Μαθήματα από την Ιταλία στα χρόνια του μολυβιού

 Του Πέτρου Παπασαραντόπουλου, facebook

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η ακόλουθη επισήμανση του Αλμπέρτο Φραντσεσκίνι, ενός από τους ιστορικούς ηγέτες της οργάνωσης: «Οι Ερυθρές Ταξιαρχίες δεν γεννήθηκαν από το τίποτα. Δεν είναι προϊόν ενός εργαστηρίου, είτε κάποιας Μυστικής Υπηρεσίας, αλλά αποτέλεσμα μιας κουλτούρας και μιας πολιτικής παράδοσης της ιταλικής αριστεράς». Για να συμπληρώσουν οι ακτιβιστές της Azione Rivoluzionaria: «Είναι δύσκολο να διαχωρίσουμε το κίνημα του ’77 με όλα όσα λέχθηκαν και ειπώθηκαν όλα αυτά τα χρόνια, ιδιαίτερα από τις ένοπλες ομάδες και το αυτόνομο αντάρτικο». Σήμερα, 35 χρόνια μετά, αντιλαμβανόμαστε ότι ο Φραντσεσκίνι είχε δίκιο. Η κουλτούρα της βίας, η αποθέωση της ανομίας, η άρνηση του διαλόγου, η θεολογική αντίληψη της πολιτικής, έχουν μια, εν πολλοίς αναπόφευκτη, κατάληξη: την ένοπλη βία, τις απαγωγές, τις δολοφονίες. Ας ελπίσουμε ότι δεν θα το ζήσουμε στην Ελλάδα. Η Ιταλική Δημοκρατία άντεξε το πλήγμα. Καθοριστική ήταν η συμβολή του Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, που αναδείχτηκε σε κύριο εχθρό της τρομοκρατίας. Είναι, από την άποψη αυτή χαρακτηριστική η ανακοίνωση των Ερυθρών Ταξιαρχιών στις 27 Ιανουαρίου1979 με τίτλο «Να χτυπήσουμε τα μπερλινγκουερικά σκυλιά».

Οι σημερινές κινητοποιήσεις του «μαύρου μπλοκ», σε συνέχεια των χθεσινών πέντε βομβιστικών επιθέσεων σε δημοσιογράφους, πρέπει να μας προβληματίσουν ιδιαίτερα.

Περίπου 5.000 στην Αθήνα διαδήλωσαν με συνθήματα κατά «της τρομοκρατίας της τρικομματικής χούντας», διακήρυξαν ότι «είμαστε συνειδητά εστίες ανομίας», υποστήριξαν ότι «η ανομία είναι καθήκον», απαίτησαν «κάτω τα χέρια από τις καταλήψεις και τους αγώνες» και μας απείλησαν ότι «θα επιβεβαιώσουμε τους χειρότερους εφιάλτες τους».

Σύμφωνα με το Indymedia, εκτός από τους υποστηρικτές του αναρχικού χώρου και των καταλήψεων «υπήρχαν πανό από πολλές λαϊκές συνελεύσεις και σωματεία ενώ στην ουρά της πορείας υπήρχε και μπλοκ της ΔΕΑ (συνιστώσας του ΣΥΡΙΖΑ) καθώς ένα μικρό μπλοκ της νεολαίας συνασπισμού». Υπήρχε και ένα πανό από την ΑΝΤΑΡΣΥΑ με πολύ κόσμο.

Είναι σαφές ότι οδηγούμαστε σε μια σύγκρουση με τον χώρο που έχει ως ιδεολογικό πυρήνα την ανομία και τη βία. Στα πλαίσια αυτό αναδημοσιεύω ένα παλιότερο κείμενό μου, με τίτλο «Μαθήματα από την Ιταλία στα χρόνια του μολυβιού», αναρτημένο στο facebook στις 25 Φεβρουαρίου 2012:

Δεν είναι δύσκολο για κάποιον που έχει βιώματα της δικής μου γενιάς να βρει σημαντικές ομοιότητες της σημερινής κατάστασης στην Ελλάδα με τα χρόνια του μολυβιού στην Ιταλία. Ενδεχομένως η απόσταση μέχρι να φτάσουμε σε φαινόμενα παρόμοια με τις Ερυθρές Ταξιαρχίες είναι πολύ μικρή. Ο βιότοπος της «ριζοσπαστικής αριστεράς» δημιουργεί τις προϋποθέσεις για τέτοια φαινόμενα. Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που σε ημερίδα του Παντείου Πανεπιστημίου για τα κοινωνικά κινήματα, παρενέβη τηλεφωνικά ο Δημήτρης Κουφοντίνας, ύστερα από πρωτοβουλία καθηγητή του Παντείου. Άλλωστε, ας μην ξεχνάμε ότι οι "Ερυθρές Ταξιαρχίες" ανήκουν στο "οικογενειακό άλμπουμ της Αριστεράς", όπως χαρακτηριστικά έχει γράψει η Ροσάνα Ροσάντα.

