Αυγή, 2.6.12
Τη στιγμή που η συμμετοχή της στη νομισματική ένωση παραμένει αβέβαιη, η Ελλάδα συνεχίζει να λαμβάνει δισεκατομμύρια ευρώ ως έκτακτη βοήθεια από μια αποκαλούμενη τρόικα δανειστών που επιβλέπει τη διάσωσή της. Ωστόσο, ελάχιστα από αυτά τα χρήματα πηγαίνουν στην ελληνική κυβέρνηση προκειμένου να πληρώσει για ζωτικές δημόσιες υπηρεσίες. Αντιθέτως, διοχετεύονται και πάλι στις τσέπες της τρόικας. Το ευρωπαϊκό σχέδιο διάσωσης των 130 δισεκατομμυρίων ευρώ, που υποτίθεται ότι θα εξασφάλιζε χρόνο στην Ελλάδα, εξυπηρετεί κυρίως τους τόκους του χρέους της χώρας, ενώ η ελληνική οικονομία εξακολουθεί να παραπαίει. Όλα αυτά δεν βγάζουν νόημα από οικονομική άποψη, αλλά εξυπηρετούν μια συγκεκριμένη λογική του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού τομέα.
Σε τελική ανάλυση, τα χρήματα που στέλνει η τρόικα -η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή- προέρχονται από Ευρωπαίους φορολογούμενους, πολλοί από τους οποίους είναι όλο και περισσότερο δύσπιστοι απέναντι στην πολιτική αναστάτωση στην Αθήνα, η οποία σκιάζει το μέλλον της Ευρωζώνης.
Καθώς όμως ξεπληρώνουν τους εαυτούς τους, τα μέλη της τρόικας παρακρατούν επίσης κονδύλια για τα λειτουργικά έξοδα της ελληνικής κυβέρνησης. Την προηγούμενη εβδομάδα, η ελληνική υπηρεσία που καταγράφει τα έσοδα ανακοίνωσε ότι τα ταμιακά αποθέματα ενδέχεται να εξαντληθούν μέχρι τον Ιούλιο. Αν συμβεί αυτό, η Ελλάδα θα μπορούσε να σταματήσει την αποπληρωμή του χρέους με την εξαίρεση εκείνου το οποίο κατέχει σήμερα η Κεντρική Τράπεζα, το ΔΝΤ και η Ε.Ε.
"Η Ελλάδα δεν θα κηρύξει στάση πληρωμών απέναντι στην τρόικα, αφού εκείνη ξεπληρώνει η ίδια τον εαυτό της" δηλώνει ο Τόμας Μάγιερ, υψηλόβαθμος σύμβουλος της Deutsche Bank. Το πολύπλοκο σύστημα αποπληρωμής που τέθηκε σε ισχύ μετά τις εκλογές της 6ης Μαΐου διασφαλίζει ότι οι Ελληνες δεν αγγίζουν τα μετρητά καθώς οι τρεις κύριοι πιστωτές στέλνουν τα χρήματα σε δεσμευμένο λογαριασμό στην Ελλάδα. Εκεί, τα χρήματα παραμένουν για δύο ή τρεις ημέρες προτού σταλούν πίσω στην τρόικα σαν αποπληρωμές τόκων για τα ελληνικά ομόλογα που η Ευρώπη δέχτηκε σύμφωνα με τους όρους της συμφωνίας του Φεβρουαρίου.
Περίπου τα τρία τέταρτα του ελληνικού χρέους ή 229 δισεκατομμύρια δολάρια είναι τώρα στα χέρια των μελών της τρόικας, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της τράπεζας UBS. Η Κεντρική Τράπεζα, ιδίως, δείχνει ζωηρό ενδιαφέρον για την άμεση αποπληρωμή της, σχολιάζει ο Μάγιερ. Για να κατευνάσει την αναστάτωση των χρηματαγορών, αγόρασε δισεκατομμύρια ευρώ ελληνικών ομολόγων που ωριμάζουν κάθε μήνα. "Γι' αυτό και θέλουν να πληρώνονται κάθε μήνα" σημειώνει. "Η ΕΚΤ αγόρασε σε υψηλές τιμές και τώρα απαιτεί να αποπληρώνεται στο ακέραιο".
Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η τρόικα ασκεί οικονομικές πιέσεις στην Ελλάδα προκειμένου εκείνη να κάνει ό,τι μπορεί για να συλλέξει φόρους σε μια όλο και πιο ρημαγμένη οικονομία. Ένας σύμβουλος της ελληνικής κυβέρνησης που θέλησε να κρατήσει την ανωνυμία του δηλώνει: "Διασφάλισαν ότι τα ποσά για τις εγχώριες δαπάνες παραμένουν τόσο μικρά ώστε η Ελλάδα να υποχρεωθεί να αυξήσει δραματικά τα φορολογικά έσοδα της".
