Der Spiegel: "Η ωραιότερη γενιά της Ισπανίας"

Της Eugenia Rico*, Αυγή, 4.6.11

Χρειάζεσαι μια αγκαλιά; Όποιος κοιτάζει προσεκτικά τον Άλβαρο έχει τη διάθεση να τον αγκαλιάσει. Ίσως γι’ αυτό κουβαλάει την πικέτα με την εν λόγω πρόσκληση. Ο Άλβαρο είναι μηχανικός, αλλά μοιράζει διαφημιστικά για μια ντισκοτέκ. Μαζί με τον φίλο του, τον Αλεχάντρο, έναν άνεργο δημοσιογράφο, είναι για τέταρτη μέρα στην πλατεία. Πίσω τους βρίσκεται η σκηνή όπου εθελοντές κάνουν μασάζ στους κουρασμένους συγκεντρωμένους. Υπάρχει υπηρεσία δωρεάν νομικής βοήθειας, ένα κοινό ταμείο για να πληρώνονται οι ενδεχόμενες εγγυήσεις σε περιπτώσεις σύλληψης και δύο ανοιχτά ιατρεία, όπου προσφέρουν τις υπηρεσίες τους άνεργοι γιατροί και νοσοκόμοι και που λειτουργούν με ηλιακή ενέργεια.

Υπάρχει μια παιδική βιβλιοθήκη κι ένας δωρεάν παιδικός σταθμός. Παντού στην πλατεία κρέμονται πικέτες με ποιήματα, παντού βλέπεις λάπτοπ. Συνεργεία καθαριότητας φροντίζουν να είναι όλα στην εντέλεια.

Τις τελευταίες μέρες φτιάξαμε μπουκέτα με χάρτινα λουλούδια για την περίπτωση που μας επιτεθεί η αστυνομία. Τώρα οι αστυνομικοί κοντοστέκονται μπροστά στις ζωγραφιές και τα βιβλία της παιδικής βιβιλιοθήκης. Ο Πάκο και η Νούρια, που την έστησαν, βγάζουν φωτογραφίες για την περίπτωση που θα αναγκαστούν να την ξεστήσουν.

Πολλοί αστυνομικοί έγιναν φίλοι

Πολλοί από τους αστυνομικούς που περνάνε πια ώρες ολόκληρες στην πλατεία και τα γειτονικά στενά έχουν γίνει φίλοι του κινήματος. «Θα ήταν ωραίο να ανήκα κι εγώ σε σας, αλλά πρέπει να κάνω τη δουλειά μου» μου έλεγε ένας τους. Όποιος έρχεται στην πλατεία νιώθει την ανάγκη να κάνει κάτι. Έχουν στηθεί πολλές ομάδες εργασίας, γίνονται συνεχώς συνελεύσεις. Οι άνθρωποι μιλάνε λίγο από την ντουντούκα, κανείς δεν φουσκώνει τον εγωισμό του. Όλοι σε δέχονται όπως είσαι, κανείς δεν ρωτάει τι δουλειά κάνεις.

Όταν έφτασα σε αυτή την πλατεία, που δε λέγεται Plaza αλλά Puerta del Sol γιατί ήταν μια από τις πύλες της παλιάς Μαδρίτης, δεν ήξερα ότι εδώ διακηρύχθηκε το πρώτο ισπανικό σύνταγμα ούτε ότι ήταν, επίσης, εδώ που κάηκε δημοσίως, όταν επικράτησε πάλι η απολυταρχία. Για πολλά χρόνια εδώ ήταν η έδρα του υπουργείου Ασφάλειας, ένας τόπος σκοτεινός, σφραγισμένος από τα βασανιστήρια της αστυνομίας του Φράνκο. Τότε δεν την ονόμαζαν Puerta del Sol, αλλά "Plaza de los Gritos" - "Πλατεία των κραυγών".

Από πού ήρθε τόση προθυμία για βοήθεια;

Στο μεταξύ έχω περάσει αρκετές μέρες εδώ κι άλλες τόσες νύχτες στον υπνόσακό μου. Μπορεί κανείς αμέσως να βρει νέους φίλους, του προσφέρουν μια γωνιά να κοιμηθεί στη σκηνή τους. Μερικές φορές κάποιος με αναγνωρίζει και με φωτογραφίζει ή με παίρνει αγκαλιά -επειδή είμαι εδώ, όχι επειδή γράφω βιβλία.

Συμμετέχω στην ομάδα εργασίας «Περιβάλλον», στην οποία ανήκουν σχεδόν αποκλειστικά βιολόγοι και μηχανικοί. Είναι εντυπωσιακό πόσο πολλοί άνθρωποι γνωρίζουν το αντικείμενό τους πολύ καλά, το πόσοι έχουν υψηλή εκπαίδευση. Στις ομάδες εργασίας -π.χ. για την «εκπαίδευση» ή για το «σεβασμό» - συγκεντρώνονται προτάσεις, συζητιούνται, αναπτύσσονται, αποφασίζονται και τελικά μεταφέρονται σε μεγάλες συγκεντρώσεις. Νιώθεις σα να ζεις στον πλανήτη της συναίνεσης.

