Ο επίκαιρος Χατζιδάκις

 Του Φώτη Απέργη, Ελευθεροτυπία, 27.3.11

ΜΕ ΜΙΑ ΕΠΙΚΑΙΡΗ αποστροφή του Μάνου Χατζιδάκι για το Μέγαρο της Μουσικής είχα αρχίσει το σημείωμα της προπερασμένης Κυριακής. Κι ύστερα αναρωτήθηκα: Τι θα έλεγε άραγε για το συμβούλιο κορυφής, που συνέπεσε μάλιστα με την εθνική μας επέτειο; Ή ακόμα για την άνοδο του νεοφασισμού και τόσα άλλα σύγχρονα θέματα; Δεκαεπτά χρόνια μετά τον θάνατό του, πολλές απόψεις αυτού του ευφυούς αριστερού της δεξιάς για άλλες περιστάσεις μοιάζουν να αφορούν έναν σημερινό προβληματισμό.

Να τι είχε πει για τις εθνικές επετείους:

«Παρελάσεις, εθνικόφρονα λογύδρια, παραστάσεις σχολικές κι άλλα παρόμοια ενισχύουν την ιδιότυπη φασιστική μας κληρονομιά. Το περίφημον "πας μη Ελλην βάρβαρος"».

Για την εθνική μας εγωπάθεια:

«Δεν νομίζω ότι κινδυνεύουμε ως Ελληνες, αλλά ως ελληνολάτρες».

Για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις:

«Προτιμώ τους Τούρκους σαν εχθρούς παρά σαν φίλους. Ως φίλοι μού δημιουργούν αμηχανία. Ως εχθρούς τούς έχω συνηθίσει».

Για την ενωμένη Ευρώπη:

«Ελπίζω για τους επερχόμενους (ότι θα μας κυβερνήσει) μια δημογεροντία τού πνεύματος κι όχι η αγία κι αποστολική οικογένεια τού πρίγκιπος Φράνκενσταϊν».

Το 1988 ο Χατζιδάκις έγραφε στο «Τέταρτο» για την υπερασπιστική γραμμή ενός άλλου αστυνομικού, που το 1985 πυροβόλησε και σκότωσε έναν άλλο 15χρονο σε μιαν επέτειο του Πολυτεχνείου:

«Κατασκευάζεται ήδη σενάριο με βάση το κατά πόσον ο νεαρός ήταν ή δεν ήταν "επικίνδυνος" αναρχικός. Ωστε η κτηνωδία τού αστυνομικού να γίνει... νόμιμη άμυνα».

Τον Σεπτέμβριο τού 1990, συμμετέχοντας σε πορεία διαμαρτυρίας τής Πρωτοβουλίας Αναρχικών για την κράτηση νεαρού ομοϊδεάτη τους στον Κορυδαλλό, διαπίστωνε:

«Ο αληθινός νέος σήμερα αποκαλείται "αναρχικός" με την ίδια ασυνειδησία που κάποτε αποκαλείτο "αριστερός"».

Αναφερόμενος στην ιδεολογική αγκύλωση της Νέας Δημοκρατίας, το 1985 σημείωνε στο «Τέταρτο»:

«Στερούμεθα ιδεολογίας. Στερούμεθα στόχων. Στερούμεθα περιεχομένου. Και προπαντός στερούμεθα σύγχρονης σκέψης. (...) Η Νέα Δημοκρατία οφείλει να ξαναγίνει Νέα. (...) Αν δεν επιθυμούμε να γίνουμε γραφικοί και ανώδυνοι σαν μια φιλοβασιλική παράταξη αποστράτων. Αν δεν επιθυμούμε να γίνουμε παρελθόν».

Το 1993, προλογίζοντας τη συναυλία της Ορχήστρας των Χρωμάτων εναντίον τού νεοναζισμού, τόνιζε:

«Μιλώντας για νεοναζισμό, εννοώ και τον ρατσισμό και τον φασισμό και όλα εκείνα τα στοιχεία που συνθέτουν τον υπανάπτυκτο εαυτό μας. Ολα εκείνα τα στοιχεία που η έλλειψη παιδείας και αξιών επαναφέρει σήμερα στην επιφάνεια».

Τον ίδιο χρόνο, σε μια από τις συχνές επιστολές του προς την «Κ.Ε.», κατήγγελλε τις πράξεις βίας εναντίον πολιτικών-τότε εναντίον του Αντώνη Σαμαρά:

«Δεν επρόκειτο περί αγανακτισμένων πολιτών, αλλά σαφώς περί αγανακτισμένων αλητών».

Για το μέλλον ευχόταν:

«Να μη διαψευσθεί ο παραλογισμός μας, αυτός που μας κάνει να πιστεύουμε ότι είναι δυνατόν να έχουμε την μοίρα του τόπου μας στα δικά μας χέρια».

Και να πού έλπιζε:

«Στο άγνωστο κοινό, στην άγνωστη νεολαία, η οποία διαθέτει ευαισθησία και δεν έχει ακόμα διαβρωθεί».

Το κακό είναι ότι πολλοί που ανήκαν τότε στη νεολαία, έγιναν εν τω μεταξύ βολεμένοι υπουργοί, φοροφυγάδες, εργατοπατέρες...