Το τελευταίο μήνυμα του Λεωνίδα Κύρκου: Συγκρουστείτε για τις ιδέες σας, χωρίς βία

                                     

«Φεύγω. Ζήσαμε μια συναρπαστική περιπέτεια κι έβαλα κι εγώ το λιθαράκι μου στον αγώνα για το δίκιο και την ανθρωπιά. Να συνεχίσετε τον αγώνα για τον σοσιαλισμό με ελευθερία και δημοκρατία, γιατί δεν έχει άλλη λύση ο κόσμος». Αυτή είναι η φράση-αποχαιρετισμός του ίδιου του Λεωνίδα Κύρκου,  ένα σημείωμα που είχε αφήσει στην οικογένειά του ήταν το δικό του "αντίο". Το μήνυμα- αποχαιρετισμό το είχε γράψει το 2006. Και ο γιος του, ο Μίλτος, το διάβασε κατά τη διάρκεια της πολιτικής κηδείας του πατέρα του. Ο Λεωνίδας Κύρκος έγραφε επίσης στο σημείωμα: «Ένα έχω να σας πω - μπείτε στη σύγκρουση ιδεών, αλλά όχι στη βία και τη μισαλλοδοξία». Μια φυσαρμόνικα έπαιζε το τραγούδι του Μίκη Θεοδωράκη "Δρόμοι Παλιοί" και ο κόσμος που είχε μαζευτεί στο Α΄Νεκροταφείο το απόγευμα της Τετάρτης αποχαιρετούσε τον Λεωνίδα Κύρκο ψιθυρίζοντας τους στίχους του ποιητή Μανώλη Αναγνωστάκη "και προχωρούσα μέσα στη νύχτα...". Ένα βιολί συνόδευσε στην τελευταία κατοικία του τον ιστορικό ηγέτη της Ανανεωτικής Αριστεράς ηχώντας την "Ωδή στη Χαρά" από την Ενάτη Συμφωνία του Μπετόβεν. Άγημα απέδωσε τιμές.


Για τη ζωή, την πολιτική διαδρομή και τις ιδέες του ιστορικού ηγέτη της Ανανεωτικής Αριστεράς μίλησε ο πρόεδρος της Δημοκρατικής Αριστεράς Φώτης Κουβέλης, ο οποίος ήταν ο μοναδικός ομιλητής στην κηδεία, όπως είχε ζητήσει ο ίδιος ο Λεωνίδας Κύρκος.

«Αποχαιρετούμε σήμερα τον Λεωνίδα Κύρκο. Τον αγωνιστή της αριστεράς, τον οραματικό πολιτικό, τον ξεχωριστό άνθρωπο, τον αγαπημένο μας σύντροφο, τον δικό μας Λεωνίδα. Ο Λ. Κύρκος υπήρξε μια φωτεινή, πολυεπίπεδη προσωπικότητα, σφυρηλατημένη μέσα στο καμίνι των αγώνων της αριστεράς», είπε ξεκινώντας την ομιλία του ο Φ. Κουβέλης. Για να συνεχίσει αναφερόμενος στα νεανικά χρόνια του Λεωνίδα Κύρκου- ΕΠΟΝίτης στην Κατοχή, μέλος ΚΚΕ μετά το 1943, φυλακίσεις, εξορίες, καταδίκη σε θάνατο το ΄49 - και αργότερα στα μεταπολεμικά χρόνια ηγετικό στέλεχος της ΕΔΑ, συντάκτης, διευθυντής, εκδότης της "ΑΥΓΗΣ", βουλευτής το ΄61.

Και μετά οι διώξεις της Χούντας, αργότερα το ρήγμα στο κομμουνιστικό κίνημα, η διάσπαση του ΚΚΕ το ΄68 και η συγκρότηση του ΚΚΕ Εσωτερικού, αργότερα της ΕΑΡ, φτάνοντας ως το 1989 όταν «ο Λεωνίδας Κύρκος συγκρότησε μαζί με το Χαρίλαο Φλωράκη τον Ενιαίο Συνασπισμό, φέρνοντας νέες ελπίδες στους Έλληνες αριστερούς, πάλι τελικά δεν τα κατάφερε, πάλι δεν τα καταφέραμε», σημείωσε ο Φ. Κουβέλης. Και τόνισε: «Ο Λεωνίδας Κύρκος έριξε ιδέες και τις έσπειρε για να καρπίσουν: Η ανανέωση της σχέσης της αριστεράς με τη δημοκρατία, η Ενωμένη Ευρώπη, ο σεβασμός στην αντίθετη άποψη, η καταδίκη της ρητορικής πλειοδοσίας, η εγκατάλειψη των φανατισμών, η απόλυτη απόρριψη της βίας, ο πολιτικός πολιτισμός».

