Ο θρίαμβος του βερμπαλισμού

Tου Παναγή Γαλιατσάτου, Καθημερινή, 29.8.12

Το κοινοβούλιο που προέκυψε από τις εκλογές της 17ης Ιουνίου είναι στον καλύτερο δρόμο να γίνει η βουλή των βερμπαλιστικών τεράτων. Πάρτε για παράδειγμα τη φράση του Αλ. Μητρόπουλου σε δήλωσή του για τον εξωδικαστικό συμβιβασμό με τη Siemens: «Εν τέλει, η σύμβαση κινείται απρόσβλητη στο υπερπέραν της παντοδύναμης α-τυπίας, της νέας υπερδομής του νεοφιλελευθερισμού και του νεο-αποικιακού παγγερμανισμού. Το έκτρωμα του επινοημένου και απολυταρχικού βεμπεριανού καλβινισμού επιβάλλεται δυστυχώς στη διαλεκτική, στη δημοκρατία, στον ελληνικό πολιτισμό». Η φράση είναι εντυπωσιακή. Τι λέει όμως; Κατ’ αρχάς μιλάει για μια υπερδομή του νεοφιλελευθερισμού και του νεο-αποικιακού παγγερμανισμού. Οι παγγερμανιστές έχουν κατηγορηθεί για οτιδήποτε, εκτός από τον οικονομικό φιλελευθερισμό τους. Της εξτρεμιστικής μορφής του Παγγερμανικού Συνδέσμου (Alldeutscher Verband), τέλη του 19ου αιώνα, ηγείτο μια συμμαχία συμφερόντων των μεγάλων γαιοκτημόνων της Ανατολικής Πρωσίας και της μεγάλης βιομηχανίας της Ρηνανίας, με μοναδική έγνοια την παρέμβαση του κράτους υπέρ των συμφερόντων τους. Η σύνδεση με τον νεοφιλελευθερισμό είναι μάλλον ατυχής.

Στην πρώτη φάση του (1840 - 1870) ο παγγερμανισμός ήταν μια κίνηση αντίστοιχη της ιταλικής Irridenta και της ελληνικής Μεγάλης Ιδέας, ασκώντας τεράστια γοητεία στους διανοουμένους, των Μαρξ και Λασάλ μη εξαιρουμένων. Το κράτος που ίδρυσε ο Μπίσμαρκ δεν ικανοποίησε το όνειρο.

Μετά το 1891 ο παγγερμανισμός πήρε ιμπεριαλιστικό και ρατσιστικό χαρακτήρα, πολλά μέλη του βρέθηκαν μετά την ήττα του 1918 στους ναζί.

Οχι όμως ο Βέμπερ, που από το 1916 ανήκει στους επιφανείς επικριτές των παγγερμανιστών και μετά τον πόλεμο σε βασικό υποστηρικτή της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Οσο για τον καλβινισμό, αυτός είναι εκτός θέματος στη Γερμανία. Ο Καλβίνος είχε επιρροή στη Γενεύη, τη Γαλλία, την Ολλανδία και τη Σκωτία. Πολιτιστικά, στη Γερμανία ο λουθηρανισμός είναι κυρίαρχος. Αν ο «νεο-αποικιακός παγγερμανισμός» είναι που επιβάλλει στην Ελλάδα τη σύμβαση, σίγουρα καμιά σχέση δεν έχει με τον καλβινισμό.

Παρά τη σύγχυση, πάντως, το μήνυμα της φράσης είναι σαφές: Υπάρχει μια αδήριτη ιστορική συνέχεια από τον Τράιτσκε στον Πέτερς του Παγγερμανικού Συνδέσμου, τον Χιτλερ και τη Μέρκελ. Τα πολιτιστικά χαρακτηριστικά των Γερμανών παραμένουν αμετάβλητα και μαζί τους ο κτηνώδης ιμπεριαλισμός τους.

Αυτό ανταποκρίνεται στα στερεότυπα του ακροατηρίου του κ. Μητρόπουλου, σε αυτούς άλλωστε απευθύνεται ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ.

Εδώ ωστόσο προκύπτει ένα ενδιαφέρον ερώτημα: Αν όπως υπονοεί ο κ. Μητρόπουλος ένας λαός αποδεικνύεται ανεπίδεκτος μαθήσεως από δύο παγκοσμίους πολέμους και αν προσδιορίζεται αμετάβλητα από τα πολιτιστικά του χαρακτηριστικά μέσα στον χρόνο, τότε γιατί να πιστέψουμε ότι είναι εφικτή η πρόοδος και η βελτίωση των ανθρώπων και των κοινωνιών;

Οτι ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός; Η οπτική του Μητρόπουλου ταυτίζεται με εκείνη του Χέρντερ. Αριστερή αντίληψη δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση.