Γυρίζω σπίτι μου

Του Νίκου Μπίστη, www.protagon.gr, 16.12.11

Σήμερα θα σας κουράσω λίγο με τα δικά μου. Όμως επιβάλλεται λόγω της αποχώρησης μου από το ΠΑΣΟΚ. Υπόσχομαι την επόμενη φορά να επανέλθω στην τρέχουσα θεματολογία. Όσοι έχετε διαβάσει το βιβλίο μου «Προχωρώντας και Αναθεωρώντας» (εκδόσεις Πόλις) δεν έχετε λόγο να διαβάσετε το κείμενο αυτό. Στο βιβλίο προβάλλει καθαρά η κινούσα δύναμη για τις επιλογές μου και τις ουκ ολίγες μετακινήσεις μου. Επειδή όμως το βιβλίο μου δεν έγινε και best seller πολλοί από τους αναγνώστες του protagon δεν γνωρίζουν και κάποιοι μπορεί να ενδιαφέρονται. Επειδή δε εμένα με ενδιαφέρει να αιτιολογώ πάντα τις  επιλογές μου θεωρώ υποχρέωση μου να το κάνω σε αυτόν τον φιλόξενο και οικείο χώρο. Απαντώ λοιπόν σε ερωτήματα που φυσιολογικά θα έθετε ένας τρίτος.

1. Γιατί προσέγγισα το ΠΑΣΟΚ μετά το 2000, αποχωρώντας από τον ΣΥΝ;

Λόγω Σημίτη και της πολιτικής του.
Η καταγωγή μου είναι από την κομμουνιστική Αριστερά και εκεί στρατεύτηκα από μαθητής τα δύσκολα αλλά ωραία χρόνια της δικτατορίας.
Μετά από συσσώρευση εμπειριών με κορυφαία ένα εβδομαδιαίο ταξίδι στην Μόσχα το 1981, αποφάσισα ότι δεν θέλω να γίνει η χώρα μου σαν την Σοβιετική Ένωση με ανθρώπους που δεν χαμογελούν στον δρόμο. Φυσιολογικά- κατά την άποψη μου -στρατεύτηκα στην Ανανεωτική Αριστερά. Το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου δεν με συγκίνησε ποτέ. Η προσωπολατρία, ανάμικτη με τον λαϊκισμό και μια δημοφιλή- πλην καταστροφική – οικονομική πολιτική δεν είχαν σχέση με την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία την οποία είχα αρχίσει βασανιστικά να ανακαλύπτω.

Το μικρό και απομονωμένο ΚΚΕ Εσωτερικού ζώντας την δική του αντίφαση λόγω της κομμουνιστικής του καταγωγής ήταν παρά ταύτα πιο «σοσιαλδημοκρατικό» από το παπανδρεικό ΠΑΣΟΚ. Η προγραμματική του θέση για «την συγκρότηση μιας νέας κοινωνικής και πολιτικής πλειοψηφίας» ήταν ο πρόδρομος της συζήτησης για την διαμόρφωση μιας σύγχρονης κεντροαριστεράς. Ο ενιαίος ΣΥΝ έδωσε αρχικά απάντηση στο πιεστικό αίτημα για την ενότητα της Αριστεράς και ζώντας στον αστερισμό της Γκορκπατσοφικής Περεστρόικα έδωσε ελπίδες για μια πιο ανοικτή στάση απέναντι στην ΕΟΚ και την μη κομμουνιστική Αριστερά. Πάλι φυσιολογικά- κατά την άποψη μου- στρατεύτηκα σε αυτήν την υπόθεση. Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, το δύσκολο- αλλά όχι βρώμικο- 89 και η αποχώρηση του ΚΚΕ έδωσε τέλος στο εγχείρημα με εκείνη την μορφή αλλά ο ΣΥΝ συνέχισε με νέα πιο ομοιογενή σύνθεση. Μετά πολλές περιπέτειες  επανήλθε στην Βουλή το 1996 με ένα καλό ποσοστό γύρω στο 6%. Τότε ,το 1996, άρχισε και η μεγάλη μεταστροφή του ΠΑΣΟΚ προς την σοσιαλδημοκρατία με την οκταετία Σημίτη. Με όποιους θεωρούν τον προοδευτικό εκσυγχρονισμό και τον Σημίτη κατάρα για τον τόπο δεν έχει νόημα περαιτέρω συζήτηση. Θα τα γράψουν για πολλοστή φορά στα σχόλια τους. Όσοι όμως πιστεύαμε στην συγκρότηση μιας νέας κοινωνικής και πολιτικής πλειοψηφίας, ακούσαμε με μεγάλο ενδιαφέρον την πρόσκληση του Σημίτη για την συγκρότηση μιας πολυφωνικής κεντροαριστεράς στην ομιλία του στο Συνέδριο του ΣΥΝ το 1996.

