Ενωμένες Πολιτείες της Ευρώπης.- Μην ξεχνάτε τον Μιχάλη Παπαγιαννάκη.

Tου Μπάμπη Κουρεμέτη, 14.3.12

Όλο το ενδιαφέρον που έχει δημιουργηθεί, δικαιολογημένα βεβαίως, γύρω από την κρίση, επισκιάζει το, σπουδαιότερο κατά τη γνώμη μου, ερώτημα: που πάει η Ευρώπη; Αποσπασματικά δίνονται διάφορες απαντήσεις. Η Μέρκελ θεωρεί οτι η Ευρώπη θα βγεί πιό δυνατή και με ισχυρότερους θεσμούς μετά το ξεπέρασμα της κρίσης. Δεν αποκλείεται αλλά υπάρχει σοβαρή πιθανότητα η “ισχυρή Ευρώπη” και “οι ισχυροί θεσμοί” της Μέρκελ, να έχουν μόνο εξουθενωμένους και εξαθλιωμένους πολίτες να διοικήσουν. Όποια άποψη και αν έχεις γιά την ευρωπαϊκή ενοποίηση, η έννοια “ισχυρή ευρώπη” σημαίνει ισχυροποίηση των κεντρικών ευρωπαϊκών θεσμών σε βάρος των εθνικών. Μπορεί να διοικούν οι κομμουνιστές ή οι φιλελεύθεροι ή όποιοι άλλοι θα αποφασίζουν οι ευρωπαίοι πολίτες. Αλλά, αν θέλουμε Ευρώπη που θα αποσοβεί τις τοπικές κρίσεις στα επιμέρους τμήματά της πρέπει να συνηθίσουμε στην ιδέα μιάς κεντρικής ευρωπαϊκής διοίκησης που θα έχει κάποιου είδους πρωθυπουργό, κάποιου είδους υπουργό εξωτερικών, υπουργό ευρωπαϊκής άμυνας, υπουργό οικονομικών κλπ.

Ο Μιχάλης Παπαγιαννάκης σε κείμενό του που δημοσιεύτηκε στην Αυγή στις 18-10-2008 σημείωνε: “Στο κάτω κάτω, δεν υπάρχει κανένα ιδιαίτερο όφελος από το να πορευόμαστε μαζί αποκρύπτοντας βαθιές διαφωνίες στρατηγικού και ιστορικού χαρακτήρα, όπως διαφαίνονται σε ορισμένες τοποθετήσεις που αμφισβητούν την ευρωπαϊκή πολιτική ενοποίηση (και μάλιστα ομοσπονδιακή…), την ανάγκη της ευρωπαϊκής αυτονομίας στη διεθνή και την αμυντική πολιτική, αλλά και γενικότερες βάσεις του ευρωπαϊκού γίγνεσθαι...“

Δηλαδή με λίγα λόγια: τι το θέλουμε το ευρώ και τα ανοικτά οικονομικά σύνορα αν δεν προχωρήσουμε στην Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία;

Το ευρώ βρίσκεται σε βαθιά κρίση παρά το γεγονός οτι μέλη του είναι η παντοδύναμη Γερμανία και οικονομίες του μεγέθους της Γαλλίας και η Ιταλίας. Αν χρεοκοπήσει μία χώρα του ευρώ χρεοκοπούν όλες οι οικονομίες που έχουν το ίδιο νόμισμα, πράγμα που αποδεικνύεται από το γεγονός οτι το κόστος δανεισμού έχει αυξηθεί γιά όλες τις χώρες της ευρωζώνης, όχι μόνο γι' αυτές που βρίσκονται στα πρόθυρα της χρεοκοπίας.

