Η ώρα της Γαλλίας

 Του Γιάννη Βαρουφάκη, www.protagon.gr, 10.8.11

Το γεγονός της εβδομάδας ήταν, αναμφισβήτητα, η υποβάθμιση του Αμερικανικού χρέους από την Standard and Poor's. Ποιο νομίζετε ότι είναι το μεγαλύτερο θύμα της; Η Γαλλία! Και, κατ' επέκταση, η στρατηγική της ΕΕ κατά της Κρίσης του Ευρώ μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, του EFSF. Ας θυμηθούμε πως το νέο πακέτο παροχής ρευστότητας στην Ελλάδα, και σε μικρότερο βαθμό της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας, προβλέφθηκε να χρηματοδοτηθεί μέσω του EFSF. Από την πρώτη στιγμή πολλοί αναλυτές είπαν, σωστά, ότι το EFSF δεν έχει τους πόρους να το κάνει. Οι πιο αισιόδοξοι πίστεψαν ότι η ΕΕ, ως είθισται, κινείται σαν χελώνα αλλά κινείται: Πρώτα έδωσε αυτόν τον νέο ρόλο στο EFSF και κατόπιν θα αυξήσει και τις χρηματικές εγγυήσεις που χρειάζεται το EFSF για να ανταποκριθεί στον νέο του ρόλο.

Στο προηγούμενο άρθρο μου εξήγησα γιατί το ζητούμενο δεν είναι το μέγεθος του EFSF και το αν η ΕΕ θα του τάξει μεγαλύτερα κονδύλια ή όχι. Το πρόβλημα είναι η δόμησή του η οποία εξασφαλίζει την κατάρρευση του ευρώ εφόσον συνεχίσουμε να βασιζόμαστε στην τοξική δόμηση του EFSF.

Δεν πέρασαν παρά μερικές μέρες και η διεθνής συγκυρία έριξε νέο φώς στην πραγματικότητα. Η υποβάθμιση του Αμερικανικού χρέους από την Standard and Poor's δημιούργησε μεν τριγμούς παγκοσμίως αλλά, από την άλλη, η μεγάλη ζημιά έγινε εδώ στην Ευρώπη. Γιατί; Επειδή έβαλε την Γαλλία στο ραντάρ των αγορών.

Να το πω απλά: Για να δανείσουν την Γαλλία, οι αγορές απαιτούν επιτόκιο που πλησιάζει το 4%, την ώρα που δανείζουν τις ΗΠΑ με επιτόκιο από 0,4% έως 2%. Για να ασφαλίσουν τα Γαλλικά ομόλογα ζητούν ασφάλιστρα τρεις φορές μεγαλύτερα από εκείνα που απαιτούν για να δανείσουν τις ΗΠΑ. Παράλληλα, το Γαλλικό δημόσιο είναι υπεύθυνο για τράπεζες-ζόμπι, σαν την SocGen, που τελούν υπό κατεδάφιση. Και σαν να μην έφτανε αυτό, το Γαλλικό δημόσιο καλείται να βάλει πλάτες, μαζί με την Γερμανία, για να εγγυάται τα κονδύλια του προβληματικού EFSF. Αν τελικά το EFSF ενισχυθεί αρκετά για να σπεύσει να βοηθήσει την Ιταλία και την Ισπανία, μεταξύ τους, Γερμανία και Γαλλία, θα κληθούν να εγγυηθούν κονδύλια που αγγίζουν τα €3 τρισεκατομμύρια.

Όσο η πιστοληπτική ικανότητα των ΗΠΑ αξιολογείτο με τον καλύτερο βαθμό, τα γνωστά τρία Α, υπήρχε κάποια δικαιολογία να αξιολογείται με ΑΑΑ και η Γαλλία. Από την στιγμή που η Standard & Poor's έκανε την επιθετική της κίνηση εναντίον της Washington, στοιχηματίζοντας εναντίον της κυβέρνησης Obama, τι θα κάνουν οι υπόλοιπες εταιρείες αξιολόγησης; Η Moody's και η Fitch ήδη φαίνεται ότι δεν θα ακολουθήσουν την Standard & Poor's. Κάτι όμως θα πρέπει να κάνουν για να δείξουν ότι δεν κοιμούνται τον ύπνο του δικαίου. Μια τέτοια κίνηση θα ήταν η υποβάθμιση του Γαλλικού χρέους - μια κίνηση για την οποία, όσο και να φωνάξει ο κ. Sarkozy, κανείς δεν θα τους ψέξει, καθώς ανταποκρίνεται σε μια πικρή αλήθεια.

