Το χρέος της Ελλάδας αύριο στο Eurogroup

 Της Ελίζας Παπαδάκη, Αυγή, 15.5.11

Στο πρόβλημα της αναχρηματοδότησης του ελληνικού χρέους το 2012-13, που με τόσο δραματική έμφαση και αρνητικές οικονομικές παρενέργειες συζητείται διεθνώς το τελευταίο δεκαήμερο, ίσως δώσει μιαν ενδεικτική απάντηση αύριο το Eurogroup στις Βρυξέλλες. «Ανταλλάγματα» για μιαν επιπλέον στήριξη της χώρας μας γύρω στα 60 δις ευρώ θα πρέπει να παρουσιάσει εκεί ο υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου, ο οποίος δεν κατάφερε να ανταποκριθεί στη δέσμευση που είχε αναλάβει μόλις πριν από ένα μήνα, να κατέθετε το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα δημοσιονομικής στρατηγικής στη Βουλή έως τις 15 Μαΐου - δηλαδή σήμερα.

Το πρόγραμμα αυτό θα έπρεπε να εξειδικεύει με ποσά και προθεσμίες τις τότε γενικές εξαγγελίες του πρωθυπουργού για την εξάλειψη του δημοσίου ελλείμματος - ποιες δαπάνες μπορούν να εξοικονομηθούν, ποια έσοδα να αυξηθούν, πόσο και πότε - και για τη μείωση του δημοσίου χρέους με αξιοποίηση και εκποίηση δημόσιας περιουσίας - και πάλι, πόσο, πού, πότε. Ως αιτία για την καθυστέρηση όλες οι δημοσιογραφικές πληροφορίες φέρουν τις εντεινόμενες δυσκολίες στην ενδοκυβερνητική συνεννόηση, που, με τη σειρά τους, δυσχέραναν τη συνεννόηση με τις αποστολές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στην Αθήνα όλη την περασμένη εβδομάδα. Προχθές το απόγευμα δημοσιογραφικές πληροφορίες και πάλι έφεραν το υπουργείο Οικονομικών να αναζητά στοιχεία από τις νέες προτάσεις του προέδρου της Νέας Δημοκρατίας Αντώνη Σαμαρά για να τις ενσωματώσει στο πλαίσιο. Μοιάζει να πρόκειται για τις πιο λαϊκιστικές και κοντόφθαλμες προτάσεις, πάνω στις οποίες ακριβώς είχε διχαστεί η κυβέρνηση σε προηγούμενο στάδιο.

Εύλογα, ενόψει πολύ δύσκολων διαπραγματεύσεων με τις άλλες κυβερνήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επιζητείται μια σύγκλιση ανάμεσα στα δύο μεγαλύτερα κόμματα. Όμως δεν πρόκειται παρά για μπαλώματα, την ώρα που απαιτείται ένα πρόγραμμα όχι μόνο κατ’ όνομα αλλά και ουσιαστικά «στρατηγικού χαρακτήρα». Πόσο θα ωφελήσει π.χ. αν συμπέσουν κυβέρνηση και Νέα Δημοκρατία στη νομιμοποίηση εκατοντάδων χιλιάδων αυθαιρέτων κτισμάτων έναντι ενός ποσού που θα έφερνε έσοδα στο κράτος, μέτρο εφ’ άπαξ, που βελτιώνει μία φορά τα έσοδα του κράτους, όχι και τον επόμενο χρόνο, ενώ, παράλληλα, «νομιμοποιεί» το ατομικό συμφέρον εις βάρος του κοινωνικού συνόλου, τη διαρκή παραβίαση των κανόνων της πολιτείας; Αν, επιπλέον, συμπέσουν στην αναστολή του «πόθεν έσχες» που αντίστοιχα νομιμοποιεί τη φοροδιαφυγή, έστω και σε μερικές αποκρατικοποιήσεις; Συντηρώντας αντί να καταπολεμούν τις κοινωνικές πρακτικές που οδήγησαν τη χώρα στη χρεοκοπία, το πολύ να πετύχαιναν προσωρινά κάποια βελτίωση μεγεθών, την ελληνική οικονομία πιο βιώσιμη όμως δεν την καθιστούν.

