Χρόνια πολλά και ευτυχισμένο το 2014

Του Κώστα Στούπα, www.capital.gr

Ο Χέλμουτ Σμιτ την εβδομάδα που πέρασε  διέβλεψε σε άρθρο στην εφημερίδα Die Zeit πως στις προθέσεις της Μέρκελ είναι να κουρέψει το ελληνικό χρέος μετά τις προσεχείς γερμανικές εκλογές. Λίγο πολύ αυτό έχει γίνει φανερό τους τελευταίους μήνες από τα δεδομένα των εξελίξεων. Κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί πως η διαγραφή μέρους του ελληνικού χρέους είναι φανερή από την αρχή αυτής της κρίσης χρεοκοπίας. Το ζήτημα ήταν πότε και με ποιους όρους θα ελάμβανε χώρα. Αν γινόταν ευθύς εξ αρχής της εκδήλωσης της ελληνικής χρεοκοπίας αβασάνιστα, θα έδινε λάθος μηνύματα τόσο στην ελληνική κοινωνία όσο και στο διεθνές περιβάλλον.

Το ελληνικό πρόβλημα

Το γεγονός πως η Ελλάδα αποτελεί την αιχμή του δόρατος αυτής της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους, δεν είναι τυχαίο. Η «στρεβλή» αρχιτεκτονική του ευρώ και το διεθνές πρόβλημα υψηλού χρέους αποτελούν τις αφορμές της ελληνικής χρεοκοπίας, όχι τα αίτια. Στο διεθνές γίγνεσθαι είναι κυρίως το ιδιωτικό χρέος που αποτελεί πρόβλημα και μέσω της διάσωσης των τραπεζών δημιουργεί κρατικό χρέος. Στην Ελλάδα η ουσία του προβλήματος  είναι το δημόσιο χρέος και οι δομές που το δημιούργησαν. Καμιά άλλη χώρα στην Ευρωζώνη δεν είχε το μέγεθος του ελληνικού δημόσιου χρέους. Καμιά άλλη χώρα της Ευρωζώνης την περίοδο της χρεοκοπίας δεν είχε τετραπλάσιες εισαγωγές από εξαγωγές.

Τα αίτια της ελληνικής χρεοκοπίας ήταν βαθύτερα και μια ευθύς εξαρχής διαγραφή του χρέους, χωρίς ένα κοινωνικό σοκ επαναπροσδιορισμού των κοινωνικών προτεραιοτήτων και κοινωνικών προτύπων δεν θα έλυνε το ελληνικό πρόβλημα, αλλά θα μετέθετε τη χρεοκοπία για μερικά χρόνια αργότερα.

Η παρουσία του χρέους και η ανάγκη αναχρηματοδότησής του λειτούργησε από το διεθνές περιβάλλον μέσω των δανειστών σαν μοχλός πίεσης για τις μεταρρυθμίσεις της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας προς κάποιο περισσότερο παραγωγικό μοντέλο.  Η εναλλακτική ελληνική επιλογή ήταν μια ανεξέλεγκτη κατάρρευση με  επιστροφή στη δραχμή και τραγικές συνέπειες.

Μέρος της εγχώριας κρατικοδίαιτης οικονομικής ολιγαρχίας που δεν επιτρέπει τη  λειτουργία ανταγωνισμού και συνθηκών υγιούς αγοράς σε σύμπλευση με το παρασιτικό πολιτικό - συνδικαλιστικό κύκλωμα που λυμαίνονται τη χώρα μέσω μιας πελατειακής δημοκρατίας με  «σημαδεμένη» τράπουλα, προτίμησε την απόδραση στην δραχμή με διατήρηση των προνομίων... Σε αυτό βρήκε πρόθυμους εκφραστές στην πολιτική αλλά και στα επιχειρήματα διάφορων δημοσιολόγων.

Μια παραλλαγή αυτού του «συστήματος» προτίμησε να παίξει το χαρτί του εκβιασμού των εταίρων της Ευρωζώνης, με το δίλημμα πως δεν αλλάζουμε και δεν μπορείτε να μας αφήσετε να καταρρεύσουμε, γιατί οι συνέπειες λόγω ευρώ και διεθνούς συγκυρίας θα προκαλούσαν μεγαλύτερες απώλειες από αυτές της συνέχισης της χρηματοδότησης της ελληνική ευημερίας με δανεικά.

