατί το κράτος είναι η δικιά τους επιχείρηση. Κόμματα και προνομιούχες επαγγελματικές ομάδες υπερασπίζονται το δικό τους μαγαζί. Έστω κι αν η διατήρησή του, έτσι όπως είναι, οδηγεί μαθηματικά στη χρεοκοπία για όλους.

Η περίπτωση της κρατικής τηλεόρασης είναι ένα καθαρό παράδειγμα του τι συνέβη στο κράτος τα τελευταία χρόνια. Το 2000 πληρώναμε για την ΕΡΤ 185 εκατομμύρια το χρόνο. Το 2009 είχε φτάσει στα 302. Μπορεί ένα χρεοκοπημένο κράτος που δεν έχει να διαθέσει χρήματα ούτε για τα φάρμακα των καρκινοπαθών, να πληρώνει 300 εκ. το χρόνο για δημόσια Μέσα Ενημέρωσης; Κάθε σοβαρή χώρα το πρώτο πράγμα που θα έλεγε θα ήταν, χρεοκοπήσαμε, δεν έχουμε λεφτά, μπορούμε να διαθέσουμε 100 εκατομμύρια. Αυτά είναι, κάντε το κουμάντο σας. Ακόμα και στα επίπεδα του 2000 να γυρνούσαμε, δεν θα ήταν άσχημα, δεν είχαμε χειρότερη κρατική τηλεόραση τότε. Κι όμως, το ποσόν που θα εξοικονομούσαμε, θα ήταν το ισοδύναμο 30.000 επιδομάτων ανεργίας. Αυτών των ανέργων που λέμε ότι έχουν φτάσει το 1,5 εκατομμύριο, αυτών των ανέργων νέων που λέμε ότι οι 6 στους 10 δεν βρίσκουν δουλειά, αυτών που λέμε ότι η «απόλυτη φτώχεια» έχει φτάσει σε επίπεδα ρεκόρ. Παραδόξως αυτά τα «ισοδύναμα» δεν υπάρχουν στο δημόσιο διάλογο, για τα επιδόματα ανεργίας δεν μπαίνουν «κόκκινες γραμμές». Αυτές τις απλές αριθμητικές πράξεις δεν τις κάνει κανείς.

Είναι μια παράξενη προοδευτική χώρα που θρηνεί συνεχώς για την «ανθρωπιστική καταστροφή», αλλά στην πράξη, αντιμετωπίζει μέχρι και κυβερνητικές κρίσεις για το ύψος της χρηματοδότησης ενός δημόσιου οργανισμού. Είναι 2.840 ευρώ ο μέσος μισθός των εργαζομένων στην ΕΡΤ, λέει η κυβέρνηση. Είναι ψέματα, απαντούν αυτοί, 2.040 είναι ο μέσος μισθός, αν αφαιρέσεις τους «συμβούλους» και το «προσωπικό ειδικών θέσεων» που διορίζει η κυβέρνηση από τα «δικά της παιδιά». Αλλά και αν πάρουμε το χαμηλότερο νούμερο, 3 χρόνια συνεχών απεργιών, με τα κανάλια κλειστά και την καρτέλα «απεργούμε» μονίμως στις οθόνες, έγιναν γιατί μετά από 3 μειώσεις οι μισθοί έπεσαν στο εξευτελιστικό ποσόν των 2.040 ευρώ; Σ’ αυτή τη χώρα, υπάρχουν δύο κόσμοι.

Όλες αυτές οι ατελείωτες συζητήσεις για τα μνημόνια, οι συναυλίες με τον εθνικό ύμνο, οι θεωρίες συνωμοσίας για τους ισχυρούς της γης που μας ψεκάζουν για να πλήξουν το αδούλωτο ελληνικό φρόνημα, έχουν ένα μόνο στόχο. Να κρύψουν τα απλά νούμερα. Μέσα σε 3 δεκαετίες οι δημόσιοι υπάλληλοι τριπλασιάστηκαν, ενώ όσοι εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα έμειναν οι μισοί. Στην ανέμελη πενταετία 2004-2009, οι πρωτογενείς δαπάνες του κράτους εκτοξεύτηκαν από τα 30,4 δις στα 57,9. Μέσα σε μια δεκαετία, τη μοιραία δεκαετία του 2000, οι δαπάνες για μισθούς και συντάξεις διπλασιάστηκαν. Το κόστος του κράτους, από 43% περίπου του ΑΕΠ, ανέβηκε στο 55%. Δεν υπήρχε καμία περίπτωση να μη χρεοκοπήσει. Και το ερώτημα ήταν, ποιος θα πληρώσει. Την απάντηση την ξέρουμε. Πλήρωσε η υπόλοιπη κοινωνία, ο ιδιωτικός τομέας κατέρρευσε για να διατηρήσει το κράτος όσο γινόταν ανέπαφες τις δομές και το κόστος του.

