Επιδιώκουμε έναν έντιμο συμβιβασμό

Συνέντευξη του Σάκη Παπαθανασίου στον Ίωνα Τσώχο, Αγγειλοφόρος, 7.10.12

Κύριε Παπαθανασίου, η διαπραγμάτευση με την τρόικα έχει φτάσει σε οριακό σημείο. Τελικά αξίζουν όλες αυτές οι θυσίες; Τι θα σημαίνει, κατά την άποψη της ΔΗΜΑΡ, μια μη επίτευξη συμφωνίας και μη έγκαιρη εκταμίευση της δόσης;

Αν δεν επιτευχθεί συμφωνία και δεν εκταμιευτεί η δόση των 31,2 δισ., είναι βέβαιο ότι θα έχουμε κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος, στέγνωμα της αγοράς, αδυναμία του κράτους να καλύψει υποχρεώσεις, στάση πληρωμών. Είναι ο δρόμος της χρεοκοπίας και της εξόδου από το ευρώ. Ταυτόχρονα ενώ ο δημοσιονομικός στόχος για μηδενικό έλλειμμα είναι σωστός, τα μέτρα έχουν μια πολύ κακή αναλογία μεταξύ της αύξησης εσόδων και της μείωσης των δαπανών και επιφέρουν ένα βαρύ κοινωνικό αποτύπωμα. Εχουμε συμφωνήσει σε ένα βασικό σενάριο μέτρων, υπάρχουν όμως ακόμη ζητήματα σε εκκρεμότητα. Σε κάθε περίπτωση επιδιώκουμε έναν έντιμο συμβιβασμό ανάμεσα στις προτάσεις μας και την πολιτική των δανειστών, μια συμφωνία - διαβατήριο για τη συμμετοχή της χώρας σε ρυθμίσεις που θα αλλάξουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο την περιοριστική πολιτική.

Θα δεχτούν οι δανειστές αυτές τις αλλαγές; Μέχρι τώρα δείχνουν άκαμπτη στάση...

Εργαζόμαστε αντίρροπα στην προσπάθεια της τρόικας να αυξήσει περαιτέρω το τμήμα που αφορά σε μειώσεις μισθών, συντάξεων και επιδομάτων. Θεωρούμε απαραίτητη την ενίσχυση της πολιτικής διαπραγμάτευσης με τους εταίρους για μια συμφωνία που θα βλέπει προς το μέλλον. Ζητάμε τη χρονική επιμήκυνση και, βεβαίως, τη ρήτρα αντικατάστασης των μέτρων από όλα εκείνα τα οποία θα προκύπτουν, ως προϊόν εσόδων. Οπως έχουμε ήδη πει η ρήτρα θα σημαίνει μη υλοποίηση τμήματος των περικοπών αν προκύψει υπεραπόδοση στα έσοδα με καταπολέμηση φοροδιαφυγής και εισφοροδιαφυγής ή βελτιστοποίηση άνω της σχεδιαζόμενης στη διαχείριση των δημόσιων δαπανών.

Η χώρα πρέπει να επιδιώξει δέσμευση των εταίρων ότι μετά τη λήψη των μέτρων η δόση των 31,5 δισ. θα καταβληθεί κανονικά και χωρίς καθυστερήσεις και δεν θα υπάρξουν εις βάρος της εξαιρέσεις σε πρωτοβουλίες που θα ληφθούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την αντιμετώπιση της κρίσης. Αντίθετα μάλιστα πρέπει να υπάρξουν θετικές διακρίσεις υπέρ της Ελλάδας διότι είναι η χώρα της ευρωζώνης που αντιμετωπίζει τα μεγαλύτερα προβλήματα.

Στο πρόγραμμά σας μιλούσατε για δράσεις εξισορρόπησης των δυσμενών συνεπειών των μέτρων. Εκεί τι μπορεί να γίνει;

Παράλληλα με τη διαπραγμάτευση για το πακέτο μέτρων και τους όρους του προγράμματος προσαρμογής, είναι απαραίτητο να υπάρξουν άμεσες παρεμβάσεις από την κυβέρνηση που θα εξισορροπήσουν τις δυσμενείς επιπτώσεις των μέτρων. Αναφέρομαι στην προώθηση ευνοϊκών διακανονισμών φορολογικών υποχρεώσεων και διευκολύνσεων στα δάνεια, στην έμπρακτη αντιμετώπιση της ακρίβειας, σε υποστηρικτικές παρεμβάσεις προς πολίτες που ζουν σε ακραία φτώχεια χρηματοδοτούμενες κατά ένα μέρος από τον προϋπολογισμό και κατά το υπόλοιπο από έκτακτη εισφορά των κατεχόντων, σε άμεσα μέτρα για την καταπολέμηση της ανεργίας κυρίως μέσω της ταχύτατης απορρόφησης του ΕΣΠΑ.

Ακόμη και Ευρωπαίοι κατηγορούν την τρόικα ότι τα μέλη της κινούνται το καθένα για εξυπηρέτηση δικών του συμφερόντων. Διαπιστώσατε από τις συζητήσεις που κάνετε τόσο καιρό τέτοιες αποκλίσεις;

Οι διαφορές της ΕΕ με το ΔΝΤ μπορούν να οδηγήσουν σε θετικές έως πολύ αρνητικές λύσεις στο πρόβλημα χρέους μας. Η λογική του ΔΝΤ να εξετασθεί κατά προτεραιότητα το ζήτημα της βιωσιμότητας του χρέους μπορεί να οδηγήσει σε κούρεμα του χρέους, αλλά επίσης και στην απαίτηση για τη λήψη νέων επώδυνων μέτρων. Πρέπει να παραμείνουμε στις θέσεις που έχουν ήδη διατυπωθεί αποφεύγοντας κινήσεις υψηλού ρίσκου. Η βασική μας επιλογή παραμένει η λύση του προβλήματος χρέους της χώρας εντός του ευρωπαϊκού πλαισίου.