Συνοπτικά, τα γεγονότα της Ιταλίας:

Στις 17 Φεβρουαρίου του 1977, ο Λουτσιάνο Λάμα, ιστορική φυσιογνωμία του Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, τότε γενικός γραμματέας του πανίσχυρου εργατικού συνδικάτου CGIL, είχε προγραμματίσει μια ομιλία στο κατειλημμένο πανεπιστήμιο της Ρώμης La Sapienza, ένα από τα παλαιότερα ευρωπαϊκά ανώτατα ιδρύματα, που είχε ιδρυθεί το 1303.

Η ομιλία αυτή δεν έγινε ποτέ. Διακόπηκε βάρβαρα από αναρχοαυτόνομους που τον χαρακτήρισαν «προδότη της εργατικής τάξης» και του απαγόρευσαν να μιλήσει. Ο Λάμα με δυσκολία απέφυγε το λιντσάρισμα και φυγαδεύτηκε από το πανεπιστήμιο. Ήταν η αρχή του διαβόητου «κινήματος του 1977».

Ακολούθησαν μαζικές διαδηλώσεις σε όλη την Ιταλία, συγκρούσεις με την αστυνομία και δακρυγόνα, επιθέσεις σε συνδικαλιστές ηγέτες, λεηλασίες σούπερ μάρκετ, σκληρές συγκρούσεις στο δρόμο, κανονικές οδομαχίες. 

Διάφορες οργανώσεις, με περίεργα ονόματα, που αποθέωναν τη βία έκαναν την εμφάνισή τους. Indiani Metropolitani (Μητροπολιτικοί Ινδιάνοι), Lotta Continua (Διαρκής Πάλη), Potere Operaio (Εργατική Εξουσία), Potere Rosso (Κόκκινη Εξουσία). 

Πολύ σύντομα στις συγκρούσεις άρχισαν να χρησιμοποιούνται και όπλα. Δεκάδες κείμενα υμνούσαν τους «συντρόφους με το P38» (τύπος περιστρόφου). Ήταν τα χρόνια του μολυβιού για τη γειτονική χώρα.

Λίγο αργότερα έκαναν την εμφάνιση τους και οι Brigate Rosse, οι Ερυθρές Ταξιαρχίες. Κορυφαία πράξη τους η απαγωγή του Άλντο Μόρο, στις 16 Μαρτίου 1978, και η εκτέλεσή του 54 ημέρες αργότερα, στις 9 Μαΐου. Είχαν προηγηθεί απαγωγές και δολοφονίες πολιτικών, συνδικαλιστών, δικαστών και δημοσιογράφων.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η ακόλουθη επισήμανση του Αλμπέρτο Φραντσεσκίνι, ενός από τους ιστορικούς ηγέτες της οργάνωσης: «Οι Ερυθρές Ταξιαρχίες δεν γεννήθηκαν από το τίποτα. Δεν είναι προϊόν ενός εργαστηρίου, είτε κάποιας Μυστικής Υπηρεσίας, αλλά αποτέλεσμα μιας κουλτούρας και μιας πολιτικής παράδοσης της ιταλικής αριστεράς». Για να συμπληρώσουν οι ακτιβιστές της Azione Rivoluzionaria: «Είναι δύσκολο να διαχωρίσουμε το κίνημα του ’77 με όλα όσα λέχθηκαν και ειπώθηκαν όλα αυτά τα χρόνια, ιδιαίτερα από τις ένοπλες ομάδες και το αυτόνομο αντάρτικο».

Σήμερα, 35 χρόνια μετά, αντιλαμβανόμαστε ότι ο Φραντσεσκίνι είχε δίκιο. Η κουλτούρα της βίας, η αποθέωση της ανομίας, η άρνηση του διαλόγου, η θεολογική αντίληψη της πολιτικής, έχουν μια, εν πολλοίς αναπόφευκτη, κατάληξη: την ένοπλη βία, τις απαγωγές, τις δολοφονίες. Ας ελπίσουμε ότι δεν θα το ζήσουμε στην Ελλάδα.

Η Ιταλική Δημοκρατία άντεξε το πλήγμα. Καθοριστική ήταν η συμβολή του Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, που αναδείχτηκε σε κύριο εχθρό της τρομοκρατίας. Είναι, από την άποψη αυτή χαρακτηριστική η ανακοίνωση των Ερυθρών Ταξιαρχιών στις 27 Ιανουαρίου1979 με τίτλο «Να χτυπήσουμε τα μπερλινγκουερικά σκυλιά». 

Το κίνημα του 1977 σύντομα παρήκμασε. Αρκετοί από τους πρωταγωνιστές του εντάχθηκαν σε κοινοβουλευτικά κόμματα. Άλλοι, απογοητευμένοι και απελπισμένοι, στράφηκαν στις ανατολικές φιλοσοφίες και το μυστικισμό. Λίγοι συνέχισαν την ένοπλη δράση, που εξαφανίστηκε μετά από λίγα χρόνια.

Η Δημοκρατία κατάφερε να τρομοκρατήσει τους τρομοκράτες.

Υ.Γ.

Λίγη ώρα μετά την πρώτη ανάρτηση στο facebook, στις 25 Φεβρουαρίου 2012, ανατριχιαστική επιβεβαίωση. Ενεργοποιημένη βόμβα στο μετρό της Αθήνας. Από τύχη δεν θρηνήσαμε αθώα θύματα. Έως πότε;