"Για την Ελλάδα τώρα": «Να επανέλθουμε σε μια κουλτούρα συνεισφοράς στα κοινά

Tου Γιάννη Μπουτάρη
Θέλω να σας ευχαριστήσω που μου δώσατε αυτό το βήμα. Με τιμάτε με την επιλογή σας. Την θεωρώ σημαντική ευκαιρία γιατί συμπίπτει με την κατάρτιση του απολογισμού του πρώτου χρόνου της δημοτικής αρχής της Θεσσαλονίκης, όπου και έχουμε εξάγει συμπεράσματα που δεν αφορούν μόνο την πόλη μας αλλά τολμώ να πω και το σύνολο της επικράτειας. Θα επικεντρωθώ σε τέσσερα σημεία.  Πρώτον, και άκρως επίκαιρο, στην διαχείριση των οικονομικών.  Δεύτερον, και εξαιρετικά σημαντικό στην διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού.  Τρίτον, στην αναπτυξιακή ατζέντα της πόλης.  Τέταρτον, σε δύο άρρηκτα συνδεδεμένες έννοιες, στην άντληση πόρων και στην απόκτηση δικαιοδοσιών σε τοπικό επίπεδο.      
Διαχείριση των Οικονομικών
Ο Δήμος Θεσσαλονίκης κατάφερε να μειώσει αντί να αυξήσει τις υποχρεώσεις του προς του προμηθευτές του το 2011, από 40 σε 20 εκ ευρώ, και να μειώσει αντί να αυξήσει τα δημοτικά τέλη, τους φόρους του δηλαδή, κατά 7 %, για το 2012.   Κατάφερε δηλαδή ο δήμος μας να βάλει χρήματα στην αγορά της πόλης αντί να τα τραβήξει, να ενισχύσει αντί να αποδυναμώσει την τοπική οικονομία.   Πως το κατάφερε; 
Ασκώντας συστηματική επιμέλεια στην διαχείριση των μη-μισθολογικών λειτουργικών δαπανών, δηλαδή στην προμήθεια και ανάλωση των προϊόντων και υπηρεσιών που είναι απαραίτητα για την επιτέλεση του έργου του, και μειώνοντας κατακόρυφα τις πλασματικές υπερωρίες ιδίως στην καθαριότητα.  Είμαστε πια απολύτως πεπεισμένοι ότι μπορούμε να μειώσουμε τις μη-μισθολογικές μας λειτουργικές δαπάνες  κατά 20-30 % μέχρι το τέλος της πρώτης μας θητείας βελτιώνοντας ταυτόχρονα το παραγόμενο έργο. Αυτή η μείωση δεν συνιστά οριζόντιες περικοπές αλλά την μεθοδική και χρηστή διαχείριση των υλικών μας πόρων και την επιχειρησιακή αναβάθμιση των σημαντικότερων λειτουργιών μας.  Είμαστε εξίσου πεπεισμένοι, ότι ακόμα και τώρα, που η χώρα είναι στα πρόθυρα της χρεωκοπίας, η δημόσια διοίκηση  στο σύνολο της σπαταλά ένα περίπου 20 % των συνολικά διαθέσιμων πόρων της.    Αυτό το γνωρίζουν σίγουρα οι πιστωτές μας πρέπει να το μάθει όμως και ο Ελληνικός λαός, διότι μόνο έτσι θα ασκηθεί ανηλεής όσο και δημοκρατική πίεση  προς το πολιτικό και διοικητικό σύστημα να  εκλογικεύσει τις λειτουργίες του και να απελευθερωθούν πόροι για την παραγωγή αναντικατάστατων δημόσιων αγαθών και υπηρεσιών.  
Δεν έχουμε όμως μόνο μειώσει τις δαπάνες μας αλλά έχουμε διευρύνει και τους πόρους μας ιδρύοντας ουσιαστικά και στελεχώνοντας με υψηλής ποιότητας ανθρώπινο δυναμικό το Γραφείο Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων.  Για να εξασφαλίσουμε αυτό το αποτέλεσμα όμως και εγώ αλλά και οι αντιδήμαρχοι μου έχουμε αναλώσει σημαντικό χρόνο προωθώντας τις υποψήφιες προτάσεις μας για χρηματοδότηση στην κεντρική διοίκηση, η αδιαφορία και καθυστέρηση της οποίας συνεχίζει να είναι παροιμιώδης. Σε κάθε περίπτωση λεφτά όντως υπάρχουν, εφόσον η πολιτική εξουσία  είναι διατεθειμένη να στελεχώσει αξιοκρατικά τις υπεύθυνες υπηρεσίες, να αφιερώσει χρόνο στην επιλογή  αυτών των ευρωπαϊκών προγραμμάτων που εξυπηρετούν τις προτεραιότητες πολιτικής της και να υποστηρίξει με το βάρος και επιρροή που διαθέτει την έγκριση και εκταμίευση των σχετικών πόρων – και αυτό κάνουμε και θα συνεχίσουμε να κάνουμε στον Δήμο Θεσσαλονίκης.
