Ομορφοι θεσμοί όμορφα καίγονται

Του Μιχάλη Μητσού, Τα Νέα.26.10.2011

«Η ομορφιά των θεσμών»: την είχαμε ανάγκη αυτή τη φράση, με την οποία τιτλοφορείται άρθρο του εξαίρετου Ρότζερ Κόεν στη χθεσινή Χέραλντ Τρίμπιουν. Είχαμε ανάγκη να σκεφτόμαστε την Ευρωπαϊκή Ενωση ως θεσμό πQA1ά για να εμποδίσει μια άλλη κόλαση, έναν πόλεμο, μια καταστροφή. Πράγματι, η κόλαση που ξεκίνησε πριν από έναν αιώνα, το 1914, και δεν σταμάτησε μέχρι να μετατραπεί η Ευρώπη σε ερείπια, το 1945, βρίσκεται πίσω μας. Μας απειλεί όμως μια άλλη κόλαση, οικονομική, ανάλογη με εκείνη που εκτυλίχθηκε την τελευταία εβδομάδα του Οκτωβρίου του 1929.

Και μάλιστα με τα ίδια αίτια: αναποφασιστικότητα, έλλειψη ιδεών, ατολμία, έλλειψη ηγεσίας. Την είχαμε ανάγκη και αυτή την ανάλυση που έκανε πριν από λίγες ημέρες σε μια ομάδα γάλλων και γερμανών επιχειρηματιών ο Γιόσκα Φίσερ. «Κάθε βήμα της Ευρώπης γίνεται με την ευκαιρία μιας κρίσης», είπε ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας. «Αν λάβουμε υπόψη τη βιαιότητα του σημερινού σοκ, αντιλαμβανόμαστε ότι η Ευρώπη ετοιμάζεται να κάνει ένα μεγάλο άλμα προς τα εμπρός!» Μακάρι να έχει δίκιο. Ωστόσο, όλες οι ενδείξεις οδηγούν στο αντίθετο συμπέρασμα. Η συζήτηση που γίνεται στους διαδρόμους των Βρυξελλών δεν έχει πολιτικό χαρακτήρα. Ολοι μιλούν για νούμερα και ποσοστά. Πόσο τοις εκατό θα είναι το κούρεμα του ελληνικού χρέους, στα πόσα τρισ. θα φτάσει η μόχλευση του EFSF. Η εντύπωση που αποκομίζει κανείς, γράφει ο Τζον Κάσιντι στον Νιου Γιόρκερ, είναι ότι για να λύσει το πρόβλημα του χρέους η Ευρωπαϊκή Ενωση προσέλαβε εκείνες τις αποτυχημένες διάνοιες από την Αμερική που μας κληροδότησαν τα περίφημα CDS, SIV, CDO και subprime. Αλλη μία φορά οι λύσεις που εξετάζονται κινούνται στον κόσμο της χρηματιστηριακής και όχι της πραγματικής οικονομίας. Οι Γερμανοί (και δεν εννοούμε μόνο τη Μέρκελ και τον Σόιμπλε, αλλά και τους Σοσιαλδημοκράτες) το έχουν δηλώσει απερίφραστα: λεφτά τέλος. Αν θέλετε να ενισχύσετε το EFSF για να είναι έτοιμο να αντιμετωπίσει μελλοντικές κρίσεις και να ησυχάσουν οι αγορές, βρείτε άλλους τρόπους. Δηλαδή; Να, θα μπορούσε το Ταμείο να μετατραπεί σε ένα είδος ασφαλιστικής εταιρείας, που αντί για ανθρώπους ή αυτοκίνητα θα ασφαλίζει ομόλογα. Οι υπερχρεωμένες χώρες θα αγοράζουν ασφαλιστήρια συμβόλαια από το EFSF, τα οποία θα μπορούν να πωλούν στη συνέχεια σε επενδυτές, που θα έχουν τη δυνατότητα με τη σειρά τους να «τζογάρουν» πάνω σε αυτά. Σας θυμίζει κάτι; Φυσικά! Στην ίδια λογική στηρίχθηκαν και τα ενυπόθηκα δάνεια υψηλού κινδύνου (subprimes) με τα γνωστά αποτελέσματα. Τα δάνεια εκείνα ήταν εφοδιασμένα με έναν ειδικό επενδυτικό φορέα (SIV), ακριβώς τον ίδιο με εκείνο που θέλουν να δημιουργήσουν τώρα οι Ευρωπαίοι για να έχουν να επενδύσουν κάπου οι Κινέζοι και οι Βραζιλιάνοι που θα μας σώσουν…