Το µονοπώλιο του δίκιου

Του Τάκη Θεοδωρόπουλου, ΝΕΑ, 11.2.11

 Ο προοδευτικός λυρισµός, κυρίαρχος – αν όχι αποκλειστικός – λόγος στην Ελλάδα της Μεταπολίτευσης, σήµερα σαρκάζει την Ελλάδα της κρίσης δείχνοντας τα δόντια του. Εχει γίνει σύνθηµα στο οπλοστάσιο της ανοµίας, της κάθε οµάδας που θεωρεί πως το δίκιο της δεν έχει όρια, δεν σταµατάει πουθενά και πετάει µαζί µε τα στερεότυπα του προοδευτικού λυρισµού και πέτρες σε έναν πόλεµο όπου όλοι είναι εναντίον όλων.

Τον Δεκέµβριο του 2008 κάποια οµάδα νέων ηθοποιών, κρίνοντας πως στις µέρες της «εξέγερσης» κανείς δεν δικαιούται να παίζει θέατρο, είχε διακόψει την πρεµιέρα της Νέας Σκηνής στο Εθνικό Θέατρο. Είχαν βγάλει λόγο, είχαν γράψει στους τοίχους το δηµοκρατικότατο «Σκ..ά στους κουλτουριάρηδες» και πριν αποχωρήσουν είχαν χειροκροτηθεί από τους παριστάµενους.

Δικαιολογηµένα αναρωτιέσαι γιατί τους χειροκρότησαν οι παριστάµενοι αφού οι ίδιοι θεωρούσαν πως η παρουσία τους στην πρεµιέρα δεν ήταν ασυµβίβαστη µε όσα διαδραµατίζονταν στους δρόµους της πρωτεύουσας, αλλιώς δεν είχαν παρά να αρνηθούν την πρόσκληση του Εθνικού.

Μπορεί, εννοείται, να είδαν αίφνης το φως το αληθινό. Η παρέµβαση των νέων µπορεί να τους βοήθησε να συνειδητοποιήσουν ότι όντως ήταν λάθος τους να βλέπουν θέατρο µια τέτοια µέρα και, µετανιωµένοι, να χειροκρότησαν αυτούς που τους βοήθησαν να δουν την αλήθεια. Χωρίς αυτό βέβαια να τους εµποδίσει να παραµείνουν στις θέσεις τους για να παρακολουθήσουν τη συνέχεια και το τέλος του έργου.

Και χωρίς αυτό να αποκλείει το ενδεχόµενο να φοβήθηκαν τους ορµητικούς νέους οι οποίοι, πιστεύοντας πως το δίκιο είναι µε το µέρος τους, ήταν έτοιµοι να καταχεριάσουν όποιον τολµούσε να τους φέρει αντίρρηση. Για την ιστορία, να θυµηθούµε πως η σκηνή επαναλήφθηκε και σε άλλα θέατρα, όπως και στην παράσταση του εθνικού χορευτή µας κυρίου Παπαϊωάννου, ο οποίος µάλιστα έδωσε και το µικρόφωνο στους εξεγερµένους πριν συνεχίσει τον χορό.

Οι ίδιοι άνθρωποι που τότε χειροκροτούσαν τα «παιδιά» σοκαρίστηκαν ελαφρώς όταν κάποια άλλα παιδιά τα έσπασαν γιατί είχαν δραµατουργικές διαφορές µε τον κύριο Φάις ως προς τη διαπραγµάτευση της ζωής της κυρίας Κούνεβα. Και οι ίδιοι αυτοί άνθρωποι σήµερα διαρρηγνύουν τα ιµάτιά τους γιατί χούλιγκαν του Ολυµπιακού απαγόρευσαν διά της βίας την πρεµιέρα του «Θεάτρου Τέχνης» επειδή στον τίτλο του έργου αναφερόταν ο ακατονόµαστος, κατά την άποψή τους, ΠΑΟΚ.

Ας αφήσουµε όµως κατά µέρος το θέατρο, το οποίο ούτως ή άλλως απροστάτευτο είναι, για να σταθούµε για λίγο σε όσους κατά συνείδηση και κατ’ επάγγελµα δούλεψαν για την παράλυση των κοινωνικών αντανακλαστικών.

