Το νέο «αντιμνημονιακό» μέτωπο

Του Γιώργου Προκοπάκη, ΝΕΑ, 14.2.13

Με την έκδοση του κειμένου εργασίας των Μπλανσάρ και Λι του ΔΝΤ, με το οποίο υψηλόβαθμοι αναλυτές του Ταμείου παραδέχονται πως οι δημοσιονομικοί πολλαπλασιαστές που χρησιμοποιήθηκαν στον σχεδιασμό των μέτρων του Μνημονίου δεν είχαν εκτιμηθεί σωστά, ξέσπασε ο νέος αντιμνημονιακός αγώνας. Περνάμε στο στάδιο που οι «σκιτζήδες» του ΔΝΤ φταίνε για όλα μας τα προβλήματα. Οχι πια ο επάρατος νεοφιλελευθερισμός, οι τοκογλύφοι, οι προτεστάντες Βησιγότθοι. Η αξιωματική αντιπολίτευση επανέρχεται στην κατάργηση των Μνημονίων, εγείροντας μάλιστα θέμα αποζημιώσεων! Ενα βήμα πριν από το αίτημα αποζημίωσης βρίσκεται και η «κυβερνώσα Αριστερά» του κ. Κουβέλη - οι ίδιοι που ψήφισαν πριν από δύο μήνες τον προϋπολογισμό του 2013 και τις προάλλες το φορολογικό νομοσχέδιο. Οι άλλοι κυβερνητικοί εταίροι βλέπουν την ευκαιρία επιβράβευσης της καταστροφικής πολιτικής που ακολούθησαν μέχρι τις εκλογές του 2012. Το ίδιο μοτίβο, πιο εκλεπτυσμένο βέβαια, με τις πλατείες του 2011 (αυτές που εξέθρεψαν τη βία και τη Χρυσή Αυγή): κάποιοι άλλοι φταίνε. Ας δούμε όμως την πραγματικότητα.

Οι δημοσιονομικοί πολλαπλασιαστές ξεφεύγουν όταν (α) κυριαρχεί ο καταναλωτισμός, (β) η οικονομία είναι εσωστρεφής, (γ) δεν ελέγχεται η φοροδιαφυγή. Ακριβώς τα χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας του 2010, τα οποία δυστυχώς παραμένουν. Η συζήτηση για τους δημοσιονομικούς πολλαπλασιαστές περιστρέφεται γύρω από το επιχείρημα: οι «σκιτζήδες» έπρεπε όχι μόνο να διαπιστώσουν τα χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας, αλλά και να πάρουν χαμπάρι πως το ελληνικό πολιτικό προσωπικό δεν είναι διατεθειμένο να κάνει πολλά πράγματα για να αλλάξουν αυτά τα χαρακτηριστικά.

Ας θυμηθούμε πως τον Ιανουάριο 2010 ο τότε υπουργός Οικονομικών πήρε έγκριση από την ευρωζώνη για το (προ Μνημονίου) πρόγραμμα προσαρμογής όπως κατεγράφη στην τέταρτη έκδοση του προϋπολογισμού του 2010. Η ελληνική απάντηση στη λαίλαπα ήταν μια προσαρμογή €4 δισ. - €1,5 δισ μείωση δαπανών και €2,5 δισ. πάταξη φοροδιαφυγής, εντός του έτους. Επρεπε να φτάσουμε στο 2012 για να υπάρξει σοβαρή μείωση δαπανών και η φοροδιαφυγή αντιμετωπίζεται επικοινωνιακά, ενώ όλα δείχνουν πως έχει απογειωθεί. Η παραοικονομία περί την οικοδομή έχει εξαφανισθεί, μαζί με τις κατασκευές. Το αφορολόγητο χρήμα που ενίσχυε τον καταναλωτισμό στέρεψε. Ομοίως ο ανύπαρκτος πλούτος από τα εικονικά τιμολόγια, το σχεδόν αφορολόγητο σημαντικών ομάδων της κοινωνίας (αγρότες, ελεύθεροι επαγγελματίες, κ.λπ.). Το νέο αντιμνημονιακό μέτωπο λέει απλώς: έπρεπε να τα είχαν προβλέψει αυτά οι «σκιτζήδες» - εμείς είμαστε τα θύματα των Μνημονίων!