Με εντυπωσιάζει το γεγονός οτι από την συζήτηση γιά την ευρωπαϊκή κρίση, τουλάχιστον στην Ελλάδα, απουσιάζουν οι αναφορές στην ευρωπαϊκή ενοποίηση. Σχηματικά μιλώντας ας αναρωτηθούμε: θα υπήρχε ελληνική κρίση (ή ιρλανδική, ή ισπανική, ή πορτογαλλική, ή ιταλική, ή ...) αν υπήρχε ενας ευρωπαίος υπουργός οικονομίας και ενιαίος ευρωπαϊκός προϋπολογισμός; Δηλαδή αν υπήρχε ενιαία Ευρώπη. 

Γιά εμάς τους αριστερούς η απάντηση είναι εύκολη: Ναι κρίση θα υπήρχε, γιατί η κρίση είναι συνυφασμένη με τον καπιταλισμό. Δεν επηρρεάζεται από γεωγραφικά όρια αλλά αποτελεί στοιχείο της ίδιας της φύσης του συστήματος.

Πέρα από τις εύκολες απαντήσεις, όμως, ως ευρωπαϊστής αριστερός δικαιούμαι να πιστεύω οτι η όποια κρίση, μέσα σε ευρύτερες πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές ολοκληρώσεις-συνενώσεις θα είχε άλλα χαρακτηριστικά από ότι έχει τώρα. Σε τελευταία ανάλυση είναι προτιμώτερη μιά κρίση σουηδικού ή αυστριακού τύπου συγκρινόμενη με την άγρια κρίση του νότου.

Το Ευρωσύνταγμα, που θα εξασφάλιζε μιά πορεία ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, απορρίφθηκε, τι ειρωνεία, πρώτα από όλους από τους (σε άγρια κρίση σήμερα) Ιρλανδούς.

Με το επιχείρημα οτι θα μείωνε την εθνική κυριαρχία.

Μάλιστα. Ενώ οι Ιρλανδοί δεν έχασαν την εθνική τους κυριαρχία από τις αχόρταγες τράπεζες, ούτε οι ισπανοί από τις κατασκευαστικές εταιρείες ούτε εμείς οι έλληνες από τον απίστευτο συνδυασμό μαυραγοριτών και πολιτικού συστήματος. Και όλοι μαζί δεν χάσαμε την εθνική μας κυριαρχία από τους δανειστές. 

Ας σοβαρευτούμε.

Ο Παπαγιαννάκης ήταν της άποψης οτι η απάντηση στα προβλήματα των ευρωπαϊκών λαών είναι “περισσότερη Ευρώπη”. Γι' αυτό και τάχθηκε υπέρ της υπερψήφισης του Ευρωσυντάγματος, σε αντίθεση με όλο το συντηρητικό συνοθύλευμα που εκτεινόταν από τα δεξιά έως τα αριστερά του πολιτικού φάσματος του μικρού εθνικού μας χωριού.

Στο επιχείρημα μάλιστα οτι το ευρωσύνταγμα κατοχύρωνε την επικράτηση του νεοφιλελευθερισμού η απάντησή του ήταν οτι είναι υπόθεση των λαών να αποφασίζουν ποιές πολιτικές θα επικρατούν και κανένα σύνταγμα δεν μπορεί να τις επιβάλλει ή να τις αποτρέψει.

Άλλωστε ποιό άλλο παράδειγμα χρειαζόμαστε; Ζούμε τον πιό άγριο νεοφιλελευθερισμό παρ΄όλο που το ευρωσύνταγμα απορρίφθηκε.

Σε ιστορική διαδρομή εκατονταετιών οι μεγάλες ολοκληρώσεις (ΗΠΑ, Ινδία, Κίνα, Ιταλία κλπ) ήταν αποτέλεσμα αιματηρών πολέμων. Κάποιοι αναλυτές παρομοιάζουν την σημερινή ευρωπαϊκή κρίση με αιματηρό πόλεμο. Ας μορφοποιήσουμε λοιπόν την ελπίδα του αύριο, μετά το τέλος του “πολέμου”:

Ενωμένες Πολιτείες της Ευρώπης.