Παρόντες στον τελευταίο αποχαιρετισμό ήταν οικείοι, σύντροφοι από τα χρόνια της Αντίστασης, πολιτικοί , άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών και απλός κόσμος που αγάπησε τον Λεωνίδα Κύρκο. 

Το "παρών" έδωσε και ο πρωθυπουργός κ. Γ. Παπανδρέου - υπήρξαν μικρής έκτασης αποδοκιμασίες κατά την είσοδό του στο χώρο της πολιτικής κηδείας. Παρευρέθηκαν μεταξύ άλλων ο πρόεδρος της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ κ. Αλ. Τσίπρας, ο Μανώλης Γλέζος, ο Ν. Κωνσταντόπουλος, Γ. Μπανιάς, Αλ. Αλαβάνος . 

Ήταν αισθητή η παρουσία στελεχών του ΣΥΝ από όλες τις τάσεις (Δ. Παπαδημούλης, Αλ. Φλαμπουράρης, Γ. Μπαλάφας, Π. Λαφαζάνης, Τ. Κουράκης, Στ. Λεουτσάκος, Π. Σκουρλέτης, Γ. Δραγασάκης κ.ά), και βέβαια παρέστησαν πάμπολλα στελέχη της  Δημοκρατικής Αριστεράς (κ.κ. Ν. Τσούκαλης, Θ. Λεβέντης, Σπ. Λυκούδης, Στ. Μπαγεώργος κ.ά.), που ήταν το κόμμα το οποίο ο Λεωνίδας Κύρκος στήριξε μετά τη διάσπαση του ΣΥΝ .

Με την παρουσία τους  τίμησαν τον Λ. Κύρκο  πλήθος και πολλά στελέχη του ΠΑΣΟΚ, όπως,  μεταξύ άλλων, ο Πρόεδρος της Βουλής κ. Φ. Πετσάλνικος, ο πρώην πρόεδρος της Βουλής κ. Απ. Κακλαμάνης, οι υπουργοί Ηλ. Μόσιαλος, Π. Μπεγλίτης, Χρ. Παπουτσής, Ν. Σηφουνάκης, Φ. Σαχινίδης, Κ. Σπηλιόπουλος, οι βουλευτές Μ. Ανδρουλάκης, Χρ. Πρωτόπαπας, Κ. Γείτονας, Σπ. Βούγιας, Δ. Λιντζέρης, Π. Κουρουμπλής, Δ. Καρύδης, ενώ επίσης ήταν παρούσες οι κυρίες Βάσω Παπανδρέου, Τίνα Μπιρμπίλη, Αννα Νταλάρα, Μιλένα Αποστολάκη, Αννυ Ποδυματά.

Την ΝΔ εκπροσώπησε ο Γραμματέας της Κοινοβουλευτικής Ομάδας της κ. Κ. Τασούλας, ενώ παρευρέθησαν και οι κ.κ. Κων. Μητσοτάκης, Ιωαν. Βαρβιτσιώτης, Δ. Σιούφας και η κυρία Φάνη Πάλλη-Πετραλιά.

Τον Λεωνίδα Κύρκο αποχαιρέτησαν επίσης ο πρώην πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Κωστής Στεφανόπουλος, ο δήμαρχος Αθηναίων κ. Γ. Καμίνης, ο κ. Στεφ. Μάνος, ο ποιητής Τίτος Πατρίκιος, ο μουσικοσυνθέτης Νότης Μαυρουδής, ο συγγραφέας Χρ. Χωμενίδης, πολλές προσωπικότητες της τέχνης και των γραμμάτων.

 Ήδη από το μεσημέρι, πλήθος κόσμος πέρασε από το χώρο των πολιτικών κηδειών, όπου ήταν η σορός του Λ. Κύρκου, για να τον τιμήσουν- ανάμεσά τους και ο κ. Βαρδής Βαρδινογιάννης.