Αν ξαναμπαίνουμε τώρα πάλι στο λούκι της αβεβαιότητας, ενώ νομίζαμε ότι ισορροπήσαμε πια κάπου, είναι γιατί η πραγματικότητα εκδικείται. Δεν γίνεται να διατηρηθεί αυτό το κράτος όπως ήταν. Με εκατοντάδες γραφειοκρατικούς οργανισμούς, με χιλιάδες άχρηστους φορείς, με χαμηλή ποιότητα υπηρεσιών, χωρίς αξιολόγηση, με υψηλό κόστος. Η υπόλοιπη κοινωνία δεν μπορεί να το συντηρήσει και έτσι, μοιραία, φτάνουμε πάλι στην αρχή. Σ’ αυτό που 3 χρόνια το πολιτικό σύστημα προσπαθεί να αποφύγει. Πρέπει να μπουν λουκέτα, πρέπει να απομακρυνθούν οι στρατοί των αργόμισθων, πρέπει να μειωθεί το κόστος. Αλλιώς σε λίγο δεν θα υπάρχουν καν μισθοί και συντάξεις.

Από δω και πέρα, όλες οι αποφάσεις έχουν πολιτικό κόστος γιατί θίγουν την πελατεία των κομμάτων. Οι ψευδαισθήσεις τελείωσαν. Ο αρμόδιος αριστερός υπουργός έλεγε ότι το πρόβλημα θα το λύσει η ζωή, 180.000 υπάλληλοι θα έβγαιναν στη σύνταξη χωρίς απολύσεις. Στα χρεοκοπημένα ταμεία. Δυστυχώς δεν υπάρχουν ανώδυνες λύσεις. Και προοδευτικός δεν είσαι όταν αρνείσαι την πραγματικότητα, αλλά όταν κάνεις ανάμεσα σε δύο δυσάρεστες επιλογές εκείνη που είναι υπέρ των ασθενέστερων. Όταν σκέφτεσαι, δηλαδή, τα επιδόματα ανεργίας και όχι ένα παραπάνω τηλεοπτικό κανάλι.

Η αριστερά προβάλλει το επιχείρημα ότι δεν ευθύνεται για τη χρεοκοπία, γιατί δεν κυβέρνησε. Είναι, βέβαια, εφεύρημα. Και όχι μόνο γιατί στην ελληνική κομματοκρατία όλα τα κόμματα εισέπρατταν τα κέρδη τους, φανερά και αφανή, αναλογικά με την εκλογική τους δύναμη. Αλλά κυρίως γιατί αποτελούσε τον ιδεολογικό εκφραστή του κρατισμού και του πελατειακού κράτους. Σε καμία στροφή της πορείας προς τη χρεοκοπία δεν πρόβαλλε αντίσταση. Το αντίθετο. Ζητούσε περισσότερες προσλήψεις στο δημόσιο, περισσότερες κρατικές επιχειρήσεις, περισσότερα επιδόματα άσχετα με την παραγωγή, μεγαλύτερες αυξήσεις, μικρότερα όρια εξόδου στη σύνταξη, υψηλότερες συντάξεις, μεγαλύτερα εφάπαξ. Όλα ήταν κατακτήσεις και κεκτημένα. Κατηγορώντας συγχρόνως το νεοφιλελευθερισμό. Πρέπει να είναι ο μοναδικός νεοφιλελευθερισμός της ιστορίας που διπλασίασε το κράτος και τις αποδοχές των δημοσίων υπαλλήλων, ενώ αφάνισε τον ιδιωτικό τομέα.

Αυτή η αριστερά δυστυχώς, ακόμα και στην «ευρωπαϊκή» εκδοχή της, αποφάσισε ότι δεν μπορεί να σηκώσει το επώδυνο βάρος, να αλλάξει τη χώρα αλλά να αλλάξει και τον εαυτό της. Ο βουλευτής της Β. Οικονόμου ήξερε τι έλεγε όταν είπε ότι πρέπει να πιούμε το πικρό ποτήριον μέχρι τέλους. Το πολιτικό σύστημα προσπαθεί να αποφύγει αυτό το πικρό ποτήρι. Προσπαθεί μάταια να διασώσει το κράτος-επιχείρηση. Προστατεύει το βαθύ κράτος αντί να σκέφτεται πώς θα το κάνει παραγωγικό, να προσφέρει πραγματικές υπηρεσίες στους πολίτες του. Και αυτή η καθυστέρηση, η προσκόλληση στο χρεοκοπημένο μοντέλο, είναι η αιτία που τόσα χρόνια βρισκόμαστε στην ίδια θέση.

Ενώ έχουμε πάψει πια να ακούμε για τις άλλες χώρες, Ιρλανδία, Πορτογαλία, που βρεθήκαμε μαζί στην αρχή της διαδρομής, μόνο εμείς ακόμα δεν μπορούμε να ξεκολλήσουμε από το τέλμα. Η καθυστέρηση είναι η αιτία που παρατείνει την ύφεση. Υπ’ αυτή την έννοια δεν έχουν πια σημασία τα ονόματα των κομμάτων, έχουν περάσει 4 πρωθυπουργοί και 4 κόμματα από την κυβέρνηση. Αλλά πότε και ποιοι θα καταλάβουν και θα αποδεχτούν ότι το σύστημα που δημιούργησαν δεν σώζεται πια.