Διαχείριση Ανθρώπινου Δυναμικού
Για όσους από εμάς προέρχονται από την αγορά και τώρα ασκούν πολιτική εξουσία αυτό που είναι άμεσα κατανοητό είναι ότι  στην δημόσια διοίκηση της χώρας δεν υπάρχει σύγχρονη διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού. Υπάρχει μόνο η διαχείριση αυτής της κατηγορίας του πελατειακού συστήματος  που αφορά  τον δημόσιο ή δημοτικό υπάλληλο, από την πρόσληψη του μέχρι την ανέλιξη του. Και όμως στον ανθρώπινο δυναμικό της δημόσιας διοίκησης υπάρχουν τεράστιες κρυμμένες αξίες.  Εν μέρει λόγω της γενικότερης εκπαιδευτικής  αναβάθμισης του πληθυσμού στο κράτος μας, και σίγουρα στον Δήμο Θεσσαλονίκης, υπάρχει η κρίσιμη μάζα στελεχών που μπορεί να καταστήσει πραγματικότητα την αναμόρφωση της δημόσιας διοίκησης της χώρας.   Αρκεί βέβαια η απανταχού πολιτική εξουσία να υιοθετήσει ως απόλυτη προτεραιότητα αυτή την αναμόρφωση.
Στον Δήμο Θεσσαλονίκης έχουμε προσλάβει έναν διεθνή σύμβουλο, σε θέματα διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού, ούτως ώστε να μπορέσουμε με σύστημα, και στα πλαίσια του αναμορφωμένου θεσμικού πλαισίου, δηλαδή του Καλλικράτη, να συγκροτήσουμε μια αποτελεσματική υπαλληλική ιεραρχία.  Να διαμορφώσουμε, και χρησιμοποιώ την λέξη με πλήρη συνείδηση της έννοιας της, την ελίτ του διοικητικού μας προσωπικού.  Διότι μόνο έχοντας στην διάθεση μας μια τέτοια ελίτ θα μπορέσει η πολιτική ηγεσία του δήμου να ολοκληρώσει με επιτυχία τον εξορθολογισμό των λειτουργιών, να συνεχίζει να περικόπτει αναίτιες δαπάνες, να συνεχίζει να αναζητά και να βρίσκει επιπρόσθετους πόρους, να συνεχίζει να αναβαθμίζει τις επιχειρησιακές λειτουργίες του Δήμου. 
Και αυτό είναι κάτι που, για να πιάσει τόπο σε εθνικό επίπεδο, πρέπει να το αγκαλιάσει ο μέσος πολίτης της χώρας.  Δεν πρέπει να ανεχτούμε ξεγάνωτους τενεκέδες, και έχουμε πολλούς τέτοιους, στα ανώτερα κλιμάκια της δημόσιας διοίκησης της χώρας.  
Γιατί στην αγορά δεν μπορείς να γίνεις ανώτερο, πόσο μάλλον ανώτατο στέλεχος, χωρίς να ξέρεις άριστα μια ξένη γλώσσα και να μπορείς να γίνεις ανώτατο στέλεχος στην δημόσια διοίκηση μη ξέροντας γρι αγγλικά ή όποια άλλη γλώσσα;  Πως μπορείς να υποστηρίξεις τον πολιτικό σου προϊστάμενο στο διεθνές κομμάτι της άσκησης των καθηκόντων του; 
Πως μπορείς να συνομιλήσεις με τους διεθνούς σου ομολόγους, να διεκδικήσεις την υποστήριξη από το εξωτερικό, να επικοινωνήσεις με τις Βρυξέλες,  να   εξοικειωθείς με τις διεθνείς εξελίξεις και πρακτικές στο αντικείμενο πολιτικής που διαχειρίζεσαι όταν δεν ξέρεις ούτε μία ξένη γλώσσα; Καν να μην ξεχνάμε ότι είμαστε στην Ευρωπαϊκή Ένωση όπου επιθυμούμε να μείνουμε και οι συναλλαγές μας, οι συζητήσεις μας, οι σχέσεις μας αναπτύσσονται σε άλλες γλώσσες. Εδώ πρέπει να υπενθυμίσω ότι σε σχετική υπενθύμιση της Άννας Διαμαντοπούλου για το θέμα είχαν πέσει να την φάνε λες και κήρυττε ανθελληνισμό. 
