Οι Φινλανδοί και η κληρονομιά της Μέρκελ

Του Γιώργου Μαλούχου, ΒΗΜΑ, 18.4.11

Ο όρος Φινλανδοποίηση, προερχόμενος από τη στάση της Φινλανδίας έναντι της πάλαι ποτέ Σοβιετικής Ενωσης, εκφράζει την άνευ μάχης  και άνευ όρων υποταγή του ανίσχυρου στον ισχυρό. Όμως, από χθες, μια άλλη μορφή, ακριβώς αντίθετης Φινλανδοποίησης φαίνεται να ξεκινά: η Φινλανδοποίηση της αντίστασης. Είναι λάθος να πιστεύει κανείς ότι οι Φινλανδοί ανέτρεψαν το πολιτικό σκηνικό της χώρας τους υπέρ των εθνικιστών απλώς επειδή δεν θέλουν να πληρώσουν ότι τους αναλογεί στο νέο πακέτο που φέρνει η πορτογαλική διάσωση. Ακόμα κι αν αυτό υπήρξε η αφορμή, η ουσία είναι ότι γυρνούν την πλάτη σε μια κοινή Ευρώπη που κάθε άλλο παρά κοινή είναι: σχεδόν τίποτα απ’ όσα υπήρχαν στην αξιακή βάση της προσπάθειας που ξεκίνησε το 1957 δεν είναι σήμερα ενεργό, ή, πολύ περισσότερο, κυρίαρχο.

Ο ευρωσκεπτικισμός δεν έχει καταλάβει μόνον την Φινλανδία αλλά και πολλές άλλες χώρες, των οποίων οι λαοί δεν είχαν ακόμα την ευκαιρία να τοποθετηθούν στις κάλπες μετά τις καταστροφές και τις «διασώσεις» στην Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία. Δεν υπάρχει όμως αμφιβολία ότι κάθε φορά που θα στήνονται κάλπες, από εδώ και πέρα, σε χώρα ειδικά της ευρωζώνης, αυτές θα βγάζουν όλο και μεγαλύτερη αμφισβήτηση και δυσπιστία για την Ευρώπη. Κι αυτό σημαίνει πολλά. Μάλιστα, θα γίνεται τόσο από εκείνους που νιώθουν αδύναμοι και απροστάτευτοι στο νέο δημοσιονομικό περιβάλλον, όσο και από εκείνους που νιώθουν ισχυροί, αλλά δεν θέλουν να σηκώνουν τα βάρη των άλλων.

Φταίνε οι λαοί; Ασφαλώς όχι. Φταίει 100% η Ευρώπη. Οι δομές της και αμιγώς πλέον μη δημοκρατική λειτουργία τους που δεν ελέγχεται από πουθενά κι από κανέναν. Φταίνε πάνω απ’ όλα οι ηγεσίες της. Που χωρίς δεύτερη κουβέντα και χωρίς να τολμήσουν να αμφισβητήσουν τη γερμανική ηγεμονική πολιτική, υποτάχθηκαν πλήρως σε ένα μοντέλο που δεν ταιριάζει σε πολύ μεγάλο κομμάτι των λαών της Ευρώπης και που δεν είναι επιθυμητό από αυτούς. Και, κυρίως, επειδή αυτές οι ηγεσίες έσπευσαν να το κάνουν χωρίς να ρωτήσουν τους λαούς. Ουδείς ρωτά κανέναν, για μείζονες εξελίξεις, όπως το Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας, τη ραχοκοκαλιά του «νέου ευρώ» που δημιουργεί νέα δεδομένα.

Οι ευρωπαϊκοί λαοί έχουν χάσει την εμπιστοσύνη τους στην κοινή Ευρώπη. Και, δυστυχώς, δικαίως. Γι΄ αυτό και το οικοδόμημα είναι σήμερα σαθρό όσο ποτέ. Αυτή είναι η κληρονομιά της κυρίας Μέρκελ και όσων βουβών την περιστοιχίζουν στα γερμανικά και τα ευρωπαϊκά όργανα. Αυτό θα αφήσει πίσω της, ως τέτοια θα την καταγράψει μακροσποπικά η Ιστορία, ως τέτοια την προεξοφλούν ήδη οι λαοί, με πρώτους στη σειρά τους Φινλανδούς: ως την αρχή του τέλους του κοινού ευρωπαϊκού οράματος και της δημοκρατικής αρχής στην Ευρώπη και ως αρχή της γερμανικής ηγεμονίας, της στηριγμένης στη νομιμότητα αλλά όχι στη νομιμοποίηση. Γιατί, αυτά τα δύο, δεν μπορούν και δεν θα πάνε μαζί.

gmalouchos@tovima.gr