Στον επικήδειο λόγο που κατά την επιθυμία του Λεωνίδα Κύρκου εκφώνησε ο Φώτης Κουβέλης, ο πρόεδρος της Δημοκρατικής Αριστεράς πραγματοποίησε μια συγκινητική αναδρομή στην αγωνιστική και πολιτική πορεία του ιστορικού ηγέτη της ανανεωτικής αριστεράς:

Αντίο ακριβέ μας σύντροφε.

Τον αγωνιστή της αριστεράς, τον οραματικό πολιτικό, τον ξεχωριστό άνθρωπο, τον αγαπημένο μας σύντροφο, τον δικό μας Λεωνίδα. Ο Λ. Κύρκος υπήρξε μια φωτεινή, πολυεπίπεδη προσωπικότητα, σφυρηλατημένη μέσα στο καμίνι των αγώνων της αριστεράς.
O ίδιος, γόνος αστικής οικογένειας, γιος του πολιτικού Μιχάλη Κύρκου, πέρασε πολύ γρήγορα από τα νεανικά του χρόνια στην ΕΑΜική αριστερά, υπήρξε ΕΠΟΝίτης και από το 1943 και μετά, μέλος του ΚΚΕ. Τα χρόνια της νιότης του τα πέρασε με διώξεις, παρανομίες, επανειλημμένες φυλακίσεις και εξορίες.

Tο 1949 καταδικάζεται μαζί με τον παντοτινό του φίλο Μανώλη Γλέζο και τους Τσερέπα και Δαμιανίδη σε θάνατο. Έζησε στα κελιά των μελλοθανάτων το παιχνίδι με το θάνατο, εκεί που μετράς με ακρίβεια το μπόι σου, εκεί που μετράς τη ζωή σε ώρες. Γλίτωσε αυτός και οι σύντροφοί του την εκτέλεση, μετά τη μεγάλη κινητοποίηση της Διεθνούς Αμνηστίας για τη σωτηρία τους.
Σε αυτά τα ταραγμένα χρόνια ο Λεωνίδας βίωσε τη μεγάλη περιπέτεια. Το πέταγμα στα ουράνια, αλλά και την ήττα και τη συντριβή. Τότε συνάντησε την Καλλισθένη Σμπαρούνη και δέθηκε μαζί της για μια ολόκληρη ζωή.

Κουβάλησε μαζί του, όλα τα κατοπινά χρόνια, το βαρύ φορτίο αυτής της σκληρής περιόδου, τις μεγάλες ανατάσεις, αλλά και τα πικρά βιώματα και, όπως και άλλοι αγωνιστές της γενιάς του, είχε την τύχη, αλλά και το προνόμιο να λέει "ναι ήμουν εκεί, ήμουν στον αγώνα, έμεινα όρθιος και ζώ."
Ο Λεωνίδας στα μεταπολεμικά χρόνια, στις γραμμές της ΕΔΑ, μαχητής πάντα και ηγετικό της στέλεχος. Το όνομά του είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την εφημερίδα "ΑΥΓΗ", την οποία υπηρέτησε ως συντάκτης, διευθυντής, εκδότης.

Εκλέγεται βουλευτής για πρώτη φορά το 1961 και στη συνέχεια το '63 και το '64. Ξεχωρίζει αμέσως για τη μαχητικότητά του, την πολιτική του οξυδέρκεια, την προσήνειά του, τη δεινή ρητορική του ικανότητα.
Συλλαμβάνεται την πρώτη νύχτα του πραξικοπήματος του '67 και παραμένει 5 χρόνια στις φυλακές. Στη μεγάλη ρήξη του 1968 στο ΚΚΕ, πρωταγωνιστεί με τους συντρόφους του, τον Μήτσο Παρτσαλίδη, τον Ζήση Ζωγράφο, τον Πάνο Δημητρίου, τον Μπάμπη Δρακόπουλο, τον Κώστα Φιλίνη, τον Σταύρο Καρρά, τον Λεωνίδα Τζεφρώνη, την Καίτη Ζεύγου, την Φώφη Λαζάρου, τον Αντώνη Μπριλάκη, τον Τάκη Μπενά, τον Λευτέρη Ελευθερίου, τον Μίμη Δεσποτόπουλο, τον Άγγελο Διαμαντόπουλο, τον Νίκο Γουργιώτη, τον Ηλία Στάβερη και τόσους άλλους, στη συγκρότηση του ΚΚΕ Εσωτερικού.