Αναπτυξιακή  Ατζέντα
Ανάλογη επιλογή πρέπει να κάνει και η τοπική αυτοδιοίκηση ιδίως από την σκοπιά της προώθησης της οικονομικής ανάπτυξης σε τοπικό επίπεδο.  Αντί δηλαδή να συνδιαχειριστεί το πελατειακό σύστημα με την κεντρική διοίκηση να επιδιώξει να συνάψει στρατηγικές συμμαχίες με αυτές τις δυνάμεις, πολιτικές, οικονομικές, κοινωνικές, επιστημονικές, που μπορούν και θέλουν να προωθήσουν την τοπική οικονομική ανάπτυξη. 
Θα είμαι πολύ συγκεκριμένος  και θα σας εξηγήσω τι σημαίνει αυτό που λέω από την σκοπιά της Θεσσαλονίκης.  Υποστηρίζουμε την έλευση ενός στρατηγικού επενδυτή στο λιμάνι Θεσσαλονίκης, που θα φέρει τα κεφάλαια και την τεχνογνωσία που είναι απαραίτητα για έναν ΟΛΘ ηγέτη στην περιοχή. Δεν μας ενδιαφέρει να συμφωνήσουμε με κομματάρχες της πόλης ποιούς  κομματικούς φίλους θα βάλουμε στον ΟΛΘ,  και πως θα εξαγοράσουμε την υποστήριξη των εργαζομένων του, όταν αυτό συνεπάγεται ασυνέχεια διοίκησης, διαρκή αναβολή των απαραίτητων για τον λιμένα επενδύσεων, μη-ανταγωνιστικές διεθνώς υπηρεσίες και τελικά ένα λιμάνι Θεσσαλονίκης που έχει υποβαθμιστεί σε μαρίνα.        
Υποστηρίζουμε την πλήρη άρση του καμποτάζ διότι αυτό επιτάσσει η πολιτική μας προώθησης του τουρισμού στην πόλη μας, και η κρουαζιέρα έτσι όπως διαμορφώνεται στις μέρες μας παίζει πολύ σημαντικό ρόλο για τον  τουρισμό – και  η προώθηση του τουρισμού σε όλες του τις μορφές συνιστά την πολιτική εισαγωγής ζήτησης από το εξωτερικό για να αναπληρωθεί το κενό που έχει δημιουργήσει η κατακόρυφη πτώση της εσωτερικής ζήτησης στην πόλη μας και στην ευρύτερη περιοχή. 
Υποστηρίζουμε  την πολιτική συγχώνευσης και κλεισίματος δημόσιων νοσοκομειακών μονάδων στην πόλη μας στον βαθμό που κάτι τέτοιο θα δημιουργήσει εξορθολογισμένες νοσοκομειακές μονάδες που θα έχουν την ικανότητα και να εξυπηρετήσουν καλύτερα τον γηγενή ασθενή αλλά και να προσελκύσουν νοσηλευόμενους από το εξωτερικό.  Στην ίδια λογική υποστηρίζουμε την ταχεία αδειοδότηση επενδύσεων από ιδιώτες σε προηγμένες διαγνωστικές και άλλες ιατρικές πρακτικές, από το Υπουργείο Υγείας.  Υποστηρίζουμε επίσης την διεθνή πιστοποίηση, αλλά και την πιστοποίηση από φερέγγυο κανονιστικό όργανο της πολιτείας, των κλινικών πρακτικών των νοσοκομείων της πόλης μας, δημόσιων και ιδιωτικών,  διότι αυτό επιβάλλει και το καθήκον της πολιτείας στον γηγενή ασθενή αλλά και διότι αυτές οι πιστοποιήσεις είναι αναγκαίο σήμα κατατεθέν για να ενισχύσουμε τον ιατρικό τουρισμό στην Θεσσαλονίκη.  Η δραστηριότητα αυτή την στιγμή βρίσκεται στο μηδέν για την πόλη μας αλλά και την Ελλάδα.

Υποστηρίζουμε την μεταρρύθμιση του δημοσίου πανεπιστημίου γιατί η οικονομία της Θεσσαλονίκης, αλλά και η οικονομία της Βορείου Ελλάδος που η Θεσσαλονίκη επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό, έχουν ανάγκη υψηλών προδιαγραφών στελεχικού προσωπικού, έχουν ανάγκη της σύνδεσης της καινοτομίας με την παραγωγή, έχουν ανάγκη τους χιλιάδες αλλοδαπούς φοιτητές που θα μπορέσει να προσελκύσει το αναβαθμισμένο δημόσιο πανεπιστήμιο. 
