«Μετά τον Μίκη και τους δημαγωγούς»

 Της Βάσως Κιντή, www.protagon.gr, 4.6.11

Νομίζω επίσης ότι η παρέμβασή μας δηλώνει ότι δεν εκφράζονται όλοι οι ακαδημαϊκοί και οι καλλιτέχνες από τον λόγο του Μίκη Θεοδωράκη ή νεόκοπων δημαγωγών από τα πανεπιστήμια οι οποίοι εργάστηκαν στο παρελθόν όχι για την πρόοδο αλλά για την οπισθοδρόμηση των πανεπιστημίων. Με άλλα λόγια θέλαμε να πούμε στους πολιτικούς ότι υπάρχει και μια άλλη κοινωνία, αυτή που δεν κλείνεται φοβικά στον εαυτό της, αυτή που βλέπει προς την Ευρώπη και τον κόσμο και θέλει ρήξη με το παρελθόν της καθήλωσης και της χρεοκοπίας. Σ’ αυτή την υπαρκτή κοινωνία μπορούν να στηριχτούν οι πολιτικοί και να τολμήσουν να κάνουν το καθήκον τους.

Πολλοί από τους υπογράφοντες, ειδικά από τον ακαδημαϊκό χώρο, είχαμε συναντηθεί σε πρωτοβουλίες που είχαμε αναλάβει για τη μεταρρύθμιση του Πανεπιστημίου.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση συναντήθηκαν οι ανησυχίες μας για την πορεία της χώρας.  Συζητούσαμε διάφοροι μεταξύ μας από καιρό, από διαφορετικές παρέες και κύκλους, προσπαθώντας να καταλάβουμε τα προβλήματα και να αξιολογήσουμε τις λύσεις που προτείνονταν. Καταλάβαμε ότι πολλά πράγματα προσκρούουν στην αδυναμία του πολιτικού συστήματος, είτε βρίσκεται στην κυβέρνηση είτε στην αντιπολίτευση, να κάνει αυτό που απαιτούν οι περιστάσεις είτε από ανικανότητα είτε από τον περιώνυμο φόβο του πολιτικού κόστους, δηλαδή από μικροκομματική ιδιοτέλεια.

Επειδή διακυβεύονται πάρα πολλά και ειδικά η ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας αποφασίσαμε να μιλήσουμε δημόσια και να ζητήσουμε από τους πολιτικούς να αναλάβουν τις ευθύνες τους, να δράσουν με γνώμονα το συμφέρον της χώρας. Για μένα είναι εντελώς αποκαρδιωτικό το θέαμα πολιτικών που επαναλαμβάνουν μηχανικά αυτό που ξέρεις εκ των προτέρων ότι θα πουν. Δείχνει ότι δεν ενδιαφέρονται για τα προβλήματα, δεν κατανοούν ή δεν ενδιαφέρονται να κατανοήσουν τη συγκυρία, ότι περιφρονούν τους πολίτες και τις αγωνίες τους, ότι δεν ξέρουν το θέμα ή ότι θέλουν να το αγνοούν. Νοιάζονται μόνο να διατηρήσουν τη θέση τους σε ένα παλαιό σκηνικό. Γι’ αυτό επαναλαμβάνουν μηχανικά αυτό που έχουν μάθει να ακούν οι ψηφοφόροι τους ελπίζοντας ότι έτσι θα διασωθούν. Αυτή όμως η τακτική της αμάθειας, της συναλλαγής, και της αδιαφορίας για το κοινό συμφέρον, μας έφερε ως εδώ.

Νομίζω επίσης ότι η παρέμβασή μας δηλώνει ότι δεν εκφράζονται όλοι οι ακαδημαϊκοί και οι καλλιτέχνες από τον λόγο του Μίκη Θεοδωράκη ή νεόκοπων δημαγωγών από τα πανεπιστήμια οι οποίοι εργάστηκαν στο παρελθόν όχι για την πρόοδο αλλά για την οπισθοδρόμηση των πανεπιστημίων. Με άλλα λόγια θέλαμε να πούμε στους πολιτικούς ότι υπάρχει και μια άλλη κοινωνία, αυτή που δεν κλείνεται φοβικά στον εαυτό της, αυτή που βλέπει προς την Ευρώπη και τον κόσμο και θέλει ρήξη με το παρελθόν της καθήλωσης και της χρεοκοπίας. Σ’ αυτή την υπαρκτή κοινωνία μπορούν να στηριχτούν οι πολιτικοί και να τολμήσουν να κάνουν το καθήκον τους.

Ορισμένοι θεωρούν ότι ζητάμε κάποια κυβέρνηση εθνικής ενότητας. Όχι. Κατά τη γνώμη μου αυτές οι προτάσεις δεν αποτελούν λύσεις για τα προβλήματα που έχουμε αυτή τη στιγμή. Είναι πάλι υπεκφυγές, άλλος ένας τρόπος για να μην αναλάβουν οι πολιτικοί τις ευθύνες τους και να μεταθέσουν το πρόβλημα στο μέλλον (μια εκδοχή του «ας το για αργότερα»). Έχουμε κυβέρνηση και αντιπολίτευση. Ας κάνουν τώρα αυτό που πρέπει. Αν δεν το κάνουν τώρα, γιατί θα το κάνουν αργότερα; «Ηγεσία ευθύνης και εθνικής ανασυγκρότησης» , «ένα νέο πνεύμα ομοψυχίας», δεν σημαίνει επίσης να διαγράψουν τα κόμματα τις διαφορές τους. Σημαίνει να συμφωνήσουν στον στόχο να μην καταρρεύσει η χώρα και να διασφαλιστεί η ευρωπαϊκή της προοπτική και στη συνέχεια να συζητήσουν ειλικρινά και επί της ουσίας, με αίσθημα ευθύνης, πώς μπορεί να γίνει αυτό. Σε αυτή την περίπτωση, οι διαφορετικές επεξεργασίες είναι πλούτος και όχι μίζερη κακοφωνία όπως είναι σήμερα.

Οι πολιτικοί είναι πολύ ανθεκτικοί στο να μην επηρεάζονται. Εδώ κινδυνεύει να καταρρεύσει η χώρα παρασύροντας στον γκρεμό όλο το παλαιό σκηνικό και δεν πτοούνται. Είτε έχουν άγνοια κινδύνου είτε δεν έχουν καν αίσθημα αυτοσυντήρησης. Μπορεί, πάντως, αν πολλαπλασιαστούν φωνές όπως αυτές της δικής μας παρέμβασης, κάποιοι από τους πολιτικούς να τολμήσουν. Σε κάθε περίπτωση, αισθανθήκαμε την ανάγκη να μιλήσουμε δημόσια. Στον δημόσιο χώρο δεν υπάρχουν μόνο οι πολιτικοί αλλά και οι πολίτες.

Θα είναι ενθαρρυντικό αν τα πολιτικά κόμματα μιλήσουν ειλικρινά στον ελληνικό λαό, σε όλους εμάς, για τα προβλήματα εξηγώντας τις διάφορες επιλογές με τις συνέπειες που αυτές έχουν όχι με πνεύμα εριστικό ή συγκρουσιακό αλλά με ένα πνεύμα μέριμνας για το κοινό συμφέρον. Αν πάψουν να μιλούν με στερεότυπα, αν επιχειρήσουν μια θαρραλέα αυτοκριτική. 

*Η Βάσω Κιντή είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια του τμήματος Μεθοδολογίας Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.