Όλοι βοηθάνε όλους. Δεν ξέρω από πού εμφανίστηκαν ξαφνικά στη Μαδρίτη τόσοι πρόθυμοι άνθρωποι και πού κρύβονταν πριν σ’ αυτή την τόσο εχθρική πόλη στην καθημερινότητά της. Εδώ ανακαλύπτεις αίφνης ότι οι άνθρωποι έχουν μεγάλη ανάγκη να είναι καλοί, θέλουν να βοηθούν τους άλλους πολύ περισσότερο απ’ ότι παρουσιάζεται στα μέσα ενημέρωσης.

Οι περισσότεροι μένουν πάνω από μια εβδομάδα στην πλατεία - και όμως εξακολουθούν να μυρίζουν όμορφα, επειδή πολλοί περίοικοι τους προσφέρουν τα ντους στα σπίτια τους.

Δουλειές χειρότερες από την ανεργία

Κάθε πρωί μας φέρνει μια ομάδα ηλικιωμένων γυναικών σακούλες γεμάτες τρόφιμα -έχουν ήδη δωρίσει τόνους τροφίμων. Το φαγητό μου το αγοράζω μόνη μου, αλλά υπάρχουν κάποιοι που χρειάζονται αυτές τις δωρεές.

Οι επαναστάτες είναι νέοι και λιγότερο νέοι, πολλοί από αυτούς με πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Αν και δεν είναι όλοι οι άνεργοι, οι περισσότεροι έχουν τόσο χαμηλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας ώστε είναι χειρότερο για αυτούς από το να είναι άνεργοι.
Είναι η καλύτερα μορφωμένη γενιά που υπήρξε ποτέ στην Ισπανία και η πρώτη που θα ζήσει χειρότερα από τους γονείς τους. Αλλά είναι όμορφοι. Δεν έχω δει ποτέ τόσους πολλούς όμορφους ανθρώπους ταυτόχρονα. Ένας φίλος λέει ότι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι αυτοί οι άνθρωποι κάνουν ποδήλατο, τρώνε υγιεινά και διαβάζουν βιβλία. Έχουν σπουδάσει αλλά αυτό δεν τους αποφέρει τίποτε, είναι μορφωμένοι αλλά αυτό δεν βοηθά.

Στην Ισπανία θεριεύει ο θυμός, η αγανάκτηση μέσα από τα φυλλοκάρδια ενάντια στις τράπεζες που σου παίρνουν το σπίτι ενώ συνεχίζεις να πληρώνεις την υποθήκη σου, ενάντια στους διεφθαρμένους πολιτικούς που έχουν λεηλατήσει τη χώρα, ενάντια στην κυβέρνηση που έχει βοηθήσει με εκατομμύρια τις τράπεζες και δεν της έχει μείνει τίποτα για τους ανέργους. Υπάρχει μια βαθιά επιθυμία για το καλό, μια επανάσταση ιδεών.

Το συντηρητικό PP, που θριάμβευσε στις εκλογές, αντιμετωπίζει αυτό το κίνημα ως εχθρό, που πρέπει να τον τσακίσει. Το «σοσιαλιστικό» PSOE το κατηγορεί επειδή έχασε τις εκλογές. Αλλά, παρ’ όλες τις καταγγελίες, παρά τον κίνδυνο της κόπωσης και της εξάντλησης στις γραμμές τους, ελάτε στην πλατεία και μόνο οι αλλαγές που θα βιώσετε πάνω σας αξίζουν τον κόπο.

Ο λαός έχει ηττηθεί ήδη τόσες φορές

«Δεν μας εκπροσωπούν» είναι το πιο συνηθισμένο σύνθημα. Όταν άκουσα το σύνθημα «El pueblo unido jamás sera vencido" ("Λαός ενωμένος ποτέ νικημένος") μου σηκώθηκε η τρίχα, επειδή αυτός ο λαός έχει ηττηθεί τόσες πολλές φορές, και σε αυτήν την πλατεία.

Τώρα η ζωή μου κινείται στην πλατεία και γύρω από την πλατεία, αφού εδώ και μια εβδομάδα δεν έχω γράψει τίποτα που να μην έχει να κάνει με τα τεκταινόμενα εδώ. «Οι αναγνώσεις ποίησης ακυρώνονται προσωρινά εξαιτίας της επανάστασης» διάβασα στο blog ενός συναδέλφου ποιητή. Εγώ ως μυθιστοριογράφος δεν σταματάω να ακούω και να παρατηρώ. Και έτσι συνεχίζω τη δουλειά μου.

* H Eugenia Rico είναι συγγραφέας