Το αυγό ή τα αυγά του φιδιού;

Του Δημοσθένη Κούρτοβικ, NEA, 8.12.12

Ακούμε να λέγεται τόσο επίμονα και νευρικά ότι δεν είναι φασίστες το 13%-15% των Ελλήνων που δηλώνουν αποφασισμένοι να ψηφίσουν Χρυσή Αυγή, ή το 7% που πράγματι την ψήφισαν πριν από λίγους μήνες, ώστε αρχίζουμε να υποψιαζόμαστε ότι εδώ έχουμε να κάνουμε με κάτι σαν ξόρκι, μια μαγική επίκληση για να διασκεδαστεί ένας βαθύτερος, ανομολόγητος φόβος: μήπως τελικά αυτό το σκοτεινό ρεύμα είναι κάτι περισσότερο από γέννημα της οικονομικής κρίσης, της αποσύνθεσης του πολιτικού συστήματος και του τρόμου μπροστά στην εγκληματικότητα των λαθρομεταναστών; Δεν ήταν φασίστες, αν το πάρουμε έτσι, ούτε το 44% των Γερμανών που ψήφισαν τον Χίτλερ το 1933. Απλώς μισούσαν τους κακομούτσουνους εβραίους «πλουτοκράτες», σιχαίνονταν τους μαυριδερούς τσιγγάνους, βδελύσσονταν και έτρεμαν τους «μογγόλους» μπολσεβίκους, αισθάνονταν αδικημένοι και ταπεινωμένοι από τους ισχυρούς της διεθνούς πολιτικής. Δεν ήταν φασίστες, έλπιζαν όμως πως ο φασισμός θα τους απάλλασσε από όλους αυτούς, μαζί και από τη δημοκρατία που τους ανεχόταν ή τους κανάκευε.

Τον γερμανικό φασισμό τον έθρεψαν οι Βερσαλλίες και το οικονομικό χάος της επιθανάτιας αγωνίας της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Αλλά δεν τον γέννησαν. Η Χρυσή Αυγή θέριεψε στο έδαφος που της πρόσφεραν οι συνθήκες της τελευταίας τριετίας. Αλλά οι ρίζες της διεισδύουν βαθύτερα στο εθνικό φαντασιακό μας από όσο θέλουμε να παραδεχτούμε.

Σχεδόν παντού στην Ευρώπη βρίσκονται σήμερα σε έξαρση ακροδεξιά κινήματα. Η Ελλάδα είναι όμως η μόνη ευρωπαϊκή χώρα όπου ένα όχι απλώς ακροδεξιό αλλά απροκάλυπτα ναζιστικό κόμμα έχει τόσο μαζική αποδοχή. Ενώ αλλού η ακροδεξιά ρητορική εστιάζει, μάλλον αμυντικά, στην προστασία της εθνικής κουλτούρας από την πολιτισμική «διάβρωση» που συνοδεύει την παγκοσμιοποίηση, σ' εμάς μιλάει ανενδοίαστα για καθαρότητα της ελληνικής φυλής, λευκή ανωτερότητα και υπανθρώπους. Πουθενά αλλού ένα κόμμα με κοινοβουλευτική εκπροσώπηση δεν στρέφεται ανοιχτά κατά της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας και δεν ασκεί ωμή βία, καταπατώντας κάθε έννοια νομιμότητας υπό τα χειροκροτήματα πλήθους «φιλήσυχων» και «νομοταγών» πολιτών.

Πολλοί ξένοι απορούν πώς είναι δυνατό να έχει τόση απήχηση ένα τέτοιο κόμμα σε μια χώρα που υπέφερε τα πάνδεινα από τον ναζισμό, αλλά και του αντιστάθηκε ηρωικά. Αγνοούν ότι για πολλούς Ελληνες ο εχθρός δεν ήταν ακριβώς ο ναζισμός αλλά ο ούννος κατακτητής (άσε που για μια όχι ευκαταφρόνητη μερίδα έφταιγαν για τις θηριωδίες του οι αντάρτες, με τις «προκλήσεις» τους). Στην πραγματικότητα υπάρχουν στην επίσημη παιδεία μας, αλλά και στις λαϊκές αντιλήψεις, πολλά στοιχεία που φέρνουν ανησυχητικά προς τη φαιά ιδεολογία, στοιχεία από εκείνα που οι πολιτικοί επιστήμονες ονομάζουν «προφασιστικά».