Με το ΚΚΕ Εσωτερικού, κηρύσσει την επανάσταση στη σκέψη και στις πρακτικές του αριστερού κινήματος στον τόπο μας. Αγωνίζεται μέσα από τις φυλακές, με κείμενα και παρεμβάσεις, αλλά και όταν αποφυλακίζεται το '72, για την απελευθέρωση του σοσιαλισμού από τις σταλινικές παραμορφώσεις, για την έξοδο του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος από το σοβιετικό εναγκαλισμό, για το μπόλιασμα του εργατικού μας κινήματος με τις έννοιες της δημοκρατίας, της μη βίας και της ανανέωσης των σοσιαλιστικών ιδεών.
Παλεύει με πάθος για τη σπορά της σύγχρονης σκέψης στην αριστερά. Πιστεύει στην Αριστερά των ανοιχτών οριζόντων, όπως συνήθιζε να λέει. Βλέπει την πολιτική οραματικά και δημιουργικά και την πολιτική της αριστεράς σύγχρονη, συμφιλιωτική, τολμηρή, εκρηκτική, ως "αποστολή στην υπηρεσία του έθνους και των κοινωνικά αδύναμων".

Μένει πολλές φορές με επιμονή αμετακίνητος στις θέσεις του, αλλά επιδιώκει, επίσης με επιμονή, τον διάλογο και τη δημιουργική σύγκρουση των ιδεών. Δεν παίρνει και δεν δίνει ποτέ πιστοποιητικά αριστεροσύνης.
Υπήρξαν δύο μεγάλες στιγμές στην ιστορική πολιτική διαδρομή του Λεωνίδα Κύρκου. Δύο σταθμοί στην πορεία της Αριστεράς.
"Τα πέντε σημεία για την ομαλότητα" το 1966. Ο Λεωνίδας και οι Εδαϊτες σύντροφοί του δεν "αθώωσαν" ποτέ τις πολιτικές ηγεσίες και το κομματικό προδικτατορικό πολιτικό κατεστημένο στη χώρα μας, δεν θεώρησαν με ευκολία ποτέ το απριλιανό πραξικόπημα ως αναπόφευκτο.
Ο Λεωνίδας συνέταξε "Τα πέντε σημεία της ΕΔΑ για την ομαλότητα" ένα κείμενο - πρόταση, μερικούς μήνες πριν έρθει η δικτατορία του '67. Θεωρώ ότι είναι το πιο ώριμο και το πιο τολμηρό πολιτικό κείμενο της Αριστεράς στην προδικτατορική Ελλάδα, μια μεγάλη θαρραλέα πρωτοβουλία για να βγει η χώρα από την κρίση του '65 και να αποκρουστεί ο κίνδυνος εκτροπής.
Η πρόταση απευθύνθηκε τότε σε όλες τις πολιτικές δυνάμεις του συνταγματικού - δημοκρατικού τόξου και τις καλούσε σε πανεθνικό συναγερμό πάνω σε πέντε σημεία συμφωνίας και διεξόδου. Ήταν μια κραυγή ομαλότητας, μια καμπάνα προειδοποίησης για τη δικτατορία που ερχόταν. Ο Λεωνίδας την έβλεπε, η ΕΔΑ που έκανε δεκτή τη σημαντική αυτή συμβολή του την έβλεπε, τα υπόλοιπα κόμματα αδιαφόρησαν. Και η Χούντα ήρθε.

Με την κατάρρευση της δικτατορίας, ο Λεωνίδας και η ανανεωτική αριστερά είδαν τη μεταπολίτευση ως τη μεγάλη δυνατότητα μιας νέας πορείας αυτού του τόπου και μιας νέας μεγάλης ευκαιρίας της αριστεράς. Τότε ο Λεωνίδας έγραψε "τους στόχους του έθνους". Ένα θεμελιακό κείμενο, ένα κάλεσμα για ένα νέο πολιτικό συμβόλαιο της αριστεράς με το έθνος. Μια πρόσκληση, στις τρεις μεγάλες παρατάξεις στην Ελλάδα, μετά τις συνεχείς τους συγκρούσεις, να θεμελιώσουν, στη βάση του δημοκρατικού τους ανταγωνισμού και της αμοιβαίας πολιτικής τους αναγνώρισης, τη νέα ελληνική δημοκρατία.