Μετά τις χαώδεις αντιδράσεις των τριών πρώτων χρόνων της χρεοκοπίας τα πράγματα στιες αρχές του 2013 φαίνεται να μπαίνουν σε μια σειρά για την Ελλάδα. Τα άκρα του πολιτικού φάσματος είδαν τα όρια της δύναμης και αρχίζει η αντίστροφη πορεία.

Μέσα στο χρόνο θα πρέπει να ολοκληρωθούν τόσες μεταρρυθμίσεις και ιδιωτικοποιήσεις που και το ένα δέκατο αυτών να ολοκληρωθούν, το 2014 η Ελλάδα θα είναι μια πολύ διαφορετική χώρα...

Το διεθνές πρόβλημα

Είπαμε στην αρχή πως η διαγραφή του ελληνικού χρέους δεν έπρεπε να γίνει στην αρχή της εκδήλωσης αυτής της κρίσης και χωρίς κόστος για την ελληνική κοινωνία, και για ένα λόγο που αφορά το διεθνές μήνυμα που θα έπρεπε να εμπεριέχει.

Καθώς υπάρχει ένα σημαντικό διεθνές πρόβλημα υψηλού χρέους το οποίο θα πρέπει να αντιμετωπιστεί τα προσεχή χρόνια, δεν έπρεπε να προκύψει ένα μήνυμα πως η διαγραφή χρέους είναι μια διαδικασία χωρίς κόστος και συνέπειες.

Αν περνούσε αυτό το μήνυμα θα χανόταν η εμπιστοσύνη στο πιστωτικό σύστημα και τα νομίσματα που αποτελούν την υποδομή κάθε οικονομικής δραστηριότητας, κοινωνικής οργάνωσης και ευημερίας.

Αν υπήρχε φόβος της εύκολης διαγραφής χρεών οι απανταχού καταθέτες και επενδυτές θα έτρεχαν να αποσύρουν τα χρήματά τους διαλύοντας τις δομές της διεθνούς χρηματοπιστωτικής οργάνωσης.

Ναι, χρέος που δεν μπορεί να πληρωθεί, είναι αυτονόητο πως δεν θα πληρωθεί, αλλά αυτό θα πρέπει να γίνει με τρόπο που δεν θα διαταράξει την διεθνή πίστη.

Ποιο είναι το μέρος του χρέους που δεν μπορεί να πληρωθεί και ποιος το ορίζει. Οι δύο πλευρές θα πρέπει να το ορίσουν σταδιακά με διαπραγματεύσεις και σκληρά ανταλλάγματα.

Αν κάποιος κερδίσει χωρίς κόπο και συνέπειες να του χαρίσουν το χρέος, θα το επαναλάβει πάλι και πάλι μέχρι που ο πιστωτής θα προτιμήσει να έχει καταθέσεις παρά να επωφελούνται από αυτές οι άλλοι και όχι ο ίδιος. Χωρίς καταθέσεις και τράπεζες οι επιχειρήσεις θα έμεναν χωρίς ρευστό και σε λίγους μήνες η εμπορική και οικονομική δραστηριότητα θα νέκρωνε.

Η Ελλάδα επειδή φρόντισε να βρεθεί στην αιχμή του δόρατος αυτής της κρίσης χρεοκοπίας λειτούργησε σαν το «πειραματόζωο», το υπόδειγμα της πορείας προς την έξοδο από το πρόβλημα του διεθνούς χρέους.

Το 2013 ξεκινάει με καλύτερες προϋποθέσεις από το 2012, οι μετοχές και οι τιμές των ομολόγων το επιβεβαιώνουν. Είναι πολλά να γίνουν αλλά κάθε μέρα που περνά πληθαίνουν οι ενδείξεις πως η αντίστροφη πορεία έχει ξεκινήσει...

Η διαγραφή και άλλου μέρους του ελληνικού χρέους θα είναι η κατάληξη των προσπαθειών και όχι η αρχή που θα οδηγούσε στη μετάθεση του προβλήματος. το τέλος του 2014 θα μας βρει με μια άλλη χώρα.

Χρόνια πολλά και ευτυχισμένο το 2014, λοιπόν...