Διεφθαρμένοι βουλευτές, πεθαμένοι ψηφοφόροι

 Του Γεωργίου Π. Μαλούχου, ΒΗΜΑ, 17.4.11

Από τις πρώτες εκλογές του 1844 ως το 2009. Οι παιδικές ασθένειες που δεν ξεπεράστηκαν, η ποιότητα της δημοκρατίας.

Ιανουάριος 1932. Ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος ταξιδεύει στη Ρώμη, στο Παρίσι και στο Λονδίνο αναζητώντας δάνεια για την Ελλάδα. Αμερική και Ευρώπη βρίσκονται ακόμη υπό την επίδραση του Κραχ του 1929, ενώ, μόλις έναν χρόνο πριν, η Γερμανία έχει δηλώσει αδυναμία να καταβάλει στους συμμάχους τις αποζημιώσεις που τους είχαν επιδικαστεί για τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Βενιζέλος επιστρέφει στην Αθήνα με άδεια χέρια. Ζητεί σύσκεψη πολιτικών αρχηγών στην οποία προτείνει τον σχηματισμό οικουμενικής κυβέρνησης. Δραματικές συζητήσεις για το τι πρόκειται να γίνει διεξάγονται στη Βουλή και τελικά η πρόταση του Βενιζέλου δεν γίνεται αποδεκτή. Λίγο καιρό μετά, τον Απρίλιο του 1932, η Ελλάδα θα κηρύξει στάση πληρωμών και θα συντελεστεί η τέταρτη κατά σειρά χρεοκοπία στην Ιστορία της χώρας.

Οχι μόνο σε εκείνη τη φοβερή στιγμή, αλλά και σε πολλές άλλες κρίσιμες ώρες, η Βουλή ήταν ο χώρος στον οποίο διαμορφώθηκαν οι εξελίξεις που σφράγισαν το μέλλον. «Σπονδυλική στήλη» της δημοκρατίας, ο κοινοβουλευτισμός δεν έχει μελετηθεί αρκετά και συνολικά στον τόπο μας, ίσως επειδή ειδικά μετά την πρώτη Αναθεώρηση του Συντάγματος του 1975 το σύστημα έχει μετατραπεί σε κυρίως πρωθυπουργοκεντρικό.

Ακόμα όμως και διά της απουσίας της από τις εξελίξεις, κάτι πολύ συχνό τα τελευταία χρόνια, η Βουλή είναι πάντα ο χώρος στον οποίο επικεντρώνεται η πραγμάτωση της δημοκρατίας και, εν τέλει, της πολιτικής ιστορίας. Ετσι, η μελέτη του κοινοβουλευτισμού αποτελεί τελικά κρίσιμο πεδίο για την κατανόηση όχι μόνο της ποιότητας της δημοκρατίας, αλλά και της εξέλιξης της πολιτικής Ιστορίας. Αυτό το κενό έρχεται να καλύψει το νέο συγγραφικό έργο τού Γιώργου Ρωμαίου, που στην ουσία αποτελεί μια προσπάθεια ολιστικής αντιμετώπισης της πολιτικής ιστορίας γύρω ακριβώς από τον άξονα του κοινοβουλευτισμού και του τρόπου λειτουργίας του.

Από τις πρώτες ελληνικές εκλογές το 1844 ως σήμερα ο ελληνικός κοινοβουλευτικός βίος έχει διανύσει 167 χρόνια.

Μέσα σ΄ αυτά τα χρόνια, μέσα από αυτές τις Βουλές που αναδείχτηκαν, μέσα από τα κόμματα που τις συνέθεσαν, τις κυβερνήσεις και τους πρωθυπουργούς που ανέδειξαν, γράφτηκε η πολυτάραχη Ιστορία αυτού του τόπου. Ο αναγνώστης θα τα βρει όλα αυτά μπροστά του αποτυπωμένα με τέτοια ενάργεια, λεπτομέρεια και συνθετική προσέγγιση που, δυστυχώς, ορισμένες φορές θα μπερδευτεί για το αν κάποια από αυτά που διαβάζει του προκαλούν γέλια ή κλάματα... Και σίγουρα θα δει ότι, παρά τη μεγάλη πρόοδο της δημοκρατίας στα μεταπολιτευτικά χρόνια, πλήθος «παιδικές ασθένειες» του ελληνικού κοινοβουλευτισμού δεν θεραπεύθηκαν ποτέ.

* «Η περιπέτεια του κοινοβουλευτισμού στην Ελλάδα» ολοκληρώνεται σε τέσσερις τόμους. Ο Α΄ τόμος αφορά την περίοδο από την εποχή της συνταγματικής μοναρχίας το 1844 ως την αρχή του εθνικού διχασμού το 1915.ΟΒ΄ από το 1915 ως το 1940.Ο Γ΄ και ο Δ΄ τόμος αφορούν την περίοδο από το 1940 ως το 2009 (θα κυκλοφορήσουν αργότερα).

Βουλές για όλα τα γούστα

Από την εποχή του μετρήματος των κεφαλιών των ψηφοφόρων ως τα κουκιά, τα σφαιρίδια ή, τελικά, τα ψηφοδέλτια, ο ελληνικός κοινοβουλευτισμός έχει να επιδείξει και κάποια μοναδικά επιτεύγματα.Τα κωμικοτραγικά περιστατικά είναι ατελείωτα: Βουλές που «αυτοκτόνησαν», καθώς εθελοντικά εκχώρησαν την εξουσία τους σε επίδοξους δικτάτορες. Βουλές που απαρτίζονταν από... έναν βουλευτή, άλλες που έδωσαν το αξίωμα του πρωθυπουργού σε βασιλιάδες.

Βουλές που μετέτρεψαν τα δικαιώματα των μελών τους σε είδος πολιτικώς εμπορεύσιμο και θέσπισαν το μοναδικό στον δυτικό κόσμο μοντέλο του «πελατειακού συστήματος».

Εκλογικές αναμετρήσεις με αποχές, ή νόθες, όπως και αντίστοιχα δημοψηφίσματα. Βουλές που μέλη τους εκλέχθηκαν από... πεθαμένους ψηφοφόρους ή από τουρίστες! Για να μη μιλήσει κάποιος για τους μπράβους ή για τους βουλευτές που αγόρευσαν από το βήμα του Κοινοβουλίου με πιστόλι στη ζώνη τους.