"Οι στόχοι του ΄Εθνους", παράλληλα, υπήρξαν μια πρόταση για μια νέα στρατηγική της Αριστεράς, που θα ενώνει το σοσιαλισμό με την ελευθερία και τη δημοκρατία, τη στρατηγική του δημοκρατικού δρόμου προς το σοσιαλισμό. Αυτό το σημαντικό κείμενο διαχρονικής αξίας, του Λεωνίδα και του ΚΚΕ Εσωτερικού, ήταν τότε για όλους εμάς τους αριστερούς ανανεωτικούς της νεώτερης γενιάς μια πολύ μεγάλη συμβολή στη διαμόρφωση της αριστερής δημοκρατικής και ανανεωτικής μας συνείδησης.
Αυτά τα χρόνια, μετά τη Χούντα, η ενότητα των δημοκρατικών δυνάμεων πάνω από σύνορα και ψευδεπίγραφες διαχωριστικές γραμμές, ήταν το πάθος του Λεωνίδα Κύρκου.
Η διαπαιδαγώγηση του λαϊκού κινήματος σε μια λογική μη βίας, αλλά συνεχούς προώθησης των κοινωνικών και πολιτικών κατακτήσεων μέσω του διαλόγου, του αμοιβαίου επηρεασμού, της ανάπτυξης των κοινωνικών αγώνων και της ενίσχυσης των κοινωνικών κινημάτων, ήταν η στρατηγική στην οποία επέμενε για τη διαμόρφωση νέων συσχετισμών, πάντα μέσα στο πλαίσιο μιας ομαλής δημοκρατικής εξέλιξης. Έδινε τις μάχες γι' αυτές τις ιδέες μέσα στη Βουλή, στην ευρωβουλή και στους κοινωνικούς αγώνες.
Όταν το 1987 συγκροτήσαμε μαζί του την Ελληνική Αριστερά (ΕΑΡ), κάναμε το πρώτο μεγάλο βήμα για τη διαμόρφωση της αριστεράς της νέας εποχής και επιχειρήσαμε μέσα σε αντίξοες συνθήκες ένα μεγάλο και αναγκαίο άνοιγμα στην ελληνική κοινωνία. Η ιστορική προσπάθεια με το ΚΚΕ Εσωτερικού, εν συνεχεία η ΕΑΡ και η καλλιέργεια των πρωτοποριακών ιδεών, επηρέασε την πολιτική ζωή και φάνηκε ότι θα μπορούσε βαθμιαία να επηρεάσει και την ελληνική κοινωνία.
Δεν τα κατάφερε, δεν τα καταφέραμε
Και όταν το 1989 μέσα στην ευφορία της "Περεστρόικα", περνώντας πάνω από τον διχασμό του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος, συγκρότησε μαζί με το Χαρίλαο Φλωράκη τον Ενιαίο Συνασπισμό, φέρνοντας νέες ελπίδες στους έλληνες αριστερούς, πάλι τελικά δεν τα κατάφερε, πάλι δεν τα καταφέραμε.
Ο Λεωνίδας Κύρκος έριξε ιδέες και τις έσπειρε για να καρπίσουν: Η ανανέωση της σχέσης της αριστεράς με τη δημοκρατία, η Ενωμένη Ευρώπη, ο σεβασμός στην αντίθετη άποψη, η καταδίκη της ρητορικής πλειοδοσίας, η εγκατάλειψη των φανατισμών, η απόλυτη απόρριψη της βίας, ο πολιτικός πολιτισμός.
Όλα αυτά τότε τάραξαν τα νερά, πέρασαν στη σκέψη των αριστερών και γέννησαν ελπίδες για ένα νέο ξεκίνημα. Και σήμερα που αυτά εξακολουθούν βεβαίως να μην είναι δεδομένα για την αριστερά στον τόπο μας, ο Λεωνίδας μ' αυτήν την απίστευτη αισιοδοξία που τον χαρακτήριζε είχε πάντα την απάντηση. "Είναι οι εποχές άνυδρες και το χώμα ξερό. Αλλά έχουμε τους σπόρους στο δισάκι μας σύντροφοι. Αυτό μετράει και θα συνεχίσουμε."
Αυτός ήταν ο Λεωνίδας. Μας έμαθε να είμαστε σε διαρκή εγρήγορση και να αυτοκρινόμεθα, να είμαστε συνεχώς σε μια ηθική και πολιτική ετοιμότητα.
Ο ίδιος πάντα έτοιμος και ώριμος για το νέο ξεκίνημα αν χρειαζόταν, όσες δυσκολίες και αν είχε, όσες θυσίες και αν απαιτούσε.
Γι' αυτό, όταν αποφασίσαμε να ξαναμιλήσουμε για ιδέες εγκαταλελειμμένες, να ζεστάνουμε και να προωθήσουμε όσα πιστέψαμε, να αφήσουμε πίσω ό,τι μας καθήλωνε, όταν αποφασίσαμε να ιδρύσουμε τη Δημοκρατική Αριστερά, η παρουσία του Λεωνίδα, δίπλα μας και μαζί μας, υπήρξε η μεγάλη πολιτική και ηθική μας δύναμη.
Αγαπημένε μας Λεωνίδα να περάσεις απέναντι ήσυχος. Έδωσες στην πατρίδα, στην κοινωνία και στην Αριστερά τα πάντα. Αντίο, ακριβέ μας σύντροφε

