Φιλόσοφοι και τρομοκράτες

Του Μιχάλη Μητσού, NEA, 7.2.13

Η συνάντηση έγινε στις 4 Δεκεμβρίου του 1974 στις φυλακές υψίστης ασφαλείας του Σταμχάιμ, έξω από τη Στουτγάρδη. Ο 69χρονος Σαρτρ είχε ήδη πάθει δύο καρδιακές προσβολές και ήταν μισότυφλος. Ο Μπάαντερ ήταν εμφανώς αποδυναμωμένος από την απεργία πείνας που πραγματοποιούσε σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τις συνθήκες κράτησης του ίδιου και των άλλων μελών της RAF. Μετά το τέλος της συνάντησης που κράτησε μία ώρα, ο φιλόσοφος έδωσε μια συνέντευξη Τύπου όπου κατήγγειλε τα «λευκά κελιά» και μίλησε για «ψυχολογικά βασανιστήρια» των κρατουμένων. Τα γερμανικά μέσα ενημέρωσης ενοχλήθηκαν. Ο γέρος μπέρδεψε τα υπερσύγχρονα κελιά με τον χώρο όπου συνάντησε τον τρομοκράτη, είπαν. Χρειάστηκε να περάσουν αρκετά χρόνια για να αποκαλυφθεί ότι η συνάντηση δεν είχε πάει καλά. Ο Σαρτρ μάταια προσπάθησε να πείσει τον Μπάαντερ να εγκαταλείψει την ένοπλη δράση. Φεύγοντας από τις φυλακές, φέρεται να είπε ότι «ο τύπος είναι μαλάκας». Οσο για τον Μπάαντερ, έγραψε στους συντρόφους του ότι δεν ήξερε αν ο Νομπελίστας συνομιλητής του είχε καταλάβει λέξη από αυτά που του είπε. Το «Σπίγκελ» δημοσίευσε αυτή την εβδομάδα αποσπάσματα από εκείνη τη συνομιλία. Ο Σαρτρ, που λίγους μήνες νωρίτερα είχε χαρακτηρίσει την οργάνωση Μπάαντερ - Μάινχοφ «ενδιαφέρουσα δύναμη», είπε στον Μπάαντερ ότι οι πράξεις τους μπορεί να ήταν δικαιολογημένες στη Βραζιλία ή τη Γουατεμάλα, όχι όμως στη Γερμανία.

«Για ποιο λόγο;» τον ρώτησε εκείνος. «Επειδή το προλεταριάτο της Γερμανίας είναι διαφορετικό». «Μήπως θα έπρεπε να συγκροτηθούν ένοπλες ομάδες στη Γαλλία;» «Δεν νομίζω ότι η τρομοκρατία είναι μια καλή ιδέα για τη Γαλλία». Σε άλλο σημείο της συνομιλίας τους, ο Σαρτρ μοιάζει να μην μπορεί να παρακολουθήσει τις θεωρίες του Μπάαντερ για την «αντεπαναστατική επανάσταση» ή τη στρατηγική «Πόλη, Πόλη, Πόλη, Χωριό» που πρέπει να ακολουθηθεί.

Πώς να εκτυλισσόταν άραγε μια ανάλογη συνάντηση τον Φεβρουάριο του 2013 στην Κοζάνη; Δυσκολεύομαι κατ' αρχάς να βρω τον φιλόσοφο: θα ήταν κάποιος προφανής, ο Σλαβόι Ζίζεκ ας πούμε, ο Νόαμ Τσόμσκι, ο Μπερνάρ-Ανρί Λεβί; Προτιμώ να φανταστώ στη θέση αυτή τον Χάμπερμας. Οπως και ο Σαρτρ, είναι βέβαιο ότι μετά τη συνάντηση θα κατήγγελλε την κακοποίηση των κρατουμένων. Οπως και ο Σαρτρ, είναι πολύ πιθανό ότι θα δυσκολευόταν να βρει σημεία επαφής μαζί τους. Στην επισήμανσή του ότι η ένοπλη πάλη δεν είναι μια καλή ιδέα για την Ελλάδα, θα άκουγε ότι δεν υπάρχει άλλος τρόπος για να συντριβεί μια σάπια κοινωνία. Στην έκπληξή του για το γεγονός ότι θύματα μιας τέτοιας πάλης είναι συχνά άνθρωποι της εργασίας, τραπεζικοί υπάλληλοι, ταξιτζήδες, απλοί περαστικοί, θα του αντέτασσαν ότι όλοι αυτοί είναι ρουφιάνοι, άνθρωποι του συστήματος, πουλημένοι.

Ισως να έπρεπε τότε να πιάσει τις μάνες.