Γιατί η παράλυση αυτή είναι που οδηγεί στην υποκρισία του προαναφερθέντος χειροκροτήµατος που µετατρέπεται την εποµένη σε «αµάν τι πάθαµε».

Και η παράλυση αυτή είναι που έχει µετατρέψει την ελληνική κοινωνία σε ένα γήπεδο όπου τα διάφορα δίκια συγκρούονται χωρίς κοινώς αποδεκτούς κανόνες, κοινώς χωρίς Δίκαιο. Και από τότε που έγραφε εκείνος ο παµπάλαιος Αισχύλος την «Ορέστεια» ο πολιτισµένος κόσµος ξέρει πως η σύγκρουση των δίκιων χωρίς Δίκαιο το µόνο που καταφέρνει είναι να κρατάει ανοιχτό τον κύκλο της εκδίκησης και του αίµατος. Δεν αναφέροµαι στην ηγεσία της Αριστεράς, ΚΚΕ, Σύριζα και τα συµπαροµαρτούντα. Η κοινωνική της δύναµη δεν είναι τέτοια που της δίνει το δικαίωµα να θεωρεί ότι αυτή µπορεί να ευθύνεται, αν και πολύ θα το ήθελε, για τη γενικευµένη ανοµία. Οι ηγέτες της υφίστανται κι αυτοί τη γενική πτώχευση της πολιτικής αξιοπιστίας. Και όπως όλοι, έτσι κι αυτοί, οχυρώνονται πίσω από την εικόνα τους και παλεύουν µε νύχια και µε δόντια να µη χάσουν τα µικροχώραφα της εξουσίας τους. Ούτως ή άλλως το πρόβληµα της Ελλάδας σήµερα δεν είναι πολιτικό. Δεν είναι πολιτικό πρόβληµα αν οι κάτοικοι της Κερατέας αποφάσισαν να κηρύξουν εµφύλιο επειδή πιστεύουν ότι κινδυνεύει η αξία των µαγαζιών τους, αν οι γιατροί του ΙΚΑ αποφάσισαν να τιµωρήσουν τους αδύναµους ασφαλισµένους για να µη χάσουν τις απογευµατινές επισκέψεις, κι αν οι φαρµακοποιοί θεωρούν ότι η πελατεία τους θα συµπαρασταθεί στον δίκαιο αγώνα τους για το ωράριο.

Ολα αυτά τα προβλήµατα είναι προβλήµατα µιας κοινωνίας η οποία µοιάζει να έχει ξεχάσει τους λόγους που της επιτρέπουν να υπάρχει. Κοινώς, είναι προβλήµατα πολιτισµού, αυτού του πολιτισµού του οποίου κοµµάτι είναι το θέατρο, οι δηµόσιες συγκοινωνίες και η προστασία των αδύναµων γερόντων που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη.

Αυτού του πολιτισµού τον οποίο αποψίλωσε από επιχειρήµατα η υποκρισία όσων ασκούν δηµόσιο λόγο. Γιατί την κυρία Παπαρήγα και τον κύριο Τσίπρα δεν τους ακούν παρά µόνο όσοι επαγγελµατίες εξαρτώνται απ’ αυτούς.

Τον δάσκαλο όµως, τον καθηγητή, τον παθιασµένο τραγουδιστή και όλους όσοι για δεκαετίες τώρα καλλιεργούν τον πολιτισµό της αγανάκτησης, µονοπωλώντας την κοινωνική ευαισθησία, τους ακούν όλοι – ή σχεδόν όλοι.

Ο προοδευτικός λυρισµός, κυρίαρχος – αν όχι αποκλειστικός – λόγος στην Ελλάδα της Μεταπολίτευσης, σήµερα σαρκάζει την Ελλάδα της κρίσης δείχνοντας τα δόντια του. Εχει γίνει σύνθηµα στο οπλοστάσιο της ανοµίας, της κάθε οµάδας που θεωρεί πως το δίκιο της δεν έχει όρια, δεν σταµατάει πουθενά και πετάει µαζί µε τα στερεότυπα του προοδευτικού λυρισµού και πέτρες σε έναν πόλεµο όπου όλοι είναι εναντίον όλων.