Το περιβάλλον είναι φυσικός πόρος αξιοποιήσιμος για ισχυρή ανάπτυξη και δημιουργία απασχόλησης σε νέους ελπιδοφόρους τομείς, με δυναμικές πράσινες πρωτοβουλίες. Η σημερινή κυβέρνηση οφείλει να διαμορφώσει νέα περιβαλλοντική πολιτική, η οποία να ευνοεί αντί να διώχνει τις ποιοτικές επενδύσεις. Το ελληνικό περιβάλλον έχει πολλαπλές φυσικές και πολιτιστικές διαστάσεις: αρχαιολογικοί και ιστορικοί χώροι, πανέμορφοι ορεινοί ή νησιωτικοί οικισμοί, φυσικά τοπία μεγάλης αισθητικής αξίας, χερσαίοι και θαλάσσιοι βιότοποι, τεράστια ποικιλία φυτών, πουλιών, ψαριών κ.λπ., μικροσκοπικοί οργανισμοί, που πολλοί μάλιστα είναι άγνωστοι στην επιστήμη. Αποτελεί επίσης ένα γοητευτικό πλαίσιο ζωής, εργασίας και αναψυχής, με μοναδικό φως, κλίμα, θάλασσα, αλλά και παραδοσιακή διατροφή. Σίγουρα μπορεί να προσελκύσει απεριόριστη πελατεία από ανεπτυγμένες ή ευημερούσες αναπτυσσόμενες χώρες και να στηρίξει έναν πολύμορφο και μακροπρόθεσμα βιώσιμο τουρισμό, αλλά όχι μόνο. Η υψηλή ποιότητα περιβάλλοντος μπορεί να αποτελέσει ισχυρό πόλο έλξης καινοτόμων επιχειρήσεων υψηλής τεχνολογίας ή παροχής υπηρεσιών σε πόλεις αλλά και σε μικρούς οικισμούς, αρκεί να διατίθενται επαρκή μέσα επικοινωνίας και συγκοινωνίας.
Στην Ελλάδα όμως εμφανίζονται έως τώρα ισχυρά αντικίνητρα, π.χ. γενικευμένη αυθαιρεσία και περιφρόνηση των κανόνων, παρουσία σκουπιδιών παντού, αλόγιστη και επικίνδυνη χρήση αυτοκινήτων κ.λπ. Οι τοπικές κοινωνίες, εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις, έχουν φανεί ανίκανες να διαφυλάξουν και να εκμεταλλευτούν τον φυσικό και πολιτιστικό πλούτο του χώρου τους. Τραγικό παράδειγμα αποτελεί η Αθήνα, η οποία θα μπορούσε να είναι ένας από τους πιο ελκυστικούς τουριστικούς και επιχειρηματικούς προορισμούς στον κόσμο. Περιοχές με πασίγνωστα ονόματα, όπως ο Μαραθώνας, ο ευρύτερος ορεινός χώρος του Ολύμπου κ.ά., αντί να αναδειχθούν σε πρότυπα καλαίσθητων καινοτόμων δραστηριοτήτων και ποιοτικού τουρισμού, με αυστηρούς κανόνες και υψηλό όφελος, συχνά αποτελούν παραδείγματα προχειρότητας, αδιαφορίας και κακού γούστου. Η γειτονική Ιταλία, με την οποία υποτίθεται ότι έχουμε κοινά στοιχεία, έχει αναδείξει υποδειγματικά και με μεγάλο οικονομικό κέρδος πολλές αξιόλογες περιοχές, όπως π.χ. η Τοσκάνη.
Εκτός όμως από δυνητικός πλούτος, το περιβάλλον είναι τα τελευταία χρόνια και σημαντικό εμπόδιο. Ο φανατισμός ομάδων και οργανώσεων, συμπλέοντας με υστερόβουλα τοπικά συμφέροντα, καταφέρνει να καθυστερεί και να διώχνει τις καλύτερες επενδύσεις. Συστηματικά προβάλλονται στείρες αρνήσεις με οικολογικό πρόσχημα, ενώ παρακάμπτονται η τεχνολογία και η επιστημονική επεξεργασία των περιβαλλοντικών ζητημάτων. Ανεπαρκής και διωκόμενη η εκμετάλλευση του ανέμου και του ήλιου, που είναι άφθονοι και ανεξάντλητοι πόροι για την παραγωγή φιλοπεριβαλλοντικής ενέργειας. Καρκινοβατούν μεγάλες τουριστικές επενδύσεις, με ξενοδοχεία, κατοικίες και γκολφ, αν και περιλαμβάνουν σύγχρονο περιβαλλοντικό σχεδιασμό, επαναχρησιμοποίηση λυμάτων, αξιοποίηση βρόχινου ή θαλασσινού νερού, διαλογή στην πηγή και πλήρη ανακύκλωση απορριμμάτων, βιοκλιματική αρχιτεκτονική, εξοικονόμηση ενέργειας. Ιδεολογικές προκαταλήψεις κατά της ιδιωτικής επιχειρηματικότητας είναι ευρέως διαδεδομένες. Τα «όχι» σε μια σχεδιαζόμενη παραγωγική δραστηριότητα, είτε ρυπαίνουσα είτε καθαρή, αντηχούν απερίσκεπτα. Σοβαροί επιχειρηματίες, που προσπαθούν να επενδύσουν, ακολουθώντας τις αυστηρές προδιαγραφές της ευρωπαϊκής νομοθεσίας και αξιοποιώντας σύγχρονη τεχνολογία, αντιμετωπίζουν αδιανόητες ταλαιπωρίες.