Το τελευταίο χειροκρότημα από συντρόφους, φίλους και αντιπάλους

  Αυγή, 01/09/2011

Το ήθος της αριστεράς, η σεμνότητα, η αγωνιστικότητα και η πνευματική εγρήγορση, χαρακτηριστικά του Λεωνίδα, τον συντρόφευσαν χθες στο τελευταίο ταξίδι του, όπου σύντροφοι, φίλοι και συμπολίτες του τον ξεπροβόδισαν με συγκίνηση και σεβασμό. Αυτή τη φορά, μετά από 63 χρόνια, ο θάνατος τον νίκησε...

Ανάμεσα σε αυτούς που αποχαιρέτισαν τον ιστορικό ηγέτη της ανανεωτικής αριστεράς (ή, ακριβέστερα, όπως ο ίδιος διόρθωνε, "έναν από τους ηγέτες της αριστεράς”), ήταν εκπρόσωποι από όλο το φάσμα του πολιτικού χώρου (πλην των Λακεδαιμονίων του Περισσού...), άνθρωποι των τεχνών και των γραμμάτων.

Mεταξύ άλλων παραβρέθηκαν ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου, ο Πρόεδρος της Βουλής Φίλιππος Πετσάλνικος, ο τ. πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωστής Στεφανόπουλος, οι πρώην πρωθυπουργοί Κωνσταντίνος Μητσοτάκης και Ιωάννης Γρίβας, ο πρόεδρος της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας, ο συντονιστής της Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ Γιάννης Μπανιάς, οι πρώην πρόεδροι του Συνασπισμού Νίκος Κωνσταντόπουλος και Αλέκος Αλαβάνος, τα ιστορικά στελέχη της αριστεράς Μανώλης Γλέζος, Τάκης Μπενάς, Στέφανος Στεφάνου, Βαρδής Βαρδινογιάννης, οι βουλευτές της Δημοκρατικής Αριστεράς Θανάσης Λεβέντης, Νίκος Τσούκαλης, Γρηγόρης Ψαριανός, ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ Παναγιώτης Λαφαζάνης, οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρης Παπαδημούλης, Μιχάλης Κριτσωτάκης, Τάσος Κουράκης, ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ Χρήστος Πρωτόπαππας, ο γραμματέας της Κ.Ο. της Ν.Δ. Κώστας Τασούλας, ο δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης, οι υπουργοί Χρήστος Παπουτσής, Φίλιππος Σαχινίδης, Ηλίας Μόσιαλος, οι αναπληρωτές υπουργοί Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου και Νίκος Σηφουνάκης, ο υφυπουργός Πάρης Κουκουλόπουλος, ο δήμαρχος Ρέντη - Νίκαιας Π. Ιωακειμίδης, ο δήμαρχος Πύργου Μ. Παρασκευόπουλος, ο δήμαρχος Λυκόβρυσης Ν. Φωκιανός και ο πρώην βουλευτής της Ν. Σμύρνης Γ. Κουτελάκης, οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ Μίμης Ανδρουλάκης, Βάσω Παπανδρέου, Πέτρος Ευθυμίου, Κώστας Γείτονας, Δ. Καρύδης, Σπύρος Βούγιας, Γιάννης Βλαντής, Άννα Νταλάρα, οι βουλευτές της Ν.Δ. Πάνος Παναγιωτόπουλος, Δημήτρης Σιούφας, ο ανεξάρτητος βουλευτής Παναγιώτης Κουρουμπλής, ο βουλευτής της Δημοκρατικής Συμμαχίας Γ. Κοντογιάννης, ο Στέφανος Μάνος.