Ας θυμηθούμε πως το 2009, με 10% πρωτογενές έλλειμμα, είχαμε ύφεση 2,8%. Ο πολλαπλασιαστής ήταν -3,5 - ούτε 0,5, ούτε 0,75, ούτε 1,7! Για κάθε παραπανίσιο ευρώ που έμπαινε στην οικονομία, χάνονταν τριάμισι ευρώ! Για να έχει έννοια η διάρρηξη ιματίων για τους πολλαπλασιαστές, έπρεπε η τρόικα να είχε πάρει τα κλειδιά από την ελληνική κυβέρνηση για τον δεδομένο προϋπολογισμό του Μνημονίου, ή να δώσει «ανοικτή επιταγή» για να έχουμε «ήπια προσαρμογή» της φοροδιαφυγής, της μαύρης οικονομίας, της διαφθοράς, του πελατειασμού.

Είναι γνωστό πως από την άνοιξη 2010 οι «σκιτζήδες» του ΔΝΤ ζητούσαν περισσότερο χρόνο προσαρμογής για τη χώρα και περισσότερα χρήματα. Ας υποθέσουμε πως τότε γινόταν σωστή εκτίμηση των παραμέτρων που καθορίζουν τους δημοσιονομικούς πολλαπλασιαστές - συμπεριλαμβανομένου του πολιτικού αυτισμού. Αυτό σημαίνει πως έπρεπε να αλλάξει το μείγμα «μείωση δαπανών - αύξηση φορολογίας». Αυτοί που σήμερα ανάγουν σε μείζον ζήτημα το «λάθος» των τεχνοκρατών του ΔΝΤ, ποια στάση τήρησαν κατά τα τρία χρόνια της εφαρμογής των Μνημονίων; Πεισματική αντίσταση σε κάθε διαρθρωτική αλλαγή που θα μπορούσε να φέρει πόρους από οποιαδήποτε άλλη πηγή εκτός από την υπερφορολόγηση των υποζυγίων. Είναι ειρωνεία η υπολανθάνουσα πολιτική τοποθέτηση, «έπρεπε να είχατε κάνει όλα αυτά στα οποία αντιστεκόμαστε».

Οι αλλαγές στους όρους των δανειακών συμβάσεων (Μάρτιος και Οκτώβριος 2011, Φεβρουάριος και Νοέμβριος 2012) έχουν διορθώσει σε οικονομικούς όρους το όποιο «λάθος» - κατά πολύ μάλιστα. Η κυβέρνηση επιλέγει τη συμμετοχή στο επικοινωνιακό παιχνίδι της αντιπολίτευσης - και της εσωτερικής. Η έγερση του ζητήματος στο Eurogroup βάζει απλώς ζήτημα «ηθικών ευθυνών» στους εταίρους. Είναι προφανές πως, εάν η Ελλάδα καταφέρει να ακολουθήσει το πρόγραμμα προσαρμογής, το «λάθος» θα βοηθήσει λίγο τη διαχείριση της κοινής γνώμης από τις κυβερνήσεις των ευρωπαίων εταίρων στη σχεδόν βέβαιη αναπροσαρμογή μετά τις γερμανικές εκλογές. Εάν όμως η χώρα δεν προχωρήσει τάχιστα στις αναγκαίες διαρθρωτικές αλλαγές δεν θα υπάρξει κανείς πρόθυμος να στέρξει.

Γυρνάμε στα ίδια, λοιπόν. Η κοινωνία χρειάζεται πολιτική ελίτ που θα της μιλήσει καθαρά. Με τον νέο αντιμνημονιακό αγώνα, το πολιτικό προσωπικό αποπροσανατολίζει και επιδιώκει τη δική του διάσωση, όχι της κοινωνίας.

Ο Γιώργος Προκοπάκης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων σε θέματα οργάνωσης και διαχείρισης πληροφοριών, πρώην καθηγητής στο Columbia University