«Homo Economicus - Homo Hellenicus»

ΒΗΜΑ

Πισσαρίδης και Ράμφος συζήτησαν για την κρίση

Πριν από λίγες ημέρες ο κ. Χριστόφορος Πισσαρίδης βρέθηκε στη μακρινή Κολομβία. Οι κυβερνώντες τον κάλεσαν και ζήτησαν τις συμβουλές του για τις μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας. «Αν κάνουμε αυτά που λέτε θα χάσουμε τις εκλογές!» του είπαν εν χορώ οι υπουργοί Οικονομικών και Εργασίας. «Βεβαίως και θα τις χάσετε, αλλά θα τις χάσετε για το καλό της πατρίδας σας, γι' αυτήν θα θυσιαστείτε!» τους απάντησε ο νομπελίστας οικονομολόγος από την Κύπρο. «Θα μπορούσαμε να το πούμε και κατάρα της δημοκρατίας αυτό» επανέλαβε ο ίδιος σε ένα μεγάλο ακροατήριο το απόγευμα της Δευτέρας (15/4) στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, όπου συνομίλησε με τον φιλόσοφο και συγγραφέα κ. Στέλιο Ράμφο στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του προγράμματος Megaron Plus. Σε αυτή τη δημόσια συζήτηση που είχε τον τίτλο «Homo Economicus - Homo Hellenicus» και την οποία συντόνισε ο καθηγητής κ. Θάνος Βερέμης, οικονομική επιστήμη και ανθρωπολογία συμπορεύτηκαν διαλογικά με σκοπό να βγάλουν τις ρίζες της σημερινής κρίσης στην επιφάνεια. «Η οικονομική διάσταση της κρίσης είναι η πλέον σημαντική, καθώς, όπως πρώτος είπε ο Μαρξ, οι πολιτικές και κοινωνικές κρίσεις προκαλούνται από τα οικονομικά δεδομένα» είπε ο κ. Πισσαρίδης

εξηγώντας ότι το ισχύον φιλελεύθερο οικονομικό μοντέλο έχει αποτύχει ως προς δύο παράγοντες: στην κοινωνική του διάσταση και στον έλεγχο του χρηματοπιστωτικού τομέα «όπου είναι εύκολο με την ανάπτυξη των τηλεπικοινωνιών να κρύψει κάποιος την πληροφόρηση προς ίδιον όφελος, αυτό είναι το σημαντικό σήμερα, κάτι που είδαμε ξεκάθαρα και στην πρόσφατη περίπτωση της Κύπρου: αν ήξεραν τι γινόταν πραγματικά στις τράπεζες, δεν θα είχε χάσει κανείς χρήματα, επειδή απλούστατα οι περισσότεροι θα είχαν αποσύρει τις καταθέσεις τους».

Η κερδοσκοπία θα υπάρχει πάντα, τόνισε ο ίδιος, και ο μόνος τρόπος να την αντιμετωπίσουμε είναι «η αυστηρή νομοθεσία, ο φόβος της τιμωρίας». Ο κ. Πισσαρίδης, αναζητώντας τις βασικές παραμέτρους της κρίσης, επεσήμανε ότι πρέπει «να αλλάξουν οι θεσμοί που εξυπηρετούν τους λίγους» για να εκσυγχρονιστεί επιτέλους η ελληνική οικονομία, να υπερκερασθεί η γραφειοκρατία των προνομιούχων. «Για κάποιους λόγους που νομίζω ότι πάνε πίσω στον Εμφύλιο και στις δεκαετίες του 1950 και του 1960, ορισμένες μερίδες του πληθυσμού κατάφεραν να φτιάξουν θεσμούς υπέρ τους, σκεφθείτε λ.χ. τον δημόσιο τομέα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το κομμάτι του πληθυσμού που μένει απέξω να αναζητεί τρόπους παράκαμψης αυτών των όρων και να στρέφεται στην παρανομία» υπογράμμισε.

