Ανάσχεση της πτώσης

Τoυ Nίκου Γ. Ξυδάκη, Καθημερινή. 5.3.11

Το μειονέκτημά μας τώρα είναι ο φόβος, η ανασφάλεια· η κάμψη του φρονήματος, η απώλεια ταυτότητας. Και ο αναδυόμενος κίνδυνος διάρρηξης της κοινωνικής συνοχής, αυτής που με τόσο κόπο οικοδομήθηκε τις μεταπολεμικές δεκαετίες. Η συναίνεση άρα πρέπει να αναζητηθεί επί της ψυχολογίας, εκεί όπου ήδη ογκούται το έλλειμμα. Το διαρρηγνυόμενο συνανήκειν, σαν αίσθημα και σαν στοχασμός, ζητάει επειγόντως την προσοχή μας, την ενεργητικότητά μας, τη σύγκλιση των προσπαθειών. Ασφαλώς δεν είναι κοινά όλα τα συμφέροντα όλων των ομάδων, ποτέ δεν ήταν, αλλά στην παρούσα ιστορική στιγμή, την τόσο κρίσιμη, προέχει να εντοπισθεί ο ελάχιστος κοινός παρoνομαστής, να διευρυνθεί και να ενισχυθεί. Το ελάχιστο: ανάσχεση της πτώσης, διάσωση, επιβίωση. Το μέγιστο: μακρόπνοο σχέδιο ανάκαμψης.

Συναίνεση επί του ελαχίστου χρειάζεται απεγνωσμένα η χώρα. Οι πολιτικοί ηγέτες μπορούν να συμβάλουν μόνο υπερβαίνοντας τους εαυτούς τους. Αλλιώς, πολύ σύντομα, θα μας υπερβεί όλους η δεινή πραγματικότητα.

Δεν χρειάζεται συναίνεση η κυβέρνηση, αλλά η χώρα… Αυτό μου διαμήνυσαν στο τουίτερ. Δεν ήταν λογοπαίγνιο, δεν ήταν μια ακόμη έξυπνη ατάκα, ήταν μια κρίσιμη μετατόπιση νοήματος: από το επιπολής στο εν τω βάθει. Οι συναντήσεις του πρωθυπουργού την ερχόμενη εβδομάδα με τους πολιτικούς αρχηγούς περιγράφονται συνήθως ως αναζήτηση συναίνεσης. Συνήθως, η κυβέρνηση ζητάει χλιαρά συναίνεση, και η αντιπολίτευση αναλόγως χλιαρά δεν δίνει. Συνήθως.

Πόσο όμως συνηθισμένη είναι η παρούσα κατάσταση της χώρας; Καθόλου. Η κρίση που τη διαπερνά είναι πρωτοφανής· το ιστορικό της ανάλογο στα οικονομικά μπορεί να συγκριθεί μόνο με το 1948, όταν η Ελλάδα έβγαινε κατεστραμμένη από πόλεμο, κατοχή και μακρό εμφύλιο· μόνο τότε το δημόσιο χρέος ήταν αναλόγου ύψους με το παρόν. Σήμερα βεβαίως δεν φέρουμε το ψυχικό βάρος του διχασμού σε νικητές και ηττημένους, η δημοκρατική πολιτεία εγγυάται την ισοπολιτεία και την ισονομία, οι υποδομές δεν είναι κατεστραμμένες, το βιοτικό επίπεδο μάς κατατάσσει στους πιο ευημερούντες λαούς. Το μειονέκτημά μας τώρα είναι ο φόβος, η ανασφάλεια· η κάμψη του φρονήματος, η απώλεια ταυτότητας. Και ο αναδυόμενος κίνδυνος διάρρηξης της κοινωνικής συνοχής, αυτής που με τόσο κόπο οικοδομήθηκε τις μεταπολεμικές δεκαετίες.

Η συναίνεση άρα πρέπει να αναζητηθεί επί της ψυχολογίας, εκεί όπου ήδη ογκούται το έλλειμμα. Το διαρρηγνυόμενο συνανήκειν, σαν αίσθημα και σαν στοχασμός, ζητάει επειγόντως την προσοχή μας, την ενεργητικότητά μας, τη σύγκλιση των προσπαθειών. Ασφαλώς δεν είναι κοινά όλα τα συμφέροντα όλων των ομάδων, ποτέ δεν ήταν, αλλά στην παρούσα ιστορική στιγμή, την τόσο κρίσιμη, προέχει να εντοπισθεί ο ελάχιστος κοινός παρoνομαστής, να διευρυνθεί και να ενισχυθεί. Το ελάχιστο: ανάσχεση της πτώσης, διάσωση, επιβίωση. Το μέγιστο: μακρόπνοο σχέδιο ανάκαμψης.

Συναίνεση επί του ελαχίστου χρειάζεται απεγνωσμένα η χώρα. Οι πολιτικοί ηγέτες μπορούν να συμβάλουν μόνο υπερβαίνοντας τους εαυτούς τους. Αλλιώς, πολύ σύντομα, θα μας υπερβεί όλους η δεινή πραγματικότητα.