Τhe Guardian: Kρίση του ευρώ: κρίση ηθικής και τραπεζιτών

Αυγή, 21.4.12

Πράγματι έτσι έγινε, την Πέμπτη, όταν η ισπανική κυβέρνηση απευθύνθηκε στις αγορές για να λάβει χρηματοδοτήση για 2ετή και 10ετή δάνεια, βρήκε αγοραστές και για τα δύο. "Ανακούφιση του ισπανικού χρέους κατά παραγγελία" έγραφε ένα πρωτοσέλιδο, κάνοντας μια λογική σύνοψη της αντίδρασης των αγορών. Ωστόσο σχεδόν κανείς δεν πιστεύει πως ο πανικός πέρασε, κάθε άλλο μάλιστα. Για αρχή, το επιτόκιο που πρέπει να πληρώσει η Μαδρίτη τώρα για τα 10ετή δάνειά της αυξήθηκε από το 5,403% στο 5,743%. Δεν είναι τόσο ψηλό όσο το 6% που κυνηγούσαν τα ισπανικά χρεώγραφα αυτήν την εβδομάδα, αλλά η διαφορά δεν είναι τόσο μεγάλη. Σύμφωνα με τη Μοοdy's, το κόστος δανεισμού πάνω από το 5,7% "αυξάνει σημαντικά την πιθανότητα χρεωκοπίας" για την κυβέρνηση του Μαριάνο Ραχόι. Αν κάτι τέτοιο ισχύει, τότε η πέμπτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης -και η υπόλοιπη Ευρωζώνη- παραπαίει στο χείλος της καταστροφής.

Σε ομιλία του στο Φεστιβάλ Βιβλίου του Λονδίνου (London Book Fair), ο οικονομολόγος από την Τουλούζη Πολ Σίμπραϊτ συνόψισε αφοπλιστικά τους λόγους για τους οποίους αυτές οι εξαιρετικά οδυνηρές προσπάθειες δεν αποδίδουν. Οι πολιτικοί, είπε, παραμένουν προσκολλημένοι στο να παρουσιάζουν την κρίση του ευρώ σαν ένα παραμύθι με ηθικό δίδαγμα -μια περιπέτεια με σπάταλους Νοτιοευρωπαίους και ενάρετους Βορειοευρωπαίους- το παραμύθι όμως δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Μέχρι την παραμονή της τραπεζικής κρίσης, τα δημοσιονομικά της Ισπανίας ήταν καλύτερα απο αυτά της Γερμανίας. Αντίστοιχα, η ιδέα πως η Αθήνα συγκάλυπτε το πραγματικό μέγεθος του χρέους της είναι ακριβής μέχρι ένα σημείο. Όποιος ενδιαφέρθηκε να ρίξει μια πιο προσεκτική ματιά στους αριθμούς, θα μπορούσε να δει πως από το 2008 η Ελλάδα είχε μετατραπεί στον 5ο μεγαλύτερο εισαγωγέα όπλων παγκοσμίως - ακολουθούσε την Κίνα, την Ινδία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Νότια Κορέα, παρά το ότι η οικονομία της ήταν πολύ μικρότερη από οποιαδήποτε από αυτές τις χώρες. Όπως το έθεσε και ο κ. Σιμπραϊτ, αυτή η πληροφορία καταδεικνύει το πόσο άγρια η Ελλάδα κατασπαταλούσε χρήματα του προϋπολογισμού για τα λάθος πράγματα, και κάτι τέτοιο ήταν "φως φανάρι" για κάθε υποτιθέμενο προσεκτικό Γερμανό τραπεζίτη που ενδιαφερόταν να ρίξει μια ματιά στο Ίντερνετ - ο κ. Σιμπραϊτ κάνει τον σαφή υπαινιγμό πως απλά κανείς δεν νοιάστηκε.Αυτό είναι το πρόβλημα με αυτήν την κρίση: ακόμη και τα συγκριτικά καλά νέα καταλήγουν να είναι εξαιρετικά ανησυχητικά. Και η ανησυχία δεν συνοδεύεται από τις απαραίτητες απαντήσεις από τους πολιτικούς ηγέτες. Το καλό είναι είναι πως στη σύνοδο του ΔΝΤ αυτής της εβδομάδας, πολλά κράτη αργά αλλά σταθερά μπαίνουν στην διαδικασία να δώσουν ρευστό ώστε να αναζωογονήσουν το ταμείο διάσωσης της Ευρωζώνης. Το κακό είναι πως πολλοί λίγοι σοβαροί επενδυτές είναι πεπεισμένοι πως το ταμείο διάσωσης θα είναι αποτελεσματικό στην περίπτωση που χρειαστεί η Ισπανία να μπει σε πρόγραμμα. Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι λένε στον Ραχόι να προχωρήσει σε οδυνηρές περικοπές στον προϋπολογισμό, αλλά τα στοιχεία δείχνουν πως η περικοπή των δαπανών καταστρέφει την ισπανική οικονομία και τους ανέργους (κυρίως το 50% των νέων κάτω των 25 που δεν έχουν δουλειά) χωρίς να πείθει τους χρηματιστές ότι η χώρα δεν κινδυνεύει να χρεωκοπήσει.