Ο Κωνσταντόπουλος όχι μόνο δεν απάντησε αλλά από εκείνη την ημέρα αρχίζει η απομάκρυνση του ΣΥΝ από τις ιδέες και την στρατηγική της ανανεωτικής Αριστεράς. Από τον Κωνσταντόπουλο, στον Αλαβάνο και τέλος στον Τσίπρα οι διαδοχικές μεταλλάξεις ήσαν αναπόφευκτες. Αναπόφευκτη και φυσιολογική – κατά την άποψη μου – ήταν και η δική μας αποχώρηση από τον ΣΥΝ και η συγκρότηση της ΑΕΚΑ (Ανανεωτική Εκσυγχρονιστική Κίνηση της Αριστεράς) που κρατήθηκε για τρία χρόνια συνεργαζόμενη με το ΠΑΣΟΚ του Σημίτη.

Δύο ερωτήματα μου είναι δύσκολο να τα απαντήσω από εκείνη την περίοδο. Ποια θα ήταν η εξέλιξη για την κεντροαριστερά αν εκτός της μαχητικής πλην μικρής ΑΕΚΑ ο πιο σοσιαλδημοκράτης από όλους μας Μιχάλης Παπαγιαννάκης ( η απώλεια του βαραίνει σήμερα περισσότερο από ποτέ) και οι σύντροφοι που μετά δέκα δύσκολα για όλους μας χρόνια αποφάσισαν να συγκροτήσουν την ΔΗΜΑΡ, έκαναν τότε το βήμα και αποχωρούσαν από τον ΣΥΝ; Με τα εάν δεν βγάζεις άκρη και κάθε απάντηση σε υποθετικά ερωτήματα είναι παρακινδυνευμένη. Παρά ταύτα ένα είναι βέβαιο: Το εκσυγχρονιστικό εγχείρημα περιορισμένο σε ένα διχασμένο ΠΑΣΟΚ σταδιακά έχανε την προωθητική του δύναμη και «έμενε» από εφεδρείες. Η κριτική στήριξη από ένα μεγάλο κομμάτι της αριστεράς ίσως να έσωζε την κατάσταση. Αλλά είπαμε με τα εάν.

Το δεύτερο ερώτημα είναι αν ήταν σωστή απόφαση η αυτοδιάλυση της ΑΕΚΑ και η ενσωμάτωση της στο ΠΑΣΟΚ  μετά το 2004. Με την εκ των υστέρων γνώση φαίνεται ότι ήταν λάθος, όμως το 2004 η γενική αίσθηση στους ανθρώπους μας ήταν ότι πρέπει να βοηθηθεί ο Γ. Παπανδρέου που αρχικά εμφανιζόταν ως μια ανανεωμένη και με ριζοσπαστικό μάλιστα λόγο εκδοχή του εκσυγχρονισμού. Επίσης η κόπωση από την υπεράνθρωπη προσπάθεια διατήρησης ενός μικρού σχήματος έπαιξε τον ρόλο της. Επειδή όμως συνηθίζω να λέω ότι η πολιτική είναι η τέχνη του προβλέπειν πρέπει να πω ότι προέβλεψα λάθος και παρασύρθηκα από την εσφαλμένη- και επί της ουσίας και επί της διαδικασίας- απόφαση του Σημίτη να «ορίσει» διάδοχο του τον Γ. Παπανδρέου. Παρά τις δυσκολίες δεν ήταν αδύνατη η συνέχιση της ΑΕΚΑ.