Αναφερόμενος στη σημερινή κατάσταση στην Ευρώπη τόνισε ότι «για να πετύχει η νομισματική ένωση, χρειάζεται μια τραπεζική και δημοσιονομική ένωση» που θα φέρει μια ουσιαστική πολιτική ένωση. «Για να πετύχει όμως το κοινό νόμισμα και να προχωρήσουμε προς αυτή την κατεύθυνση, θα πρέπει να συμφωνήσει η Γερμανία της φράου Μέρκελ η οποία όμως δεν είναι σύμφωνη με αυτό, και υπό αυτή την έννοια δεν φαίνεται η Γερμανία να έχει θέση σε αυτή την ευρωζώνη ως ισότιμος εταίρος» είπε ο κ. Πισσαρίδης καταχειροκροτούμενος. «Μια αποχώρηση από το ευρώ, μεμονωμένα, είτε της Ελλάδας είτε της Κύπρου, θα έφερνε σήμερα μια μεγάλη καταστροφή στις οικονομίες τους γιατί θα σήμαινε πτώχευση και μόνον», έναν φοβερό πληθωρισμό, αδυναμία χρηματοδότησης και κάλυψης στοιχειωδών αναγκών δεδομένου ότι «δεν παράγουμε τίποτα».

Στην Ευρώπη ωστόσο «πρέπει να ξεκινήσει μια σοβαρή συζήτηση γιατί αυτό που συμβαίνει είναι ότι λέμε όλοι διαφορετικά πράγματα, δεν καταλήγουμε πουθενά και στο τέλος επιβάλλεται το δίκαιο του ισχυρού. Αυτό όμως δεν μπορεί να είναι το μέλλον του ευρώ. Ναι μεν η αποχώρηση μιας χώρας μπορεί να εξελιχθεί σε καταστροφή, αλλά από την άλλη η συνέχιση της ευρωζώνης υπό τους σημερινούς όρους δεν μας οδηγεί πουθενά. Πρέπει να ξανασκεφτούμε το ενιαίο νόμισμα. Μπορεί συζητώντας να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι η καλύτερη λύση για όλους δεν είναι αυτή και σιγά-σιγά να αρχίσουμε να προετοιμαζόμαστε για τον διαχωρισμό. Φαίνεται όμως πως οι σημερινές ηγεσίες στην Ευρώπη δεν είναι διατεθειμένες να την κάνουν αυτή την κουβέντα» είπε εξηγώντας ότι η προσπάθεια αλλαγής θα έπρεπε να εκκινήσει από τον ευρωπαϊκό Νότο, που δυστυχώς όμως «δεν διαθέτει ηγεσίες» ανάλογες των περιστάσεων.

Ο κ. Στέλιος Ράμφος εμφανίστηκε μάλλον πιο αισιόδοξος από τον οικονομολόγο και επικεντρώθηκε στις πολιτισμικές ιδιαιτερότητες, στα «προνεωτερικά στοιχεία της ελληνικής κοινωνίας» που δυσκολεύουν τη σύνδεσή της με τον σύγχρονο κόσμο. «Οι άνθρωποι στην Ελλάδα κατέχονται από συμβολισμούς που έχουν ως βασικές σταθερές για την κοινωνία: την οικογένεια, την εντοπιότητα, τη συντεχνία». Διογκούμενων των αναλογιών «όταν απογαλακτιζόμαστε από την οικογένεια αρχίζουμε να θηλάζουμε το κράτος» είπε ο ίδιος γι' αυτή την παθολογία τονίζοντας ότι πρέπει να γίνει επιτέλους η διάκριση ανάμεσα στο κράτος και στην κοινωνία. Χαρακτήρισε μάλιστα προϊόν αυτής της σύγχυσης, μεταξύ άλλων, «την τερατογένεση που λέγεται μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων, που καταλήγει σε ένα ζήτημα προσβολής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι μεν είναι διασφαλισμένοι, οι δε στο έλεος της τύχης και των περιστάσεων».