Οι έμποροι όπλων προφανώς κερδίζουν από αυτή τη χα΍ς μέπροσέγγιση σε ό,τι αφορά τον δανεισμό - το ίδιο όέρον να κρατούν τα αεροπλάνα στον αέρα, οι τράπεζες αντίθετα, δεν έχουν καμμία υποχρέωση να διατηρήσουν το υπόλοιπο χρηματοπιστωτικό σύστημα στην θέση του όσο αυτές συνεχίζουν να πληρώνονται.

Η επίπτωση είναι προφανής: αντί οι προσπάθειες να αφιερώνονται στην καταστροφή των ζωών των Νοτιοευρωπαίων, ένας πολύ πιο αποτελεσματικός τρόπος να επιλυθεί η κρίση της ηπείρου θα ήταν να αναδομηθούν οι τράπεζες μέχρι να πάψουν πλήρως να υφίστανται. Αλλιώς, μπορούμε να συνεχίσουμε να επιβάλλουμε λιτότητα για τους πολίτες κια να επιτρέπουμε όλο γενναιοδωρία στις τράποι στην αεροπορική βιομηχανία - από τους επιβάτες στους αεροναυπηγούς μέχρι τις αεροπορικές εταιρείες - έχουν ίδιον συμφέρον να κρατούν τα αεροπλάνα στον αέρα, οι τράπεζες αντίθετα, δεν έχουν καμμία υποχρέωση να διατηρήσουν το υπόλοιπο χρηματοπιστωτικό σύστημα στην θέση του όσο αυτές συνεχίζουν να πληρώνονται.

Η επίπτωση είναι προφανής: αντί οι προσπάθειες να αφιερώνονται στην καταστροφή των ζωών των Νοτιοευρωπαίων, ένας πολύ πιο αποτελεσματικός τρόπος να επιλυθεί η κρίση της ηπείρου θα ήταν να αναδομηθούν οι τράπεζες μέχρι να πάψουν πλήρως να υφίστανται. Αλλιώς, μπορούμε να συνεχίσουμε να επιβάλλουμε λιτότητα για τους πολίτες κια να επιτρέπουμε όλο γενναιοδωρία στις τράπεζες να μειώνουν τις πιστώσεις τους και να συρρικνώνουν τους ισολογισμούς τους κατά το δοκούν. Αυτή ακριβώς η πολιτική είναι που μετέτρεψε την ελληνική τραγωδία σε υπαρξιακή απειλή για ολόκληρο το ευρώ.

(Μετάφραση: Aναστασία Γιάμαλη)