2 .Γιατί τώρα η αποχώρηση από το ΠΑΣΟΚ;

Για τέσσερις λόγους. Πρώτον γιατί η πολιτική του έφτασε σε απόλυτο αδιέξοδο. Δεύτερον γιατί όλες οι προσπάθειες για την διαμόρφωση στο εσωτερικό του ενός διακριτού και συνεκτικού αριστερού εκσυγχρονιστικού ρεύματος απέτυχαν. Τρίτον γιατί δεν έχω καμία διάθεση να εμπλακώ στην μάχη της διαδοχής που θα έχει έντονα προσωπικά και λιγότερο πολιτικά στοιχεία ακριβώς επειδή τα ιδεολογικοπολιτικά μέτωπα στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ - λόγω της μακρόχρονης ιδεολογικής ατροφίας-  είναι ασαφή και αδιαμόρφωτα. Και τέταρτον γιατί τώρα μπορώ να γυρίσω σπίτι μου, ένα σπίτι που πριν δέκα χρόνια είχε καταληφθεί και μόλις πριν ένα χρόνο άρχισε να ξανακτίζεται σε νέο οικόπεδο. Μόλις πέρασε η αναγκαία περίοδος χάριτος για την νέα ηγεσία και οι ελπίδες αποδείχθηκαν φρούδες, μέσα από τα όργανα του ΠΑΣΟΚ που συμμετείχα ( Πολιτικό και Εθνικό Συμβούλιο ) και από τον δημόσιο λόγο μου και την αρθρογραφία μου άσκησα κριτική στον Γ. Παπανδρέου για την αλλοπρόσαλλη πολιτική του, την διάλυση του κόμματος στο όνομα μιας απροσδιόριστης «συμμετοχικής δημοκρατίας» και την επιλογή στελεχών με βάση την πίστη στο πρόσωπο και το οικογενειακό όνομα και όχι την πολιτική συμφωνία. Ευτυχώς Scripta manent. Και για του λόγου το αληθές όποιος έχει την υπομονή μπορεί να ανατρέξει σε άρθρα μου και τις ομιλίες μου στο Εθνικό Συμβούλιο του ΠΑΣΟΚ την τελευταία πενταετία. Επίσης με 18 συντρόφους στις αρχές του 2010 προειδοποιήσαμε για τις βλαβερές συνέπειες της διαγραφόμενης τότε προσφυγής στο ΔΝΤ. Μπορώ να δεχθώ οποιαδήποτε κριτική για τη ουσία των απόψεων μου, ποτέ όμως δεν έκρυψα τις απόψεις μου.

Για αυτό δεν αισθάνομαι σήμερα την ανάγκη να υψώσω τους τόνους απέναντι στον Γ. Παπανδρέου όπως κάνουν όσοι όψιμα αποκαλύπτουν μια κριτική διάθεση την οποία μέχρι χτες επιμελώς απέκρυπταν. Εξ άλλου όπως πάνε τα πράγματα σε λίγο θα αναζητούμε με προβολέα αυτόν που ήταν υπερ του μνημονίου. Ένας ένας (μέχρι και ο Καστανίδης) βγάζουν την ουρά τους και έχουν να δουν πολλά τα μάτια μας όταν αρχίσει επισήμως η κούρσα διαδοχής. Μεγάλη ήταν η απογοήτευση μου και από τα στελέχη εκσυγχρονιστικής προέλευσης. Δεν υπερασπίστηκαν μια πολιτική περιουσία των ετών 1996- 2004 την οποία και οι ίδιοι δημιούργησαν, άλλοι ενσωματώθηκαν με εκπληκτική προσαρμοστικότητα στο παπανδρεικό σύστημα και άλλοι σιώπησαν για να επιβιώσουν. Έτσι έχασαν την δυνατότητα να συγκροτήσουν μια αξιόπιστη εναλλακτική πρόταση, γι αυτό προσέρχονται δύσθυμοι οι περισσότεροι από αυτούς στην αντιμετώπιση της επόμενης ημέρας. Οι πολιτικές πλατφόρμες δεν πέφτουν από τον ουρανό. Διαμορφώνονται και με το παράδειγμα ζωής και με την ανάληψη ρίσκου και πολιτικού κόστους. Για όλους αυτούς τους λόγους είναι φυσιολογική- κατά την γνώμη μου πάντα- η αποχώρηση μου από το ΠΑΣΟΚ, τώρα.

