Το μαγικό ραβδί του ΣΥΡΙΖΑ

Tου Γιάννη Παπαθεοδώρου, www.mhmadas.blogspot.gr

Το τζίνι της ριζοσπαστικής αριστεράς .

Στη χτεσινή συνδιάσκεψη του ΣΥΡΙΖΑ, ο κ. Τσίπρας ζήτησε από τον πρωθυπουργό να μην αποδεχτεί την απόφαση του Eurogroup, να αρνηθεί τη δόση και να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές. Με άλλα λόγια, ο κ. Τσίπρας ευχήθηκε επισήμως, για άλλη μια φορά, τη χαοτική χρεοκοπία της χώρας.  Η δήλωση θα ήταν αστεία αν δεν ήταν πραγματικά θλιβερή ∙ όχι μόνο γιατί είναι πλήρως αναντίστοιχη με τη συλλογική βούληση του ελληνικού λαού (υπενθυμίζω πως στις τελευταίες δημοσκοπήσεις, το 71% δεν θέλει εκλογές και το 74% θεωρεί πως ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι έτοιμος να κυβερνήσει), αλλά γιατί καταδεικνύει ξεκάθαρα πως, εδώ και καιρό, ο ΣΥΡΙΖΑ επενδύει στο τυφλό παιχνίδι της καταστροφολογίας, «μέχρι να έρθει η ώρα του». Η δήλωση, ωστόσο, αξίζει να μας απασχολήσει και για έναν άλλο λόγο. Όταν ένα κόμμα της αριστεράς, τη στιγμή που υποτίθεται πως υπερβαίνει τη λογική των «συνιστωσών» και εξαγγέλλει πως θα μετατραπεί σε «μαζικό κόμμα» εξουσίας, επιλέγει αυτή τη γραμμή της πολιτικής στρατηγικής, τότε το θέμα αφορά ευρύτερα κοινωνικά σύνολα, και πάντως συνδέεται με το ευρωπαϊκό μέλλον της χώρας. Η έκβαση άλλωστε του Eurogroup σηματοδοτεί την πρώτη μεγάλη δοκιμή του κυβερνητικού σχηματισμού καθώς και του «ευρωπαϊκού δρόμου» που επέλεξε η πλειονότητα της ελληνικής κοινωνίας μετά τις τελευταίες εκλογές. Ας μη γελιόμαστε : αυτή η διαίρεση ήρθε για να μείνει.

Ας θυμηθούμε, λοιπόν, τα δεδομένα, χωρίς να έχουμε συμφωνήσει απαραίτητα για τα ζητούμενα. Στις πρόσφατες εκλογές, η κεντρική διαφοροποίηση ανάμεσα στην αντιπολίτευση και στην κυβέρνηση αφορούσε μια μείζονα διαφορά στρατηγικής : απέναντι, δηλαδή, στις «μονομερείς ενέργειες» και στην «καταγγελία του μνημονίου», (ΣΥΡΙΖΑ) η κυβέρνηση και ιδιαίτερα η ΔΗΜΑΡ προέταξε τη λογική το σεβασμό των δανειακών συμβάσεων ως απαραίτητο «πολιτικό διαβατήριο» για τη σταδιακή απαγκίστρωση από το Μνημόνιο και την αντιμετώπιση της κρίσης. Σήμερα πια, μετά τα αποτελέσματα του Eurogroup (εκταμίευση της δόσης, οριακή βιωσιμότητα του χρέους) μπορούμε να αποτιμήσουμε, - σε πρώτη φάση, έστω - τα αποτελέσματα αυτών των δύο στρατηγικών. Ιδίως τώρα που το «τζίνι της ριζοσπαστικής αριστεράς» εμφανίστηκε ξανά στο προσκήνιο για να συντονίσει τις παλιές «συνιστώσες της δραχμής» με τη νέα «συνισταμένη της χρεοκοπίας».   

2. Με αγάπη από το Ελκουαδόρ ;    

Η πρόσφατη απόφαση του Eurogroup έδειξε πως ο συσχετισμός δυνάμεων μέσα στις τάξεις των δανειστών (τόσο στο ΔΝΤ όσο και στην Ευρώπη) είναι τόσο σύνθετος και περίπλοκος που καταργεί στην πράξη οποιαδήποτε «μονομερή ενέργεια». Αντίθετα, οι λύσεις και τα αποτελέσματα, επιτυγχάνονται μόνο με ρεαλιστική διαπραγμάτευση εντός της ευρωπαϊκής οικογένειας, και χωρίς να παραβιάζονται οι διεθνείς κανόνες. Από αυτή την άποψη, η «συμβιβαστική λύση» που βρέθηκε είναι μια τριπλή επιτυχία : α) γιατί αναβαθμίζει την αξιοπιστία της χώρας β) γιατί κατοχυρώνει την εκταμίευση της δόσης και γ) εισάγει το «ελληνικό πρόβλημα» σε μια νέα φάση δραστικής μείωσης ενός βιώσιμου πλέον χρέους, εξασφαλίζοντας δεσμεύσεις για την περαιτέρω αναθεώρηση της συνολικής αντιμετώπισής του.