Τα στελέχη της ΔΗΜ.ΑΡ. Σπύρος Λυκούδης, Κώστας Κάρης, Ασημίνα Ξηροτύρη, Άννα Φιλίνη, Γεράσιμος Γεωργάτος, Μιχάλης Σαμπατακάκης, Τ. Παναγιωτόπουλος, Θόδωρος Μαργαρίτης, Σάκης Κουρουζίδης, Σάκης Παπαθεοδώρου, Γιώργος Παππάς, Μιχάλης Σαμπατακάκης, Δημήτρης Χατζησωκράτης, Ανδρέας Παπαδόπουλος, Δημήτρης Χαλαζωνίτης κ.ά.

Τα στελέχη του ΣΥΝ Γιάννης Δραγασάκης, Τάσος Τρίκκας, Νίκος Βούτσης, Αλέκος Φλαμπουράρης, Γιάννης Μπαλάφας, Στάθης Λεουτσάκος, Κώστας Πουλάκης, Δημήτρης Στρατούλης, Ρένα Δούρου, Πάνος Σκουρλέτης, Μίμης Δαριώτης, Άγγελος Μανταδάκης, Γιάννης Βασιλείου, Ερμίνα Κυπριανίδου, Νίκος Συρμαλένιος, Μιχάλης Υδραίος, Περικλής Ζαγάρας, Βασίλης Πριμικήρης, Σωτήρης Σιώκος, Τάσος Κορωνάκης, Ράνια Σβήγκου, Γιάννης Μπουρνούς, Παναγιώτης Ρήγας, Δημήτρης Δημητριάδης, Γιώργος Παπαπέτρος, ο γραμματέας του Κ.Σ. της νεολαίας του ΣΥΝ Νάσος Ηλιόπουλος επικεφαλής αντιπροσωπείας της νεολαίας, οι Στέλιος και Νίκος Παππάς, Κώστας Ήσυχος.

Από την ΑΚΟΑ και την “Εποχή” Παύλος Κλαυδιανός, Πέτρος Ζούνης, Μάκης Μπαλαούρας, Θόδωρος Παρασκευόπουλος και Στράτος Κερσανίδης.

Στελέχη από πολλές γενιές της αριστεράς που συμπορεύτηκαν με τον Λεωνίδα, μεταξύ των οποίων οι Νίκος Μανιός, Βασίλης Κωτούλας, Στέργιος Πιτσιόρλας, Σωτήρης Βαλντέν, Α. Αλεξάκης, Δημήτρης Καραγκουλές, Δήμος Τσακνιάς, Μιχάλης Τριανταφυλλίδης, Τάκης Κατσαρός, Στ. Αικατερινιάδου, Βασίλης Στεφάτος, Νίκος Γαλανόπουλος κ.ά.

Άλλα πολιτικά στελέχη οι Νίκος Μπίστης, Γιάννος Παπαντωνίου, Στέφανος Τζουμάκας, Σταύρος Μπένος, Νίκος Χριστοδουλάκης, η γενική γραμματέας κοινωνικής ασφάλισης Αθηνά Δρέττα, οι Γιάννης και Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης, Φάνη Πάλλη Πετραλιά, Νίτσα Λουλέ, Πέτρος Κουναλάκης.

Οι πανεπιστημιακοί Γιάννης Βούλγαρης, Μιχάλης Σταθόπουλος, Φ. Νικολόπουλος, Στ. Πεσμαζόγλου, Ν. Αλιβιζάτος, Θ. Φωτίου, Μ. Ματσαγγάνης, Νίκος Πετραλιάς, Βασίλης Κάλφας, Άγγελος Χανιώτης, Ευγενία Μπουρνόβα, Γιάννης Μπασιάκος, Μαρία Ρεπούση, Γ. Καλογήρου.

Από τον χώρο των γραμμάτων και των τεχνών οι Τίτος Πατρίκιος, Άλκη Ζέη, Γιάννης Δάλλας, Λαοκράτης Βάσης, Δημήτρης Σπάθης, Κώστας Κουτσομύτης, Σταύρος Ζουμπουλάκης, Χρήστος Χωμενίδης, Μαρίζα Κωχ, Νότης Μαυρουδής, Στέλιος Μάινας, Δημήτρης Παπαχρήστος, Νάντια Βαλαβάνη. Παρέστη επίσης ο πρώην πρόεδρος του Δ.Σ. Αντώνης Ρουπακιώτης και ο εργατολόγος Τάσος Πετρόπουλος.