3. Γιατί θα στηρίξω την ΔΗΜΑΡ; Γιατί δεν θα είμαι υποψήφιος;

Γιατί είναι φυσιολογικό να γυρίζω στο σπίτι μου. Γιατί ευτυχώς μετά πολλά χρόνια υπάρχει ένα κόμμα που μπορεί να επανασυνδεθεί με τις καλύτερες παραδόσεις και την στρατηγική της ανανεωτικής αριστεράς. Πιο απλά γιατί υπάρχει ένα κόμμα που δεν είναι μόνο κόμμα της απαραίτητης διαμαρτυρίας αλλά ενδιαφέρεται επίσης και για το πώς θα κυβερνηθεί η χώρα. Μπαίνουμε σε φάση κυβερνήσεων συνεργασίας, τα πολυσυλλεκτικά κόμματα μαμούθ που εξελίχτηκαν σε κόμματα Βαβέλ μάλλον ανήκουν στο παρελθόν. Η σύγκρουση κεντροαριστεράς – κεντροδεξιάς που ορισμένοι έσπευσαν να ενταφιάσουν αναβιώνει στην Ευρώπη. Το ίδιο θα συμβεί και στην χώρα μας. Μια κυβέρνηση Σαμαρά η μια κυβέρνηση ΝΔ -ΛΑΟΣ θα καταρρεύσει πιο γρήγορα και με μεγαλύτερο πάταγο από την κυβέρνηση Παπανδρέου. Ο κόσμος θα αναζητήσει τότε κεντροαριστερή λύση. Το ΠΑΣΟΚ θα καταβάλλει μεγάλο εκλογικό τίμημα για την οικονομική πολιτική του, θα ταλαιπωρηθεί με το θέμα της ηγεσίας αλλά δεν θα εξαερωθεί. Αργά και βασανιστικά είτε σαν ενιαίο ΠΑΣΟΚ είτε δίνοντας τέλος σε μια συγκατοίκηση ασύμβατων απόψεων στο εσωτερικό του θα ανασυγκροτηθεί. Η συγκρότηση του πόλου μιας πολύχρωμης κεντροαριστεράς συσπειρωμένης γύρω από ένα πρόγραμμα με αριστερό πρόσημο προϋποθέτει την παρουσία μιας ισχυρής Δημοκρατικής Αριστεράς.

Γι αυτούς τους λόγους θα την βοηθήσω με όλες μου τις δυνάμεις. Και για να μπορώ να την βοηθήσω απερίσπαστος δεν θα είμαι υποψήφιος στις εκλογές. Προστατεύω έτσι και την επιλογή μου αφαιρώντας από πάνω της κάθε σκιά ιδιοτέλειας. Πολλοί εύλογα θα σκεφτούν ότι τώρα που ανεβαίνουν δημοσκοπικά τα ποσοστά σπεύδουν οι ενδιαφερόμενοι για έδρες. Αυτό είναι κάτι που σε κάθε περίπτωση πρέπει να το αντιμετωπίσει η ΔΗΜΑΡ για να μην βρεθεί αύριο προ δυσάρεστων καταστάσεων. Ένα μικρό κόμμα που ραγδαία αναπτύσσεται είναι φυσιολογικό να αναμετρηθεί με τέτοια προβλήματα και εγώ έχω αποφασίσει να μην συμβάλω στον πονοκέφαλο. Με ενδιαφέρει η πολιτική, ανασαίνω μέσα στην στράτευση   από δεκαέξι χρονών αλλά μπορώ να είμαι πολιτικά χρήσιμος και εκτός Βουλής. Σε τελευταία ανάλυση θα έχω αποκούμπι το protagon και τα άρθρα μου. Και αυτά πολιτική είναι.

ένα άρθρο των πρωταγωνιστών