Η βρώμικη αυταπάτη

Βλάσης Κανιάρης: «Ο,τι θέλει ο λαός...»

Του ΔΗΜΗΤΡΗ Α. ΣΕΒΑΣΤΑΚΗ*,Ελευθεροτυπία, 20.4.11

Χωρίς χρήματα η κεντρική εξουσία δεν μπορεί να εξαγοράσει ψηφοφόρους. Χρειάζεται μια ιδεολογική κατασκευή, μια αφήγηση που θα πείσει, που θα αντικαταστήσει τη σκοτεινή, πολύχρονη και ωμή δωροδοκία με την οποία θεμελιώθηκαν στην Ελλάδα οι κυβερνήσεις, τα κόμματα και οι εργοληπτικές παρέες. Χρειάζεται να ξαναεφευρεθεί αυτό που έλειψε: η καθαρή πολιτική σχέση. Να υποκατασταθεί όχι πια από την εξαγορά, αλλά από κάτι που θα μοιάζει με ιδεολογία. Φρίκη. Αντί να διορίζεις και να αγοράζεις ένα αμέτρητο σόι με αμέτρητη ηθική ανοχή, αντί να πειθαρχείς και να δαμάζεις τους επαγγελματίες ψηφοφόρους -δουλειά που έμαθες καλά τόσα χρόνια- θα πρέπει να πείσεις π.χ. για την πατρίδα, για τη χώρα που κινδυνεύει.

Αφού τσάκισες τις έννοιες της ταυτότητας και της καταγωγικής εμμένειας, αφού βούτηξες στη λάσπη του πιο εξωνημένου χρηματιστηριακού διεθνισμού που τον έλεγες χαϊδευτικά «παγκοσμιοποίηση», τώρα πρέπει να κυλιστείς στην αναγκαστική λάσπη μιας αφρόντιστης και ρητορικής πατριδολογίας. Να ξαναϊσχυριστείς με μια άπλυτη αγένεια, αυτό που αγράμματα αποκαθήλωνες και υπονόμευες. Στη θέση της συναλλαγής εξουσίας - κομματικού δούλου που θέσμισες και λειτούργησες, μπαίνει -με κουτοπονηριά πάντα- η ρητορική του «πολέμου με το Κακό». Με κάποιο κακό, με αόρατους ενόχους- όχι πάντως αυτούς που συνδέονται μαζί σου. Αναγκαστικά τον ταϊσμένο κομματικό εγκάθετο θα πρέπει να τον αντικαταστήσεις μ' έναν ενσυνείδητο και λεπτεπίλεπτο πιστό. Κάποιον που να ακολουθεί από τυφλότητα κι όχι από ιδιοτέλεια. Ενώ κατασκεύασες τον πονηρό (με τον οποίο διατήρησες κρυμμένους λωποδυτικούς κώδικες), τώρα έχεις ανάγκη τον πιστό ή έστω τον ηλίθιο. Φρίκη, να γεννιέται η ανάγκη μιας μαζικής ιδεολογικής ανακατασκευής για να τη σκαπουλάρεις κι όχι για να μη γίνει κόλαση η κόλαση και κυρίως για να μη γίνουν το έγκλημα και η χειροδικία η χιονοστιβάδα που αναθεωρεί τις μικροαστικές επινοήσεις της ειρηνικής και καταναλωτικής ευωχίας, κύριος φορέας των οποίων υπήρξες εσύ. Το κυβερνητικό σχήμα μάταια προσπαθεί να εκτονώσει τις πιέσεις που δέχεται. Τις ακατάστατες και τρομοκρατημένες πιέσεις.

Ο αδιευθέτητος πολιτικός τυφώνας φτιάχνει βουστροφηδόν πολιτική: ανάσχεση, αυτοεκτόνωση, ασήμαντες επικοινωνιακές επινοήσεις, γύρισμα του κεντριού στον αυχένα. Η Βάσω Παπανδρέου, έξυπνη και με ισχυρή κομματική διαίσθηση, «πιάνει» την πτώση. Θα εντείνει την κριτική της, θα συλλέγει την απελπισμένη οργή της βάσης και πολλών στελεχών. Το ίδιο και ο Ανδρουλάκης θα εντείνει τις παραβολές και τον μεταφορικό λόγο για να πει χωρίς να φαίνεται ότι λέει. Κανείς όμως δεν θα συνθέσει αυτό που αποσυντίθεται, αφού το λεγόμενο πολιτικό σύστημα αλλά και το επιχειρηματικό αντίτυπό του, δηλαδή οι κρατικοδίαιτοι, παρασιτικοί, προμηθευτές δεν μπορούν ούτε καν να πεθάνουν. Θα πυκνώσουν οι σπασμοί του τέλματος. Αρα θα μπορεί να προχωρήσει απρόσκοπτα η αναδιάρθρωση του χρέους και του πολιτικού προσώπου της χώρας.

Αν ίσχυε αυτό που λέει ο πολιτικός φίλος της κυβέρνησης, νεοφιλελεύθερος αιδεσιμότατος Στέφανος Μάνος, ότι δηλαδή «αν δεν κάνεις καλά τη δουλειά σου, να απολυθείς», τότε η κυβέρνηση, που επιβεβαίωσε με συντριπτικό τρόπο όλο το τόξο των επιστημονικών επικριτών και τις σχολές σκέψεις που εκφράζουν (π.χ. τον Βεργόπουλο, τον Καζάκη, τον Κοτζιά, τον Λαπαβίτσα, τον Κουβελάκη, τον Βαρουχάκη, τον Τόλιο, τον Μηλιό, αλλά και τον Πελαγίδη, τον Μαραβέγια κ.ά.), θα έπρεπε να πάει σπίτι της απλήρωτη. Ισως η σημαντικότερη πολιτική εξέλιξη στην αδιέξοδη θρηνωδία να είναι ο θάνατος του σημαντικότερου Ελληνα θρηνωδού, του Νίκου Παπάζογλου. Πολυσυλλεκτικού και αδογμάτιστου καλλιτέχνη, φιλόξενου και γενναιόδωρου, που εννοούσε τις δημιουργίες του.

Δηλαδή σχεδίαζε τον κόπο και τις προσωπικές του απώλειες και ως αληθινά μεγάλος δεν έκανε τίποτα για να τις αποτρέψει. Αυτό το υπόδειγμα ζωής, θεώρησης και θανάτου συγκροτεί μια βαθιά πολιτική θέση επειδή αλωνίζει πάνω από τη νεοελληνική μετριότητα, πάνω από το χαμό, αλλά μέσα στην ελπίδα.

* Ζωγράφος, επ. καθηγητής Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ

dsevastakis@arch.ntua.gr