Το τέλος και η αναθεώρηση

Του Γιώργου Μπράμου, http://www.metarithmisi.gr, 11.3.12

Άλλοτε με θρήνους, άλλοτε με χαιρεκακία, άλλοτε με αποστροφή κι άλλοτε με λύτρωση, κατά καιρούς και πολύ συχνά, όλοι σχεδόν έχουν αποχαιρετίσει την περίοδο της Μεταπολίτευσης. Υπάρχουν αποτιμήσεις που έχουν σχέση με το θυμικό της στιγμής και ισοπεδώνουν τα πάντα, με μούντζες και βρισιές, υπάρχουν κι άλλες, ίσως πιο ψύχραιμες, που αποδίδουν κάποιες σημαντικές κατακτήσεις σ’ αυτά τα χρόνια. Η μεγαλύτερη και κρισιμότερη κατάκτηση, είναι ο ομαλός δημοκρατικός βίος και η ένταξη της χώρας στην ευρωπαϊκή κανονικότητα, προστατευμένη, επιτέλους, από τη βαλκανική αναστάτωση. Η βασική αναπηρία του μεταπολιτευτικού συστήματος, ήταν η εμμονή του στις διαχωριστικές γραμμές Δεξιάς-Αριστεράς, όχι με όρους αντιπροσωπευτικότητας, πολιτικών και κοινωνικών επιλογών, αλλά με μνήμες και φαντάσματα του Εμφυλίου.

Όταν ομαλοποιήθηκε η πολιτική ζωή, ίσως να ήταν εύλογος, από την πλευρά της Αριστεράς, ένας, κατά κάποιον τρόπο, ρεβανσισμός, απέναντι στη βαρβαρότητα της μετεμφυλιακής διακυβέρνησης της Δεξιάς. Ένας ολόκληρος κόσμος που εκτελέστηκε και φυλακίστηκε, αποζητούσε ένα στοιχείο εκδίκησης, όχι βέβαια με τους όρους της εμφύλιας ένοπλης σύρραξης, αλλά με την πολιτική και ιδεολογική απομόνωση της Δεξιάς. Το αξιοπερίεργο όμως είναι ότι αυτός ο ρεβανσισμός, δεν υλοποιήθηκε από την ίδια την Αριστερά, αλλά αποτέλεσε το κύριο όπλο της ηγεμονίας του ΠΑΣΟΚ. Ο Ανδρέας Παπανδρέου, αναζωπύρωσε με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα από την κομμουνιστική Αριστερά, τα εμφύλια πάθη, οριοθέτησε τις δυνάμεις τής «προόδου και του σκότους» και κατάφερε να ιδιοποιηθεί, όχι τόσο το ηρωικό περιεχόμενο της Αριστεράς, (το οποίο αποτέλεσε προνομιακό πεδίο για το μελόδραμα του ΚΚΕ), όσο τη στέρηση αυτής της παράταξης από τις προσβάσεις στη διακυβέρνηση και την εξουσία. Βέβαια, αυτή η χωρίς κόστος μη συμμετοχή της Αριστεράς στο κεντρικό πολιτικό σκηνικό, η, ουσιαστικά, περιθωριοποίησή της, φαίνεται ότι είναι και επιλογή των σημερινών ηγετών της και όχι μόνο αποτέλεσμα της Πασοκικής κλεψιάς. Η Αριστερά του Ηλία Ηλιού, που στα σκοτεινά χρόνια διεκδίκησε τη δημοκρατική της νομιμοποίηση, μεταμορφώθηκε στην «Αριστερά» της Παπαρήγα και του Τσίπρα, που θέλει να επιβάλει την αντιδημοκρατική της αυθαιρεσία.

Νωρίτερα όμως και στην εποχή της ευδαιμονίας, το ΠΑΣΟΚ, διαμόρφωσε έναν τύπο οπαδού, για τον οποίον η ιδιοτέλεια ήταν το βασικό στοιχείο της ταυτότητάς του. Για πρώτη φορά στην Ιστορία της νεώτερης Ελλάδας, η ευρύτερη Αριστερά (ή, αν θέλετε, στο όνομα αυτής) εγκατέλειψε σιωπηρά, αλλά ουσιαστικά, τις αξίες τής ανιδιοτέλειας και του προσωπικού κόστους και καρπώθηκε, με βάση και κίνητρο το πελατειακό κράτος και το συντεχνιακό συνδικαλισμό, το μέλι της εξουσίας. Το μέλι, αυτή τη φορά, ήταν πολύ και πηγή του είχε τα μελίσσια της Ευρώπης και της ΕΟΚ -ακριβώς, τα άλλοτε «καταραμένα» πεδία της ρητορικής του Ανδρέα Παπανδρέου.

Οι επικείμενες εκλογές φαίνεται να αναδιατάσσουν το πολιτικό σκηνικό. Το πρόβλημα είναι το περιεχόμενο αυτής της αναγκαίας, κατά τα άλλα, αναδιάταξης. Αφορά μόνο το τέλος του δικομματισμού, την ενίσχυση της Αριστεράς, την είσοδο της ρατσιστικής Ακροδεξιάς στην κεντρική πολιτική σκηνή; Και είναι επαρκείς αυτές, οι, κατά την γνώμη μου, ποσοτικού τύπου αναθεωρήσεις, για να μπούμε επιτέλους σε μία νέα εποχή;

Το μεγαλύτερο βαρίδι που κουβαλά ο σημερινός πολιτικός κόσμος, είναι η ηθική του νοοτροπία. Τα πολιτικά κόμματα, στον ένα ή τον άλλο βαθμό, αναμασούν την ηθικολογία και τη ρητορική της μεταπολίτευσης και ελάχιστα επεξεργάζονται και προωθούν τη στρατηγική και τακτική επιλογή για τις καινούργιες συνθήκες. Ο πολιτικός λόγος είναι αντιπαραθετικός και όχι προγραμματικός, όλα μοιάζουν να εξαντλούνται στις πρωινές και νυχτερινές φωνασκίες στα ραδιόφωνα και τις τηλεοράσεις και με αρχηγούς τον Τσίπρα και τον Καρατζαφέρη, οι περισσότεροι πολιτικοί προσπαθούν να επινοήσουν την ατάκα που θα υπογραμμίσει την παρουσία τους.

Έτσι όπως διαμορφώνονται τα πράγματα σήμερα, δεν μπορεί να υπάρξει η στοιχειώδης αισιοδοξία ότι το τέλος της μεταπολίτευσης, θα ακολουθήσει την αναθεωρημένη και νεωτερική αντίληψη, που τόσο έχει ανάγκη η χώρα. Ανατριχιάζω και μόνο στη σκέψη ότι ο Σαμαράς και η δική του Νέα Δημοκρατία, θα λάβουν την εντολή να οδηγήσουν την Ελλάδα στην νέα εποχή.