Και γιατί έχει σημασία μια τέτοια υποβάθμιση; Επειδή θα είναι η αρχή του τέλους για το EFSF: Αν χάσει την αξιολόγηση των ΑΑΑ η Γαλλία, φεύγει από την μέση ως εγγυητής του EFSF, του οποίου τις εγγυήσεις κονδυλίων μόνο οι χώρες με ΑΑΑ αξιολόγηση μπορούν να παρέχουν. Αυτό σημαίνει ότι, ως νέος Άτλας, θα μείνει μόνη της η Γερμανία να κρατάει στους ώμους της αυτό το εξάμβλωμα (ναι, στο EFSF αναφέρομαι). Σε αριθμούς, αυτό σημαίνει ότι η Γερμανία θα αναγκαστεί να δώσει εγγυήσεις (σε έναν οργανισμό με άκρως προβληματική δόμηση) που φτάνουν το μισό ΑΕΠ της χώρας.

Είναι απλό: Η Γερμανία δεν θα το κάνει. Οπότε είτε το ευρώ  καταργείται με έξοδο της Γερμανίας από το κοινό νόμισμα είτε πάμε για λύσεις όπως αυτή που προτείνουμε εδώ και καιρό - λύσεις που ενοποιούν το τραπεζικό σύστημα, μεταφέρουν μεγάλο μέρος όλου του χρέους της ευρωζώνης στο κέντρο της ΕΕ κλπ κλπ. Τι από τα δύο θα γίνει;

Κανείς δεν ξέρει. Από την μία, το στρατόπεδο εντός της Γερμανίας που τάσσεται εναντίον της διατήρησης του ευρώ μεγαλώνει και θα συνεχίσει να γιγαντώνεται όσο η Κρίση βαθαίνει κι εμείς επιμένουμε να προσπαθούμε να την λύσουμε μέσω του EFSF. Από την άλλη το SPD, που κάλλιστα μπορεί να γίνει κυβέρνηση στο Βερολίνο σχετικά σύντομα, τάσσεται (με χτεσινή δήλωση του προέδρου του Sigmar Gabriel) υπέρ της πρότασής μας για ευρωομόλογα έκδοσης (ή τουλάχιστον εγγύησης) της ΕΚΤ. (Παρεμπιπτόντως, με χαρά διάβασα άρθρο του τ. Βρετανού πρωθυπουργού στο οποίο ουσιαστικά επαναλαμβάνει όλα τα επιχειρήματα της πρότασής μας).

Συμπερασματικά, η Standard & Poor's έκανε μια κίνηση εναντίον της Αμερικανικής κυβέρνησης για δικούς της επιχειρηματικούς λόγους, οι οποίοι δεν μας ενδιαφέρουν αυτή την στιγμή. Όμως ο μέγας αντίκτυπος έγινε αισθητός εδώ στην Ευρώπη. Είναι χαρακτηριστικό της βαθειάς Κρίσης της Ευρωζώνης, και της σαθρότητας της ακολουθούμενης ευρωπαϊκής πολιτικής, ότι μια τέτοια κίνηση εκτροχιάζει την Γαλλία, ρίχνει λάδι στην φωτιά που μαίνεται στην Ρώμη και στην Μαδρίτη και εξαναγκάζει τον κ. Trichet, και την ΕΚΤ, να ξοδέψουν δισεκατομμύρια σε μια προσπάθεια (διατήρησης της Ιταλίας και της Ισπανίας εντός των αγορών) που όλοι γνωρίζουν ότι θα αποτύχει.

Τουλάχιστον η Κρίση λειτουργεί και ως τιμωρός της ευρωπαϊκής ύβρεως. Εξελίσσεται, μεταλλάσσεται, οδηγώντας τους πολιτικούς μας στο κρίσιμο σταυροδρόμι όπου θα αναγκαστούν να επιλέξουν μεταξύ της κατάρρευσης του κοινού νομίσματος (στην οποία οδηγεί η προσήλωση στο EFSF) και του κοινού νου.