Μέσα στην τετράδα που συζητά τα μέτρα (οι τρεις αρχηγοί και ο υπουργός Οικονομικών) διαπιστώσατε μείζονες αποκλίσεις; Κάποιοι μιλούν για «άξονα Σαμαρά-Στουρνάρα» κι ένα δεύτερο Βενιζέλου-Κουβέλη...

Στον ορισμό μιας διαπραγματευτικής τακτικής υπάρχουν και διαφορετικές προσεγγίσεις. Δεν μπορούμε όμως να μιλάμε για τέτοιου είδους διαχωρισμό. Η ΔΗΜΑΡ είναι η δύναμη που ποτέ δε συμφώνησε με το μνημόνιο και επεξεργάστηκε πριν τις εκλογές την πολιτική πρόταση της τροποποίησής του. Στη νέα φάση της συγκυβέρνησης ακολουθεί μια ψύχραιμη στάση και επιμένει περισσότερο στις προτάσεις παρά στους υψηλούς τόνους. Το απέδειξε καταθέτοντας αρκετές προτάσεις για ισοδύναμα μέτρα και ένταξη στο πακέτο της ρήτρας αντικατάστασης με ισοδύναμα. Θέλει να συμβάλει στη συνοχή της κυβέρνησης σε αυτή την κρίσιμη φάση και δεν ασκείται σε αυξομειώσεις πολιτικής έντασης.

Μήπως στη διαδρομή της διαπραγμάτευσης, π.χ. μετά το ταξίδι Σαμαρά σε Βερολίνο-Παρίσι είδατε αλλαγές στη στάση των συνομιλητών της ΔΗΜΑΡ;

Διαφάνηκε μετά τις συναντήσεις αυτές μια περισσότερο αισιόδοξη ματιά. Ομως η αλλαγή στη συμπεριφορά των εταίρων δεν ισοδυναμεί με αποδοχή λύσεων που προτείνουμε εμείς. Εχουμε μια δεύτερη ευκαιρία, οι όροι της οποίας δεν είναι εύκολοι.

Στο κόμμα σας πολλοί μιλούν ακόμη και για επανεξέταση της συμμετοχής στην κυβέρνηση. Βουλευτές δηλώνουν ότι δεν θα ψηφίσουν μέτρα. Κάποιοι σκέφτονται να μην πάνε στην ψηφοφορία. Πώς σχολιάζετε τις προθέσεις που σας αναφέρω;

Οι πολιτικές διαφορές σε ζωντανούς οργανισμούς είναι φυσιολογικές και τα ρεύματα ιδεών μπορούν να χρησιμεύουν σε εμπλουτισμό των επεξεργασιών πολιτικής. Δεν θεωρώ όμως χρήσιμη τη λειτουργία οργανωμένων τάσεων που περιχαρακώνονται και λειτουργούν ως δομική αντιπολίτευση. Πολύ περισσότερο αν αυτό συμβαίνει χωρίς την κατάθεση ενός εναλλακτικού σχεδίου.

Το θέμα με την κοινοβουλευτική ομάδα είναι το ποια συνείδηση θέλει να εκφράσει ο βουλευτής. Τη συνείδηση της συλλογικότητας του κόμματος και την ευθύνη αυτής έναντι της κοινωνίας ή την ατομική του συνείδηση έναντι του εκλογικού ακροατηρίου; Θεωρώ ορθότερο το πρώτο και πιστεύω ότι η δεύτερη εκδοχή ταιριάζει περισσότερο σε κάποιον που πολιτεύεται ατομικά. Το εκλογικό σύστημα όμως είναι τέτοιο που οι βουλευτές προκύπτουν από τις ψήφους του κόμματος και μάλιστα πανελλαδικά και δευτερευόντως από την επιλογή προσώπου.

Αν, ωστόσο, κάποιοι επιμείνουν στην άρνηση ψήφισης των μέτρων μέχρι τέλους... κατεβαίνουν από το τρένο;

Στις καταστατικές μας αρχές δεν υπάρχει η έννοια της διαγραφής. Είναι προφανές βεβαίως ότι η διαφορετική στάση στην ψηφοφορία για τα μέτρα αντικειμενικά ισοδυναμεί με διαφορετική στάση στη βασική πολιτική επιλογή της ΔΗΜΑΡ για συμμετοχή στην κυβέρνηση. Προκύπτει λοιπόν η ανάγκη εξήγησης του σχεδίου που προτείνεται για το αύριο της χώρας στο θέμα της διακυβέρνησης και της διαπραγμάτευσης με την τρόικα.

Η χώρα συγκλονίζεται από την υπόθεση της λίστας Λαγκάρντ. Θεωρείτε πως οι εξελίξεις μπορεί να επηρεάσουν τη συνοχή της κυβέρνησης;

Είναι πολύ αρνητικό ότι η λίστα δεν χρησιμοποιήθηκε όπως έγινε σε άλλα κράτη. Η στήριξή μας στην κυβέρνηση δεν σημαίνει ότι ανεχόμαστε ή καλύπτουμε την πρακτική όποιου πολιτικού που στηρίζει την κυβέρνηση. Γνωρίζουμε πως οι αποκαλύψεις όσο προχωρούν θα προκαλούν δονήσεις. Δεν υπάρχει όμως άλλος δρόμος. Η μη συγκάλυψη είναι όρος εκ των ων ουκ άνευ για την επανάκτηση της αξιοπιστίας του πολιτικού συστήματος και μια ουσιαστική επανεκκίνηση της Ελληνικής Δημοκρατίας.