Ακόμα και μια προσωρινή βελτίωση τη δείχνουν άλλωστε πολύ λίγο πιθανή οι βιαιότητες, σαν αυτές που έζησε ξανά η Αθήνα την περασμένη εβδομάδα. Λες και βαλθήκαμε να δικαιώσουμε τον αντιδραστικό Γερμανό καθηγητή Χανς-Βέρνερ Ζιν, ο οποίος την περασμένη Κυριακή στην Frankfurter Allgemeine Zeitung έβλεπε τη συνεχή λιτότητα να μας έχει οδηγήσει στο χείλος του εμφυλίου πολέμου, όπως τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης στις αρχές της δεκαετίας του ’30, οπότε για το καλό μας συνιστούσε να φύγουμε από το ευρώ! Σε βίαιες συγκρούσεις μετέχουν ελάχιστοι, ο φόβος, η ανησυχία, η αίσθηση ανασφάλειας και αδιεξόδου εξαπλώνονται όμως πολύ ευρύτερα. Και εδώ συντείνει η απουσία στρατηγικής κατανοητής στην κοινωνία: Ένα χρόνο μετά την υπαγωγή της χώρας στο καθεστώς κηδεμονίας από την Ε.Ε. και το ΔΝΤ, δεν έχει εξηγηθεί πώς κατανέμεται το κόστος της προσαρμογής, ώστε να ξέρει ο καθένας τι καλείται να συνεισφέρει με μια αίσθηση κοινωνικής δικαιοσύνης. Ούτε προτείνονται δρόμοι για τη στήριξη και διεύρυνση της παραγωγής (αντίθετα, αναβάλλονται οι επενδύσεις ως πιο ανώδυνη τάχα περικοπή), για να ανοίξει μια ελπίδα για τους 800.000 άνεργους - 787.229 τους μέτρησε η Στατιστική το Φεβρουάριο, ενώ μέτρησε επίσης 89.272 απασχολούμενους λιγότερους από τον Ιανουάριο...

Προετοιμάζοντας το δεύτερο Μνημόνιο...

Οριστική απάντηση στο πρόβλημα της αναχρηματοδότησης του ελληνικού χρέους δεν θα δοθεί πάντως αυτήν την εβδομάδα. Η επίσημη γραμμή, την οποία επανέλαβε η ίδια η καγκελάριος Άγγελα Μέρκελ τις τελευταίες μέρες, είναι ότι για να ληφθούν αποφάσεις θα πρέπει πρώτα να μελετηθούν οι εκθέσεις της Τρόικας για τη διατηρησιμότητα του ελληνικού χρέους, οι οποίες δεν έχουν υποβληθεί ακόμα, αρχές Ιουνίου αναμένονται. Στο μεταξύ όμως, μετά τη διαρροή της περιβόητης άτυπης συνάντησης του Λουξεμβούργου της 6ης Μαΐου, οι μετέχοντες εκεί έχουν τοποθετηθεί:

Στο ενδεχόμενο η Ελλάδα να μην μπορέσει να επιστρέψει του χρόνου στις αγορές, οπότε θα χρειαστεί να της διατεθούν νέες πιστώσεις, αναφέρθηκε μιλώντας στη γερμανική Βουλή ο υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, για να τονίσει ότι θα πρέπει να συνδεθούν με νέες αυστηρές απαιτήσεις - αυτό που εμείς ονομάζουμε νέο Μνημόνιο. Στην ίδια κοινοβουλευτική συνεδρίαση διαμορφώθηκε πλειοψηφία υπέρ του πακέτου των 78 δις ευρώ για την Πορτογαλία, η χορήγηση του οποίου φαίνεται πλέον εξασφαλισμένη μετά την αποχή των αντι-Ευρωπαίων «Αληθινών Φιλανδών» από την κυβέρνηση του Ελσίνκι. (Αντίθετος ήταν πάντως ο εκπρόσωπος της Αριστεράς - Linke - Γκρέγκορ Γκύζι, θεωρώντας ότι στο δρόμο της ελληνικής αποτυχίας σπρώχνεται τώρα και η Πορτογαλία, ενώ πολύ επιφυλακτικοί ήσαν ο Στάινμάγερ των Σοσιαλδημοκρατών και ο Τριτίν των Πράσινων.)