Το πλαίσιο αυτό δείχνει πως η «θεωρία της μπλόφας» που εισήγαγε ποικιλοτρόπως ο ΣΥΡΙΖΑ με διάφορα ευφάνταστα σενάρια (μονομερής καταγγελία, άρνηση λήψης μέτρων που απέρρεαν από τις δανειακές υποχρεώσεις, απειλή εξόδου από την Ευρωζώνη, φλερτ με τη δραχμή, άρνηση της δόσης κλπ) είναι πλήρως ασύμβατη με τη διεθνή και ευρωπαϊκή συγκυρία. Αντίθετα, η τακτική του ΣΥΡΙΖΑ ενισχύει τον απομονωτισμό και την εθνική αναδίπλωση, την ώρα μάλιστα που αρκετές ευρωπαϊκές φωνές όχι μόνο αποκλείουν την αποπομπή της χώρας από την Ευρωζώνη αλλά και αντιμετωπίζουν το «ελληνικό πρόβλημα», για πρώτη φορά, ως μέρος μιας συνολικής ευρωπαϊκής πολιτικής. Συμπέρασμα πρώτο : η απόφαση του Eurogroupπαρέχει νέες συμμαχίες αλλά και νέα εργαλεία για προωθητικές λύσεις. (Βλ. δηλώσεις κορυφαίων ευρωπαίων αξιωματούχων, στήριξη της Ελλάδας από πράσινους, από γερμανούς σοσιαλδημοκράτες κλπ.) 

Από αυτή την άποψη, η προσκόλληση του ΣΥΡΙΖΑ μόνο στο Die Linke η εμμονή του σε μια «συμμαχία του Νότου» αλλά και ο ξαφνικός έρωτας με το ΔΝΤ ως τακτικές αποδεικνύονται πλήρως λανθασμένες. Αν και ο ΣΥΡΙΖΑ υποδύεται ότι είναι κόμμα ευρωπαϊκού προσανατολισμού, στην ουσία ενισχύει τον ευρωσκεπτικισμό και τις φυγόκεντρες δυνάμεις. Ήδη με τη χθεσινή δήλωση του κ. Τσίπρα, προκύπτει το εύλογο ερώτημα γύρω από τη δήθεν ευρωπαϊκή στρατηγική του κόμματος του. Πόσο σοβαρά, δηλαδή, μέσα σε αυτό το πολύπλοκο πλαίσιο των δεδομένων συσχετισμών,λαμβάνει υπόψη του ο "ευρωπαιστής" ΣΥΡΙΖΑ, τα κοινοβούλια και τους λαούς των άλλων ευρωπαϊκών χωρών ; Μια μονομερής ενέργεια - ακόμα κι αν «τρίπλαρε» προσωρινά την, κατά ΣΥΡΙΖΑ, νεοφιλελεύθερη τραπεζόφιλη ηγεσία του Eurogroup-, θα «πέρναγε», άραγε, από τα κοινοβούλια των άλλων χωρών ; Κι αν όχι, θα σεβότανε άραγε ο ΣΥΡΙΖΑ, ως ευρωπαϊκή δύναμη, μια τέτοια απόφαση ;

Επειδή, όλοι καταλαβαίνουμε την κατάληξη αυτής της συλλογιστικής, θα συμφωνήσουμε μάλλον πως στο τέλος απομένει για τον ΣΥΡΙΖΑ η εξής μία λύση : η «λύση Ελκουαδόρ», δηλαδή η λύση «Αλαβάνου - Λαφαζάνη». Δεν χρειάζεται να υπενθυμίσω πως το Ελκουαδόρ δεν είναι στην Ευρώπη και ότι η «υπερήφανη δραχμούλα»  σίγουρα δεν αποτελεί εργαλείο ανάπτυξης και εγγύηση ευρωπαϊκού δρόμου. (Ως προς αυτό, ο ΣΥΡΙΖΑ πράγματι συντονίζεται με την περιρρέουσα ατμόσφαιρα και κολακεύει την αυξανόμενη δυσαρέσκεια του λαού απέναντι στο ευρώ. Μόνο 40% είναι εκείνοι που θέλουν «πάση θυσία» την παραμονή της χώρας στο ευρώ. Το γεγονός αυτό επισφραγίστηκε και επισήμως στη συνδιάσκεψη με τη συγκρότηση της «εσωτερικής αντιπολίτευσης» με αντι-ευπρωπαϊκό προσανατολισμό. Άλλη μια ένδειξη πως ο ΣΥΡΙΖΑ του 27% είναι τυπικό «παράγωγο της κρίσης» και δεν  είναι το κόμμα της «ιδεολογικής ηγεμονίας»).       

