Tο ’21 και η αλήθεια

Του Γιώργου Μπράμου, Αυγή, 12.2.11

Είναι η ανάγκη για απολογία που ξαφνικά έχουμε όλοι, απέναντι στην κουταμάρα του κάθε τραμπούκου. Για μια ακόμα φορά οι φωνές των ντενεκέδων μπορούν να καλύψουν οποιαδήποτε απόπειρα ψυχραιμίας. Κι αυτό το στοιχείο, που πάει να γίνει βαθύ και εγγενές σύνδρομο, είναι εξαιρετικά ανησυχητικό.

 Όποιος είναι στοιχειωδώς προβληματισμένος με το '21 και δεν έχει αποδεχθεί την στρεβλή μυθολογία αυτής της μεγάλης ώρας, όπως τη μάθαινε στο σχολείο, δεν νομίζω πως θα σεληνιάζεται με τη σειρά ντοκιμαντέρ που προβάλλει ο ΣΚΑΪ. Προσωπικά ενοχλήθηκα μόνο από την, αλά BBC αισθητική, που στην εγχώρια εκδοχή της μου φαίνεται αρκετά χοντροκομμένη, ιδίως στα «αναπαραστατικά» κομμάτια. Και βέβαια δεν αντέχω το διαφημιστικό μπουμπουνητό, με όλες τις κουταμάρες, περί «πρώτης φοράς», χαρακτηριστικό τού πόσο μπορεί να κοντύνει κάθε προσπάθεια, όταν δεν διεκδικεί μόνο την εγκυρότητά της, αλλά επιδιώκει αποκλειστικά να παρουσιαστεί ως παρθενογένεση.

Το ντοκιμαντέρ του ΣΚΑΪ, δεν επανατοποθετεί το 1821, αλλά επισημαίνει ορισμένες πλευρές του, που κάποιες απ' αυτές δεν κολακεύουν την εθνική μας αυταρέσκεια. Το στοιχείο αυτό είναι πράγματι πολύτιμο και οι συνάδελφοι του συγκροτήματος Αλαφούζου, πρέπει να σταθούν εκεί και να μην μας ζαλίζουν με τις πρωτιές. Στην ΕΡΤ, ο ιστορικός Πέτρος Πιζάνιας είχε οργανώσει μια σειρά ντοκιμαντέρ με ακόμα τολμηρότερες τοποθετήσεις, για να μην θυμηθούμε το «Πανόραμα του αιώνα» των Λαμπρινού και Λοΐσιου που τότε, πραγματικά, για πρώτη φορά έλεγαν διάφορα ενοχλητικά για τον ελληνικό 20ο αιώνα. Τέλος πάντων.

Το ζήτημα είναι πως με το παραμικρό, είτε πρόκειται για τη Ρεπούση, είτε τη Δραγώνα, είτε τον Γαβρά και το ταινιάκι του για το νέο Μουσείο της Ακρόπολης, με οποιαδήποτε αφορμή παρεκτροπής από τις σιγουριές του κυρίου Μπουμπούκου, ξεσηκώνεται ένας ολόκληρος κόσμος, που δεν θέλει να διαταραχθεί η πεποίθησή του για το μεγαλείο του έθνους και της φυλής. Κι αυτές οι «ευαισθησίες» δεν αφορούν τους παντεταρισμένους εθνικόφρονες, αλλά διαπερνούν οριζόντια την ελληνική κοινωνία.

Έτσι φθάνει ένα καλαμπούρι για τον Κολοκοτρώνη, για να βγει στην επιφάνεια η βαθιά ομοφοβία των Ελλήνων, που θεωρούν ακόμα ότι η αξία του ανθρώπου ταυτίζεται με τη δήθεν καθαρότητά του. Φθάνει μια κοινότοπη διαπίστωση για την εξουσία στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, στο θέμα της θρησκείας για παράδειγμα, για να μηρυκάσουμε πάλι τα ψεύδη για τα κρυφά σχολειά.

Σ' αυτόν τον μύλο του σκοταδισμού, έρχεται και η κυρία Διαμαντοπούλου, που αφού δεν είχε το θάρρος να υπερασπιστεί την αξιοπρεπή και γενναία κ. Δραγώνα, θέλει τώρα να υποβιβάσει το μάθημα της ιστορίας στο ελληνικό σχολείο. Αντί να μεθοδεύσει μια ριζική αλλαγή στη διδασκαλία της ιστορίας, ονειρεύεται τα ελληνόπουλα να μαθαίνουν μόνο πρακτικά και χρήσιμα πράγματα, που βέβαια διαμορφώνουν επαγγελματίες, αλλά δεν εκπαιδεύουν πολίτες. Το μάθημα της ιστορίας, όχι μόνο της εθνικής, αλλά και της παγκόσμιας, θα διαμορφώσει τη δική τους αυτογνωσία, που θα τα ανοίξει στον κόσμο. Αλλά ο μοντερνισμός της κ. Διαμαντοπούλου τα αφήνει αυτά, στα μαθήματα του Άδωνη Γεωργιάδη και τα εγχειρίδια «ιστορίας» που εκείνος πουλάει από την τηλεόραση.

Υπάρχει όμως και κάτι, ακόμα χειρότερο. Είναι η ανάγκη για απολογία που ξαφνικά έχουμε όλοι, απέναντι στην κουταμάρα του κάθε τραμπούκου. Για μια ακόμα φορά οι φωνές των ντενεκέδων μπορούν να καλύψουν οποιαδήποτε απόπειρα ψυχραιμίας. Κι αυτό το στοιχείο, που πάει να γίνει βαθύ και εγγενές σύνδρομο, είναι εξαιρετικά ανησυχητικό. Από τη μεταπολίτευση η ιστορική έρευνα στην Ελλάδα, έχει κάνει σοβαρές προόδους και πολλά στερεότυπα έχουν καταρριφθεί. Απ' αυτή την προσπάθεια ελάχιστα πέτυχαν να μπουν στα σχολικά βιβλία, να γίνουν κτήμα και συνείδηση. Γι’ αυτό σήμερα, επιστρέφουμε πάλι και πάλι, εκεί που μας είχαν αφήσει οι παρωχημένες μυθολογίες. Κατά τα άλλα, είμαστε όλο απορία όταν ο Κατατζαφέρης, ο Ψωμιάδης, ο Άνθιμος είναι οι εθνικοί μας ρήτορες.