"Ευρωπαίοι όλων των χωρών, ενωθείτε!"

Tου Ντομινίκ Ντε Βιλπέν, http://www.ppol.gr, La désunion est la véritable cause de la crise de l’euro, par Dominique de Villepin ©La Croix

Ας ανοίξουμε τα μάτια! Αυτό είναι ίσως το τελευταίο καλοκαίρι για το ευρώ και την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) όπως τα ξέραμε. Αν συμβεί το απευκταίο, εμείς οι Ευρωπαίοι παρά μόνο τον εαυτό μας θα μπορούμε να κατηγορήσουμε. Εδώ και τρία χρόνια, το μόνο που κάνουμε είναι να γλιστρούμε στην ίδια μοιραία κατηφόρα, χωρίς καμία σύνοδος κορυφής να μπορεί να κάνει το παραμικρό. Γιατί; Διότι κάναμε λάθος διάγνωση. Οι μεν έσπευσαν να υποδείξουν τα ελλείμματα ως υπεύθυνα για τη μη βιωσιμότητα των εθνικών δημοσιονομικών. Μολοταύτα, αυτή η διάγνωση δεν εξηγεί το γιατί η Ισπανία βυθίζεται κατ' αυτόν τον τρόπο. Πριν το 2008, είχε λελογισμένο έλλειμμα. Έκτοτε τήρησε επιμελώς ένα αυστηρό πρόγραμμα μείωσης των κρατικών δαπανών της. Εις μάτην· οι αγορές δεν έπαυσαν να της επιτίθενται, λόγω της ύφεσής της,  Αυτομάτως, οι δε άρχισαν να κατηγορούν το «σκληρό» ευρώ, που το παρομοίαζαν με ένα αμόνι γύρω από το λαιμό οικονομιών που δεν ξέρουν να κολυμπούν. Αλλά ακόμα κι όταν το ευρώ υποτιμάται, όπως συμβαίνει σήμερα, δεν αρκεί για να αποκατασταθεί η ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης, εν πολλοίς λόγω τους κόστους της ενέργειας, που αποτιμάται σε δολάρια.

Οι μεν και οι δε λένε την μισή μόνο αλήθεια. Τα ελλείμματα και το σκληρό ευρώ δεν είναι παρά το αντίτιμο που καταβάλουμε για τις διαιρέσεις εντός της ημιτελούς ένωσής μας.

Το Μάαστριχτ δημιούργησε μια ενιαία οικονομική ζώνη, εντός της οποίας οι πιο αδύναμες οικονομίες έβλεπαν την παραγωγή και τις επιχειρήσεις τους να ασφυκτιούν, ενώ γίνονταν οι φυσικοί αποδέκτες των προϊόντων των ισχυρότερων περιοχών. Εντός των Ηνωμένων Πολιτειών ή της αχανούς Κίνας, υπάρχουν διαφορές στην βιομηχανική παραγωγή -ή στην παραγωγικότητα- που υπερβαίνουν κατά πολύ εκείνες μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας. Αλλά χάρη στις άμεσες μεταφορές κεφαλαίων και τα κοινά επιτόκια δανεισμού, το Λος 'Αντζελες στέκει αλληλέγγυο στην Νέα Υόρκη και το Οχάιο, όπως και η Σαγκάη στο Πεκίνο ή το Σιτσουάν. Πράγμα που το Ρουρ, το Παρίσι και η Αθήνα δεν καταφέρνουν να το πετύχουν.

Όταν λαθεύουμε στη διάγνωση, λαθεύουμε και στην θεραπευτική αγωγή. Αυτό που ζούμε δεν είναι το «έγκλημα και τιμωρία» των απερίσκεπτων δημιουργών ελλειμμάτων. Αν συνεχίσουμε στο δρόμο της λιτότητας, θα εξολοθρεύσουμε την ανάπτυξη στην Ευρώπη για δέκα χρόνια, χωρίς να έχουμε πετύχει τίποτα στο μέτωπο της υπερχρέωσης.