Ο πρόεδρος του Eurogroup και πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ εξάλλου κάλεσε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την Ελλάδα να εντείνει τις προσπάθειές της καθώς «το πρόγραμμα προσαρμογής δεν έχει φέρει όλα τα αποτελέσματα, τα οποία αναμέναμε», είπε, τονίζοντας την ανάγκη για ιδιωτικοποιήσεις και περαιτέρω μεταρρυθμίσεις.

Ανάλογες τοποθετήσεις έγιναν από τη Γαλλίδα υπουργό Κριστίν Λαγκάρντ, αν και πιο αόριστα, καθώς επίσης από τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Ζαν-Κλοντ Τρισέ και τον επίτροπο Όλι Ρεν. Όλοι απέκρουαν κατηγορηματικά τα σενάρια και τις υποδείξεις για αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους που εξακολουθούν να οργιάζουν στο διεθνή Τύπο, με πιο θεαματική την «Ανοικτή επιστολή προς τον Έλληνα πρωθυπουργό» που δημοσίευσε προχθές η Handelsblatt. Την υπογράφει ο διευθυντής σύνταξης Γκάμπορ Στάινγκαρτ και καλεί το Γιώργο Παπανδρέου να επιδείξει το ίδιο θάρρος που είχε μικρός, όταν οι χουντικοί του έβαλαν το περίστροφο στον κρόταφο και δεν πρόδωσε την κρυψώνα του πατέρα του: να μην προδώσει την υπερηφάνεια των Ελλήνων τώρα και να κηρύξει στάση πληρωμών!

Αισιόδοξες δηλώσεις για την Ελλάδα έκανε ο διευθυντής για την Ευρώπη του ΔΝΤ Αντόνιο Μπόρχες, παρουσιάζοντας την Πέμπτη την περιφερειακή έκθεση για την ήπειρό μας: Η κατάσταση είναι πολύ καλύτερη από πέρυσι και υπάρχουν καλές πιθανότητες τα προγράμματα να πετύχουν, έλεγε μη βλέποντας το λόγο για κανενός είδους αναδιάρθρωση, και επισημαίνοντας τα μεγάλα περιουσιακά στοιχεία του κράτους έναντι του χρέους. Αλλά παραδέχθηκε ότι διανύουμε τη χειρότερη φάση, όπου φαίνεται μόνο το κόστος και κανένα όφελος.

Λιγότερο ενθαρρυντική ήταν η εξαμηνιαία έκθεση με τις οικονομικές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που δόθηκε προχθές στη δημοσιότητα. Αναθεωρώντας προς το χειρότερο τις προβλέψεις για τη μεγέθυνση, αρνητική -3,5% φέτος, όχι -3%, και μόλις +1,1% το 2012, αποκλειστικά χάρη στις εξαγωγές (+6,9%), εφόσον η εγχώρια κατανάλωση και οι επενδύσεις θα εξακολουθούν να πέφτουν (-2,2% και -1,9% αντίστοιχα). Έτσι και η ανεργία, ακατέβατη προβλέπεται 15,2% φέτος και 15,3% του χρόνου. Και η έκθεση ζητά πρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα, καθώς με τα τωρινά δεδομένα προβλέπει το έλλειμμα να μειώνεται κατά μία μονάδα μόνο στο 9,5% του ΑΕΠ φέτος και στο 9,3% το 2012.

Θετική εκτίμηση για το ΑΕΠ του πρώτου τριμήνου, εμφανίζοντάς το αυξημένο κατά 0,8% έναντι του τελευταίου τριμήνου του 2010, δημοσίευσε προχθές η Ελληνική Στατιστική Αρχή, επιτρέποντας στο υπουργείο Οικονομικών το σχόλιο ότι η ύφεση «ρηχαίνει». Αύξηση 1,5% παρουσίασε αντίστοιχα η Γερμανία, 1% η Γαλλία, ενώ στην Πορτογαλία η ύφεση επιδεινώνεται -1%.