Είναι επείγον να καθοριστούν από το κράτος απλοί, ορθολογικοί κανόνες, στηριγμένοι στην επιστημονική γνώση. Η παρούσα περιβαλλοντική νομοθεσία καταφέρνει και την ανάπτυξη να εμποδίσει και την προστασία του περιβάλλοντος να υπονομεύσει. Περιττά είναι τα ειδικά χωροταξικά σχέδια, οι υπερβολικές απαγορεύσεις, οι πολλές γνωμοδοτήσεις και εμπλοκές τοπικών συμφερόντων, οι ερμηνείες της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας από δικαστικές νομολογίες, τα ιδεολογήματα όπως η τοπική φέρουσα ικανότητα που δίνουν αέρα αυθεντίας στον κάθε άσχετο. Οι ευρωπαϊκές οδηγίες δεν θέτουν γενικές απαγορευτικές διατάξεις, π.χ. εντός περιοχών Natura 2000, αλλά συνιστούν την κατά περίπτωση εξέταση, με σκοπό οι συγκεκριμένοι περιορισμοί να προστατεύουν τις συγκεκριμένες οικολογικές αξίες. Κατάλληλες νομοθετικές αλλαγές πρέπει να στερήσουν από τους μη αρμόδιους τη δυνατότητα να υπαγορεύουν τις αποφάσεις. Κατάλληλα αντισταθμιστικά οφέλη, σε συνδυασμό με αυστηρή τήρηση του νόμου, πρέπει να αξιοποιηθούν για την κάμψη των τοπικών αρνήσεων. Παράλληλα να αναζητούνται εποικοδομητικοί τρόποι συνεργασίας γεωργίας, ενέργειας, τουρισμού, βιομηχανίας με την έμπρακτη προστασία της φύσης. Σύγχρονα εργαλεία, όπως η εκτίμηση επιπτώσεων και η στρατηγική περιβαλλοντική αξιολόγηση, αξιοποιούνται με επιτυχία σε όλον τον ανεπτυγμένο κόσμο. Είναι λάθος οι παραδοσιακές χωροταξικές οριζόντιες προσεγγίσεις, που θέτουν παράλογες απαγορεύσεις οδηγώντας σε απελπισία ντόπιους και επενδυτές. Ο τρόπος που αντιμετωπίσαμε το περιβάλλον υπήρξε μέχρι τώρα μέρος του προβλήματος της χώρας. Αν αλλάξει, μπορεί να γίνει σημαντικό μέρος της λύσης.
Ο Κίμων Χατζημπίρος είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Μικρη σατιρικη συνεισφορα
ΑπάντησηΔιαγραφήkougia-niskaki : φυλη ανεργων ασκουμενων δικηγορων (που σπουδασε για να γινει σαν τον κουγια) που επεστρεψε στα πατρια εδαφη για πρακτικη ασκηση στην βιολογικη γεωργια και κτηνοτροφια.
vougia-niskaki : φυλη ανεργων μηχανικων (που σπουδασε για να γινει συγκοινωνιολογος σαν τον βουγια, ισως και δημοτικος συμβουλος ως αρχη) που επεστρεψε στα πατρια εδαφη για πρακτικη ασκηση στην ασφαλη κυκλοφορια γεωργικων ελκυστηρων, αγροτικων οχηματων και κοπαδιων ζωων ελευθερης βοσκης (αγελαδες, βουβαλοι*, αιγοπροβατα) σε αγροτικους και δασικους δρομους, δηλ. στις αρτηριες της βιολογικης γεωργιας και κτηνοτροφιας.
lamoyio-niskaki : φυλη λαμογιων που πονταραν στα πρωην μεγαλα κομματα και χαμενοι επιστρεφουν στα πατρια εδαφη, ασκωντας το επαγγελμα του παραγγελιοδοχου η του εμπορικου αντιπροσωπου, πινοντας οποτε μπορουν τσιπουρα** στα καφενεια για να κερδισουν μια θεση τοπικου ή δημοτικου συμβουλου, στην τοπικες κοινωνιες των χωριων και οικισμων που συνιστουν πλεον εναν Δημο στις επομενες δημοτικες εκλογες.
*ολιγοι σε οχθες λιμνων και ποταμων
**αν δεν παθουν κιρρωση ηπατος ή αλλη ασθενεια μεχρι τις εκλογες
Αφώτιστος Φιλέλλην