Από τον χώρο του Τύπου ο πρόεδρος της ΠΟΕΣΥ Γιώργος Σαββίδης, ο πρόεδρος του ΕΤΑΠ ΜΜΕ Κώστας Τσουπαρόπουλος, το μέλος του Δ.Σ. του ΕΔΟΕΑΠ Αργύρης Δεμερτζής και οι Θανάσης Καρτερός, Νίκος και Φρόσω Κιάου, Βασίλης Λυριτζής, Θανάσης Γεωργακόπουλος, Θανάσης Γιαλκέτσης, Τάσος Παππάς, Σταύρος Θοδωράκης, ο σκιτσογράφος Ανδρέας Πετρουλάκης, ο Κώστας Σπυρόπουλος, Παύλος Τσίμας, Όλγα Τρέμη, Σταμάτης Μαλέλης, Νόνη Καραγιάννη, Δέσποινα Μακρινού, Αλέξης Οικονομίδης, Βούλα Κεχαγιά.

Οι συνδικαλιστές Γιώργος Γαβρίλης (ΓΣΕΕ), Ζώης Πεπές (ΟΤΟΕ), Ηλίας Βρετάκος (ΑΔΕΔΥ), Λία Φράγκου κ.ά.

Παραβρέθηκαν επίσης πολλοί αντιστασιακοί, ανάμεσά τους ο πρόεδρος του ΠΣΑΕΕΑ Στ. Ζαμάνος και ο πρόεδρος της ΠΟΑΕΑ Βασίλης Πριόβολος.

Από τον επιχειρηματικό κόσμο οι Βαρδής και Μαριάννα Βαρδινογιάννη, Θ. Παπαλεξόπουλος, και ο πρόεδρος της Alpha - Eurobank Γιάννης Κωστόπουλος.

Τέλος, από την “Αυγή”, με την οποία ο Λεωνίδας συνδέθηκε στενά σε ολόκληρη τη ζωή του, παραβρέθηκαν οι: Σοφιανός Χρυσοστομίδης, Νίκος Φίλης, Δημήτρης Στούμπος, Δημήτρης Αλεξόπουλος, Κωστής Νικολακάκος, Ανταίος Χρυσοστομίδης, Βασίλης Πάικος, Ελίζα Παπαδάκη, Χριστίνα Πουλίδου, Βαγγέλης Χερουβείμ, Πόλυ Κρημνιώτη, Κωνσταντίνος Ζαγάρας, Αγγέλα Νταρζάνου, Δάφνη Σφέτσα, Έλλη Ζώτου, και η αγαπημένη του Λεωνίδα, φωτογράφος της “Αυγής” Εύη Φυλακτού.

Από την περιφέρεια ο Π. Μάνιος, ο Σ. Καραλιώτας, ο Β. Καραγιάννης, ο Μ. Καραγιάννης κ.ά.

Στεφάνια μεταξύ άλλων έστειλαν οι: Μίκης Θεοδωράκης, οικογένεια Μάνου Χατζιδάκι, Άννα Διαμαντοπούλου, Πάνος Μπεγλίτης, Σταύρος Λαμπρινίδης, Φίλιππος Πετσάλνικος, η Σύγκλητος του ΕΜΠ, ΟΑΕΑ, ΠΣΑΕΕΑ, ΣΦΕΑ '67-'74, Βάσος Λυσσαρίδης, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Δημήτρης Χριστόφιας και ο Πρόεδρος της Κυπριακής Βουλής Γιαννάκης Ομήρου, τα ΑΣΚΙ, “Αυγή”, το "Κόκκινο", ΕΜΙΑΝ, οι Φίλοι των ΑΣΚΙ, Ινστιτούτο Πουλαντζάς, Ελένη Μπενά - Κελτεμλίδου, εκδόσεις Εστία, Τζουζέπε Βάκα-Ινστιτούτο Γκράμσι, ΠΟΕΣΥ, Σωκράτης και Ελένη Κόκκαλη, Βαρδής και Μαριάννα Βαρδινογιάννη, Κωνσταντίνος Π. Αγγελόπουλος, Πέτρος Κυριακίδης, Ηλίας Λιβάνης, ο πρόεδρος και η ΚΠΕ του Συνασπισμού, και πολλών οργανώσεων του ΣΥΝ και της Δημοκρατικής Αριστεράς.