Το δίλημμα δεν είναι ούτε υποταγή ή εξέγερση ενάντια στο ισχυρό ευρώ. Έστω πως οι χώρες του νότου κατανικήσουν εκείνες του βορά και άρουν τούτη την φορά το άχθος από τους ώμους τους· ή ας φανταστούμε -που είναι πολύ πιθανότερο- πως η «ευρωπαϊκή κεντρική τράπεζα» (ΕΚΤ) αναπληρώνει το πολιτικό έλλειμμα και μένει στην ιστορία ως ο οργανισμός που έσωσε το ευρώ τουλάχιστο δέκα φορές. Αρκεί αυτό; Όχι, διότι σε τελική ανάλυση αυτές οι λύσεις μόνο πρόσκαιρα θα καλύψουν τον ευρωπαϊκό διχασμό που αργότερα θα αποκαλυφθεί με την μορφή του πληθωρισμού. Θα μεταβαλλόμαστε σε μια δεύτερη Αμερική, βυθισμένοι σε χρέη ουσιαστικά μη διαχειρίσιμα, δέσμιοι σε μια ξέφρενη κι επικίνδυνη τυφλή πορεία, χωρίς επιπλέον να διαθέτουμε ένα παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα.

Το δίλημμα είναι ενοποίηση ως το τέλος ή διάλυση. Διαιρεμένοι δεν θα ανταποκριθούμε στις προκλήσεις της παγκοσμιοποίησης και θα υποδουλωνόμαστε ένας-ένας. Ιδίως η Γαλλία. Ακόμα και η Γερμανία. Η μόνη απάντηση που έχει κάποια αξία είναι η ενοποίηση.

Και -να το πούμε κι αυτό- η πολιτική ένωση για την οποία τόσος λόγος γίνεται εδώ και μερικούς μήνες, είναι κενή περιεχομένου. Ενοποίηση συγκεκριμένα θα πει μακροπρόθεσμη κοινή διαχείριση των ευρωπαϊκών χρεών και αναδιάρθρωση του χρέους των κρατών-μελών σε ένα επίπεδο της τάξης του 60% π.χ με την έκδοση ευρωομολόγων.

Αυτό με τη σειρά του απαιτεί ένα ευρωπαϊκό προϋπολογισμό άξιο αυτής της ονομασίας, ικανό να μεταφέρει πόρους στις περιοχές που δυσκολεύονται. Με προϋπολογισμό όσο το 1% του ΑΕΠ της ΕΕ, με τις γνωστές επιπλέον ασφαλιστικές δικλείδες ώστε εντέλει το κάθε κράτος-μέλος να λαμβάνει πάνω-κάτω όσα κατέβαλε, ο υφιστάμενος προϋπολογισμός είναι απλά μια γελοιότητα. Θα χρειαστούμε μια ευρωπαϊκή φορολογία, π.χ. με τη μορφή της απόδοσης στην ΕΕ ενός μέρους των εσόδων από τον ΦΠΑ.

Κι αυτό τέλος σημαίνει να υπάρξει ένα πανευρωπαϊκό κέντρο αποφάσεως σε ζητήματα οικονομικής πολιτικής, μια οικονομική διακυβέρνηση που θα την ενσαρκώνει μια ισχυρή προσωπικότητα. Όπως θα χρειαστεί να καθορίσουμε τους προσανατολισμούς της νέας ευρωπαϊκής χωροταξίας και την προώθηση των νέων Ευρωπαίων πρωταθλητών.

 «Ή ενωνόμαστε ή χανόμαστε», έγραφε προφητικά το 1754 ο Βενιαμίν Φραγκλίνος (BenjaminFranklin) οραματιζόμενος το μέλλον αυτού που θα γίνονταν οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Σήμερα ισχύει το ίδιο για την απέναντι πλευρά του Ατλαντικού: «Ευρωπαίοι όλων των χωρών, ενωθείτε!».

---

Ο Dominique De Villepin είναι γκολικός Γάλλος πολιτικός, πρώην πρωθυπουργός της Γαλλίας