3. Ένας ρεαλιστικός συμβιβασμός

Στην πραγματικότητα, η Ελλάδα κέρδισε επειδή η κυβέρνηση αξιοποίησε την κινητικότητα σε όλη την ευρωπαϊκή οικογένεια και τη διεθνή κινητικότητα επιτυγχάνοντας πολλαπλάσια κέρδη. Το ελληνικό πρόβλημα βρέθηκε στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης ακριβώς επειδή η ελληνική κυβέρνηση έφτιαξε μόνη της την καρέκλα για να καθίσει στο τραπέζι. Το ποσοτικό αποτέλεσμα είναι εύκολα μετρήσιμο : 44 δις. είναι η δόση και 40 δις. είναι η νέα μείωση του χρέους προκειμένου να γίνει βιώσιμο. Αυτό σημαίνει ότι μέσα σε λίγους μήνες διακυβέρνησης, η κυβέρνηση αποκτά μια «προίκα» και ένα νέο «συμβολικό κεφάλαιο». Η μείωση του χρέους και η εκταμίευση της δόσης συνιστά μια πραγματική ανάσα για την ελληνική οικονομία, στο μέτρο και στο βαθμό που η κυβέρνηση θα μπορέσει να δώσει υπόσταση στην «κοινωνική γείωση» της νέας συμφωνίας.

Η πρόοδος που έγινε, - έστω, ο ρεαλιστικός συμβιβασμός – οφείλει να μεταφραστεί άμεσα σε μια προοπτική ελπίδας για την ελληνική κοινωνία. Αντίθετα, ο ΣΥΡΙΖΑ θα οδηγούσε τη χώρα σε μια νέα περιπέτεια με αβέβαιη αναζήτηση πόρων (από πού άραγε;), με ενδεχόμενη εξαθλίωση των κοινωνικά ασθενέστερων στρωμάτων.  Δεν έχει κανείς παρά να εξετάσει το παράδειγμα της κυπριακής αριστεράς (ΑΚΕΛ) για να διαπιστώσει πως ακόμη και τα αριστερά κόμματα εξουσίας είναι ήδη εγγεγραμμένα στη λογική της ευρωπαϊκής διαπραγμάτευσης – άρα, και των μνημονίων.

Την ίδια ώρα, λοιπόν, που ο ΣΥΡΙΖΑ ζητάει εκλογές και δηλώνει έτοιμος για να δοκιμάσει τα καταστροφικά του σενάρια για τον τόπο, η ευρωπαϊκή πραγματικότητα μοιάζει να δικαιώνει τις πολιτικές επιλογές αλλά και τις θυσίες του ελληνικού λαού, έτσι όπως αυτές προέκυψαν από τις πρόσφατες κάλπες αλλά και από τα πρόσφατα δημοσκοπικά ευρήματα. Το μετρήσιμο πλέον αποτέλεσμα της πολιτικής σταθερότητας, μέσα από την τρικομματική συγκυβέρνηση ευρωπαϊκής προοπτικής δικαιώνεται σε αυτή τη φάση. Θα αντέξει αν και εφόσον συνοδευτεί με αποφασιστικές πρωτοβουλίες κοινωνικής και αναπτυξιακής πολιτικής εκ μέρους της ΔΗΜΑΡ στο άμεσο μέλλον. Προς το παρόν, όμως, ένα είναι βέβαιο : το μαγικό ραβδί του ΣΥΡΙΖΑ, το ραβδί αυτό που θα επαναφέρει μισθούς και συντάξεις στο επίπεδο του 2008 και θα μας απαλλάξει επιτέλους από τα Μνημόνια για να ζήσουμε μια «ξέγνοιαστη κι ελεύθερη ζωή», δεν υπάρχει. Ή μάλλον υπάρχει αλλά δεν αφορά τη χώρα ∙ αφορά μάλλον τη «μισή Αθήνα» που θα έλεγε κι ο Τατσόπουλος. 

Ο Γιάννης Παπαθεοδώρου διδάσκει Νεοελληνική Φιλολογία

στο Παν/μιο Ιωαννίνων. Είναι μέλος της ΕΕ της ΔΗΜΑΡ