Ανοίγει η κοινωνική ψαλίδα στην Παιδεία

Του Απόστολου Λακασά, Καθημερινή, 12.9.12

Χαμηλά τα ποσοστά αποφοίτων ΑΕΙ στην Ελλάδα, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ.

Διευρύνεται και στην Ελλάδα η ψαλίδα ανάμεσα στα κοινωνικά στρώματα που έχουν πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και σε εκείνα που αποκλείονται από αυτήν. Τάση που έχει αλυσιδωτές επιπτώσεις μεταξύ των νέων ανθρώπων, καθώς το πτυχίο παίζει, εν μέσω κρίσης, μεγάλο ρόλο στην εξεύρεση εργασίας και τις απολαβές. Διεθνώς, κατά μέσο όρο, ένας άνδρας με πτυχίο πανεπιστημίου το 2010 κέρδιζε 67% περισσότερα χρήματα από κάποιον που είχε ολοκληρώσει μόνο τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Δυστυχώς στην Ελλάδα το χάσμα είναι ιδιαίτερα έντονο. Και αυτό διότι η χώρα μας έχει από τα χαμηλότερα ποσοστά αποφοίτων Λυκείου, την ίδια στιγμή που μόνο ο ένας στους τέσσερις πολίτες ηλικίας 25 έως 64 ετών έχουν πανεπιστημιακό πτυχίο. Τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από την έκθεση του ΟΟΣΑ Educatioat Glance για το 2012, που δημοσιοποιήθηκε χθες και παρουσιάζει σήμερα η «Κ». Ειδικότερα, σε Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Μεξικό, Πορτογαλία, Ισλανδία και Τουρκία τα άτομα ηλικίας από 25 έως 64 ετών με πτυχίο Λυκείου είναι λιγότερα από τον μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ (74%).

Συγκεκριμένα στην Ελλάδα ο γενικός μέσος όρος είναι 65% (79% στην ηλικιακή ομάδα 25-34, 72% στην 35-44, 62% στην 45-54 και 44% στην 55-64). Βέβαια, το ενθαρρυντικό είναι ότι στη χώρα μας το κλίμα αναστρέφεται και έτσι καταγράφεται σημαντική αύξηση (έως και 30%) της συμμετοχής των νέων ηλικιών στο Λύκειο. Στον αντίποδα, όμως, το χάσμα μεταξύ των αποφοίτων από τη δευτεροβάθμια και εκείνων από την τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι εντυπωσιακό. Μεταξύ των 37 χωρών του ΟΟΣΑ η Ελλάδα είναι στην 28η θέση ως προς τη συμμετοχή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ο γενικός μέσος όρος για τις ηλικίες 25-64 είναι 31%, ενώ ο ελληνικός είναι 25%. Αντίστοιχα, ο ελληνικός μέσος όρος για την ηλικιακή ομάδα 25-34 είναι 31% (38% ο μ. ο. του ΟΟΣΑ) και 27% στις ηλικίες 35-44 (33% του ΟΟΣΑ), 23% στις 44-54 (28% του ΟΟΣΑ) και 17% στις ηλικίες 55-64 (23% του ΟΟΣΑ). Αντίθετα, στην Ελλάδα πολύ λίγοι μαθητές επιλέγουν την τεχνική-επαγγελματική εκπαίδευση (περίπου το 25%), ενώ αντίθετα ο θεσμός της επαγγελματικής εκπαίδευσης είναι πολύ διαδεδομένος -εύλογο καθώς είναι πολύ υψηλού επιπέδου- στις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, όπως η Γερμανία, η Αυστρία, η Τσεχία, η Ουγγαρία, η Σλοβακία και Σλοβενία.

Σε Αυστραλία, Φινλανδία, Ιρλανδία και Σουηδία οι απόφοιτοι Λυκείου από χαμηλά οικονομικά στρώματα έχουν τις μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Στον αντίποδα, τα χαμηλότερα ποσοστά έχουν η Ιταλία, η Πορτογαλία και η Τουρκία. Το 40% των παιδιών από χαμηλά οικονομικά στρώματα δεν τελειώνει το Λύκειο, ενώ οι νέοι από φτωχότερες οικογένειες αποτελούν μόλις το 20% όσων καταφέρνουν να διαβούν το κατώφλι της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Η Ελλάδα βρίσκεται κάπου στη μέση, όμως θεωρείται ότι η οξύτατη δημοσιονομική κρίση, που πιέζει έντονα τα μεσαία και χαμηλά οικονομικά στρώματα, θα διευρύνει την ψαλίδα.

Η πυραμίδα

Βασικό μέλημα, όπως αναφέρει η έκθεση του ΟΟΣΑ, είναι οι χώρες να δώσουν βάρος στη βάση της εκπαιδευτικής πυραμίδας, δηλαδή στην προσχολική αγωγή και την πρωτοβάθμια εκπαίδευση.

Η Ελλάδα έχει μόνο ένα χρόνο υποχρεωτικής προσχολικής αγωγής, ενώ η έλλειψη υποδομών, αλλά και προσωπικού που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια φέρνει σε ακόμη πιο δύσκολη θέση τη χώρα μας στην όποια προσπάθειά της να ακολουθήσει τις διεθνείς επιταγές...