Σε πρώτη ανάγνωση, η κατάσταση φαίνεται παράλογη. Οι ευρωπαϊκές αρχές στην πραγματικότητα δανείζουν την Ελλάδα προκειμένου εκείνη να τους επιστρέφει τα δανεικά τους. "Στέλνεις τα χρήματα, το αποκαλείς 'δάνειο' και τα παίρνεις πίσω σαν 'τόκο'" σημειώνει ο Στέφαν Ντίο της UBS. Ο Ντίο προσθέτει ότι παρόμοιες διευθετήσεις είναι συνήθεις στις περιπτώσεις χρεωκοπίας χωρών. Αυτό γίνεται επειδή τα κράτη δεν χρεωκοπούν όπως οι εταιρείες. Οι πιστωτές δεν μπορούν να τις διαλύσουν και να ανακτήσουν μέρος των χρημάτων τους. Επομένως, οι πιστωτές έχουν το κίνητρο να διασφαλίζουν την αποπληρωμή του χρέους, ακόμη και αν αυτό σημαίνει την αποστολή νέων δανεικών.
Από τον Μάιο του 2010, η Ελλάδα έλαβε περίπου 177 δισεκατομμύρια δολάρια από τα χρήματα των Ευρωπαίων φορολογουμένων για να κρατήσει τη χώρα στην επιφάνεια και να αποκρούσει μια μεγαλύτερη κρίση που θα μπορούσε να απειλήσει ολόκληρη τη νομισματική ένωση. Από αυτό το ποσό, τα δύο τρίτα διοχετεύτηκαν στην αποπληρωμή των ομολόγων της τρόικας.
Μόλις το ένα τρίτο κατευθύνθηκε σε λειτουργικά έξοδα και ένα απειροελάχιστο ποσό δαπανήθηκε σε προγράμματα για την αναζωογόνηση της αναιμικής οικονομίας. Αυτός ο ανακυκλούμενος δανεισμός σχετίζεται με τη διαχείριση κινδύνων. Σε τελική ανάλυση, η Ελλάδα διαπραγματεύτηκε φέτος μια συμφωνία με βάση την οποία οι τράπεζες έλαβαν τα μισά χρήματα από όσο κανονικά άξιζαν τα ομόλογα τους. Η τρόικα θέλει να διασφαλίσει ότι δεν θα συμβεί το ίδιο στα μέλη και τους φορολογούμενους της.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έγινε ο μεγαλύτερος πιστωτής της Ελλάδας όταν το 2010 άρχισε να αγοράζει χρέος από αδύναμες χώρες της Ευρωζώνης προκειμένου να σταθεροποιήσει τις τιμές. Η τράπεζα δεν αποκαλύπτει πόσο ελληνικό χρέος διαθέτει, αλλά οι εκτιμήσεις κυμαίνονται από 44 έως 69 δισεκατομμύρια δολάρια.
Τα ελληνικά ομόλογα αποτελούν επικερδή επένδυση για τις τράπεζες όσο η Ελλάδα συνεχίζει να αποπληρώνει τους τόκους. Η ΕΚΤ εξαιρέθηκε από τη συμφωνία για την αναδιάρθρωση του χρέους. Και τα ελληνικά ομόλογα ανταλλάσσονταν ήδη σε πολύ χαμηλότερες τιμές όταν η τράπεζα άρχισε να τα αγοράζει. Το αποτέλεσμα είναι ότι η ΕΚΤ εξασφαλίζει πια ένα επιτόκιο της τάξης του 10%, υπολογίζει ο Ντίο. Πρόκειται όμως για μια επισφαλή επιχείρηση. Αν η Ελλάδα χρεωκοπούσε, οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι θα υποχρεώνονταν να ανακεφαλαιοποιήσουν τα τραπεζικά αποθέματα.
Ο ευρωπαϊκός μηχανισμός στήριξης έχει επίσης γίνει ένας σημαντικός πιστωτής. Υπολογίζεται ότι κατέχει ελληνικά ομόλογα ύψους 88 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Όσο αυστηροί και αν φαίνονται οι όροι αποπληρωμής, οι ευρωπαϊκές αρχές έχουν ισχυρό συμφέρον να αποφύγουν το ακόμα υψηλότερο κόστος που θα προέκυπτε αν η Ελλάδα εγκατέλειπε τη ζώνη του ευρώ ή σταματούσε να πληρώνει το χρέος της.
Ακόμη και τον επόμενο χρόνο, σύμφωνα με αισιόδοξες εκτιμήσεις, η Ελλάδα θα μπορούσε να φτάσει στο σημείο όπου τα φορολογικά έσοδα να ξεπερνούν τα λειτουργικά έξοδα. Σε αυτό το σημείο, μια λαϊκιστική κυβέρνηση ίσως να έμπαινε στον πειρασμό να σταματήσει να αποπληρώνει το χρέος. Στη συνέχεια θα μπορούσε να αναζητήσει την τύχη της έξω από την Ευρωζώνη χωρίς το βάρος των επιτοκίων. Για να βοηθήσουν την ελληνική ηγεσία να αντισταθεί στον πειρασμό -με βάση τη συλλογιστική της τρόικας- είναι καλύτερα να τους διευκολύνουν να αποπληρώσουν το χρέος άμεσα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
O διάλογος προϋποθέτει τον σεβασμό της διαφορετικής άποψης. Γι' αυτό κάθε υβριστικό, προσβλητικό ή χυδαίο σχόλιο θα διαγράφεται.