Υποστηρίζουμε την συμμετοχή μη πανεπιστημιακών στα διοικητικά συμβούλια των ΑΕΙ μας διότι, εφόσον αυτά τα πρόσωπα είναι υψηλών προδιαγραφών, θα προσφέρουν καθοριστικά σε όλους αυτούς τους στόχους. Μπορούν να βοηθήσουν στην άντληση χορηγιών, να μεταφέρουν την άποψη της τοπικής οικονομίας στην πανεπιστημιακή κοινότητα και να προτείνουν βέλτιστες διοικητικές πρακτικές στις επιστημονικές ηγεσίες των ανώτατων ιδρυμάτων μας - όπως άλλωστε πράττουν όλα τα διοικητικά συμβούλια όλων των πετυχημένων πανεπιστημίων του δυτικού κόσμου.  Διοικητικά συμβούλια που σε κάθε περίπτωση δεν πρόκειται να παρέμβουν στο διδακτικό και γενικότερα ακαδημαϊκό έργο όπως παρενέβησαν οι κομματικές οργανώσεις, με την σύμπραξη των πρυτανικών αρχών, για δεκαετίες στο ελληνικό πανεπιστήμιο.

Δηλαδή πόσο στενόμυαλες μπορεί να είναι οι πρυτανικές αρχές της χώρας όταν αντιμάχονται αυτή την συμβολή; Πως μπορεί, για παράδειγμα, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου να μην θέλει εξωτερικά μέλη στο ΔΣ όταν μπορεί να προσελκύσει στο διοικητικό του συμβούλιο τα μεγαλύτερα ονόματα της Ελληνικής ναυτιλίας που έλκουν την καταγωγή τους από νησιά όπως η Άνδρος και η Χίος και να αποκτήσει έτσι μια χορηγική πολιτική που να του αποφέρει δωρεές δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ; 
Άντληση Πόρων και Αυξημένες Δικαιοδοσίες
Θα καταλήξω με τις απόλυτα συνδεμένες έννοιες της άντλησης πόρων από την τοπική αυτοδιοίκηση και των αυξημένων δικαιοδοσιών που αυτοί οι πόροι θα χρηματοδοτούν.
Δεν φτάνει η τοπική αυτοδιοίκηση να ζητάει μέρος των φόρων που συλλέγει η κεντρική διοίκηση.  Πρέπει να αναλάβει την πολιτική ευθύνη της συλλογής όσο και του προσδιορισμού συγκεκριμένων φόρων για την δημιουργία και διάθεση συγκεκριμένων δημόσιων αγαθών.  Μόνο με αυτό τον τρόπο θα εδραιωθεί η φορολογική συνείδηση στην χώρα μας, πόλη προς πόλη, χωριό προς χωριό, όταν δηλαδή οι τοπικές ηγεσίες ασκήσουν εξουσία στην βάση της αποτελεσματικής μετατροπής τοπικών φόρων σε τοπικά δημόσια αγαθά, ιδίως σε τομείς όπως η υγεία και η παιδεία. Ας αφήσουμε κάθε δήμο της χώρας να λειτουργήσει ως πραγματικός δήμος, δηλαδή ως μια συλλογικότητα που είναι σε θέση να προσδιορίσει με τι κοινές εισφορές να συγκροτήσει τι είδους κοινό μέλλον σε τοπικό επίπεδο.  Το κράτος ως κεντρική διοίκηση ας κάνει την δουλειά του που είναι οι επιτελικές και ελεγκτικές λειτουργίες και να πάψει επιτέλους να έχει αυτή την καχυποψία προς την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Με αυτό τον τρόπο θα πετύχουμε με ένα σμπάρο δύο τρυγόνια. Θα επανέρθουμε σε μια κουλτούρα συνεισφοράς στα κοινά που διαμόρφωσε στο παρελθόν τις πλέον πετυχημένες ελληνικές κοινότητες, κοινότητες  που οργάνωσαν τον συλλογικό τους βίο με απαράμιλλη επιτυχία στην Νοτιανατολική Ευρώπη, με τα σχολεία τους, τα νοσοκομεία τους, τα γηροκομεία τους.   Και θα προσεγγίσουμε τον πετυχημένο Ευρωπαϊκό μέσο όρο που χαρακτηρίζεται από μια ισχυρή τοπική αυτοδιοίκηση με καθοριστική επιρροή στην επιτυχία, κοινωνική και οικονομική, των συλλογικοτήτων που ορίζει.  Θα φτιάξουμε δηλαδή μια Ελλάδα που συνολικά αφιερώνει περισσότερους ιδίους πόρους χάρη του κοινού καλού και που διαμορφώνει αυτό το κοινό καλό με πολύ μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα από ότι τώρα.
Με αυτή την πρόταση θα ήθελα να ολοκληρώσω την παρέμβαση μου. Σας ευχαριστώ που με ακούσατε.