Και ο πιο πιστός ψηφοφόρος του Εθνικού Μετώπου στη Γαλλία δεν νοιάζεται για το αν το σόι του κρατάει από τον Βερκιγγετόριξ. Και ο πιο φανατικός οπαδός του ουγγρικού Γιόμπικ δεν φαντασιώνεται πως στις φλέβες του ρέει ανόθευτο το αίμα του φύλαρχου Αρπαντ. Αλλά αποτελούν μειοψηφία οι Ελληνες που δεν πιστεύουν πως κατάγονται αναντάν μπαμπαντάν από τον Μιλτιάδη και τον Περικλή. Ο μύθος της φυλετικής καθαρότητας του ελληνικού έθνους δεν είναι επινόηση της Χρυσής Αυγής. Είναι βασικό συστατικό του ελληνικού εθνικισμού, ο οποίος ανέκαθεν αναζητούσε βιολογικά ερείσματα. Απειρες οι «επιστημονικές» πραγματείες που γράφτηκαν και γράφονται για να αποδείξουν ότι ακόμη και οι αλλόγλωσσες ή αλλόθρησκες εθνοτικές ομάδες που ζουν στον ελλαδικό χώρο είναι «φυλετικά» γνήσια ελληνικές. Ακόμη και φωτισμένοι έλληνες συγγραφείς και ποιητές αποκαλούσαν μέχρι πριν από τέσσερις-πέντε δεκαετίες το έθνος τους «φυλή» - μοναδικό φαινόμενο στην παγκόσμια λογοτεχνία!  

Από τότε που δεν μπορούμε πια να ισχυριζόμαστε, γιατί η πραγματικότητα μας διέψευσε εκκωφαντικά, ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει ούτε είναι δυνατό να υπάρξει ρατσισμός προτάσσουμε ένα άλλο μύθευμα: ότι στην Ελλάδα δεν ρίζωσε ποτέ ο αντισημιτισμός. Ολοι οι ιστορικοί γνωρίζουν ότι πρόκειται για ψέμα, άλλο αν δεν το λένε ανοιχτά. Δεν είναι όμως μόνο ζήτημα Ιστορίας. Σε καμιά άλλη ευρωπαϊκή χώρα, με εξαίρεση την Ουγγαρία, ο αντισημιτισμός δεν είναι σήμερα τόσο διάχυτος στα λαϊκά στρώματα όσο στην Ελλάδα. Είναι απίθανο να κάνεις μια βόλτα στην πόλη περνώντας από ψιλικατζίδικα, καφενεία, μανάβικα, μπακάλικα, χασάπικα, καφεκοπτεία, εστιατόρια χωρίς να ακούσεις τουλάχιστον ένα λογύδριο για τον σατανικό ρόλο των Εβραίων παντού και διαχρονικά. Πουθενά αλλού στον κόσμο, εκτός σε μερικές μουσουλμανικές χώρες, δεν υπάρχουν τόσοι άνθρωποι που πιστεύουν ακόμη ότι τα «Πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών» είναι αυθεντικό ντοκουμέντο.

Ενα χαρακτηριστικό γνώρισμα των φασιστοειδών μορφών εθνικισμού είναι το ιδεολόγημα του αιώνια αδικημένου και προδομένου έθνους, που το επιβουλεύονται γείτονες κατώτεροι φυλετικά και πολιτισμικά, αλλά στηριγμένοι στις πλάτες σκοτεινών δυνάμεων. Είναι φασιστοειδές ιδεολόγημα όχι μόνο για τις ρατσιστικές πτυχές του αλλά, προπαντός, επειδή η ιδέα ότι το έθνος περιζώνεται και απειλείται διαρκώς από εχθρικούς λαούς συνεπάγεται μια μόνιμη κατάσταση πολιορκίας, όπου είναι επιβεβλημένα όλα τα «έκτακτα» μέτρα για την αντιμετώπιση του κινδύνου. Η δημοκρατία, γι' αυτή την αντίληψη, είναι πολυτέλεια και μάλιστα οδηγεί στον συβαριτισμό, οπότε πρέπει να βρίσκεται πάντοτε υπό αναστολή. Εδώ δεν χρειάζονται επεξηγήσεις. Ολοι ξέρουμε ότι η περιγραφή αυτή ταιριάζει γάντι στην αυτοεικόνα μας ως έθνους που έδωσε τα φώτα στην οικουμένη, αλλά αντί για ευγνωμοσύνη εισπράττει από παντού αχαριστία, φθόνο και δόλιες συνωμοσίες κατά των συμφερόντων του και της ίδιας της ύπαρξής του, με μοχλό βάρβαρους γείτονες.

Εκπλήσσονται πολλοί για την έλξη που ασκεί η Χρυσή Αυγή ιδιαίτερα σε νέους. Κακώς εκπλήσσονται. Οχι μόνον επειδή η «εθνικά ορθή» παιδεία που παρέχεται στα σχολεία μας είναι σαν λεκιθίνη στο αυγό του φιδιού αλλά και επειδή η εναλλακτική «πολιτικά ορθή» διαπαιδαγώγηση από κάποιους δάσκαλους και παιδαγωγούς επιχειρείται με τρόπο που δεν μπορεί ν' αγγίξει τις ψυχές των νέων, τρέπει μάλιστα πολλούς προς την αντίθετη κατεύθυνση. Αυτό ας το αφήσουμε όμως για μια άλλη φορά.