Κλειδί, η «λαϊκή Γαλλία»

Του Μιχάλη Μητσού, NEA, 2.4.12

To βιβλίο. Λέγεται «Γαλλικά ρήγματα» (Fractures françaises), αποτελείται από 195 σελίδες, κυκλοφόρησε στα τέλη του 2010 και υποστηρίζει ότι η Γαλλία χαρακτηρίζεται από μια νέα κοινωνική γεωγραφία. Στη διάρκεια της βιομηχανικής επανάστασης, τα λαϊκά στρώματα κατοικούσαν εκεί όπου δημιουργούνταν ο πλούτος: στην καρδιά της πόλης ή στα άμεσα περίχωρά της. Εδώ και τριάντα χρόνια, όμως, έχουν εκδιωχθεί προς τις περιαστικές, αγροτικές και βιομηχανικές, ζώνες. Πρώτον, επειδή οι τιμές των κατοικιών στο κέντρο της πόλης εκτινάχθηκαν στα ύψη. Δεύτερον, επειδή στις ζώνες αυτές μετακόμισαν πολλά εργοστάσια. Εδώ ακούει κανείς τις ισχυρότερες κριτικές στην παγκοσμιοποίηση, εδώ καταγράφηκαν τα ισχυρότερα ποσοστά εναντίον του ευρωπαϊκού δημοψηφίσματος.

Αυτή η λαϊκή και κοινωνικά εύθραυστη Γαλλία, που αντιπροσωπεύει το 60% περίπου του πληθυσμού, πίστεψε το 2007 το σύνθημα «Να δουλεύουμε περισσότερο για να κερδίζουμε περισσότερα» και έδωσε τη νίκη στον Σαρκοζί. Σ' αυτήν εναποθέτει ξανά ο τελευταίος τώρα τις ελπίδες του.

Ο συγγραφέας. Λέγεται Κριστόφ Γκιγουί, είναι γεωγράφος και ιδεολογικά ανήκε πάντα στην τάση της Αριστεράς που αντιπροσωπευόταν από τον Ζαν-Πιερ Σεβενμάν. Οπως λέει στη Λιμπερασιόν, η λαϊκή Γαλλία που περιγράφει δεν ενδιαφέρεται πλέον για τη διάκριση Δεξιάς-Αριστεράς. Για τη μετανάστευση, ας πούμε, πιστεύουν όλοι τα ίδια πράγματα. Βρίσκονται κοντά στα παραδοσιακά θέματα της Αριστεράς, όπως είναι το κοινωνικό κράτος, οι δημόσιες υπηρεσίες ή ο κοσμικός χαρακτήρας του κράτους. Καθώς η ζωή τους όμως απειλείται συνεχώς με υποβάθμιση, έχουν ανάγκη από ένα ισχυρό κράτος κι από προστατευτισμό.

Ο πρόεδρος. Εξι μήνες μετά την κυκλοφορία του βιβλίου, το ανακάλυψε ο Ζαν-Μπατίστ ντε Φρομάν, σύμβουλος του Σαρκοζί για εκπαιδευτικά θέματα. Εγραψε αμέσως ένα τετρασέλιδο υπόμνημα για τον Πρόεδρο, ο οποίος κάλεσε τον Γκιγουί στο προεδρικό μέγαρο για να τον γνωρίσει. Υστερα από έναν μήνα τον κάλεσε και πάλι, αυτήν τη φορά μαζί με τον Ζιλ Κεπέλ, για να μιλήσουν για τα banlieues. Στο μεταξύ είχε διαβάσει το βιβλίο ολόκληρο το σύστημα. Και όπως αναγνωρίζουν στο Elysée, ολόκληρη η στρατηγική του απερχόμενου προέδρου έχει στηριχθεί σ' αυτό. Οι προεκλογικές του επισκέψεις γίνονται μακριά από το κέντρο των πόλεων. Και οι συνεχείς προσκλήσεις του προς τη σιωπηρή πλειοψηφία, οι επιθέσεις εναντίον των ελίτ, η καταδίκη μιας Ευρώπης που παρομοιάζεται με σουρωτήρι, απευθύνονται σ' αυτήν ακριβώς την αόρατη και πληγωμένη από την παγκοσμιοποίηση Γαλλία που περιγράφει ο Γκιγουί στο βιβλίο του.

Οι σοσιαλιστές. Την ίδια εποχή που οι δεξιοί ανακάλυπταν το βιβλίο, το σοσιαλιστικό ίδρυμα Terra Nova σημείωνε σε έκθεσή του ότι το PS έχει χάσει οριστικά την ψήφο των λαϊκών στρωμάτων και του συνιστούσε να επικεντρωθεί στις μεσαίες τάξεις. Προκλήθηκαν ισχυρές αντιδράσεις, έγιναν συνέδρια, αλλά η αμηχανία παραμένει. Οπως λέει ο συγγραφέας, απέναντι σε ζητήματα όπως η μετανάστευση ένα κομμάτι της Αριστεράς μοιάζει με την αστική τάξη του 19ου αιώνα όταν της μιλούσαν για σεξ: ενοχλημένη, σκύβει το κεφάλι.