Έλενα Χουζούρη: Μήπως είμαστε συνένοχοι;

 Tvxs, 25.2.11

Δεν είσαι συνένοχος όταν δεν κόβεις καμιά απόδειξη, όταν δηλώνεις απίστευτες ψευτιές στην Εφορία, όταν λαδώνεις τους Έφορους και αυτοί ευχαρίστως με τη σειρά τους λαδώνονται/ και όχι ελέγχους δεν κάνουν αλλά σου κάνουν και τεμενάδες [ αθάνατε οθωμανικέ…πολιτισμέ]; Δεν είσαι συνένοχος όταν, όταν, όταν…είναι μακρύς ο κατάλογος δυστυχώς. Βέβαια η, γνωστή οθωμανικοανατολίτκου τύπου «φταίει το κισμέτ» ή η σύγχρονη και δυτικογενής « για όλα φταίει το γκαζόν», απάντηση «για όλα φταίει το σύστημα», νισάφι πια καρντάσια και μας πήραν μυρωδιά. Το «σύστημα» δεν είναι κάτι μεταφυσικό που ίπταται κάπου στους αιθέρες και σαν το Δία ρίχνει τις αστραπές και τις βροντές του επάνω μας. Το «σύστημα» είμαστε εμείς. Το «σύστημα» εμείς το έχουμε φτιάξει. Αυτοί που μας κυβερνούν εικόνα μας είναι. Αν δεν μας αρέσουν δεν τους ψηφίζουμε. Όλα τα «συστήματα» ακόμη και τα πιο αυταρχικά δεν είναι δυστυχώς καθόλου λίγες οι περιπτώσεις στην παγκόσμια Ιστορία που στην αρχή τους τουλάχιστον υποστηρίχτηκαν στον ένα ή στον άλλο βαθμό [ η και σε μεγάλο βαθμό βλέπε ναζιστική Γερμανία] και από τους λαούς.

 Το 1860 κυκλοφόρησε ένα από τα πρώτα και κλασικά πλέον λογοτεχνικά έργα της νεώτερης Ελλάδας. «Η στρατιωτική ζωή εν Ελλάδι». Ο συγγραφέας του υπέγραφε ως «Ανώνυμος» αν και ήταν ολοφάνερο πως ό,τι περιέγραφε ήταν προσωπικά του βιώματα. Ο ήρωας λοιπόν είναι ένας νεαρός από την Κωνσταντινούπολη ο οποίος γεμάτος πατριωτικό ενθουσιασμό για την μεταεπαναστατική νεαρή Ελλάδα σπεύδει να έρθει στην Αθήνα για να καταταγεί στον επίσης άρτι συγκροτημένο από τους Βαυαρούς στρατό της. Μετά από κάποιο διάστημα στο στρατό λόγω της καλής του γνώσης δύο ξένων γλωσσών μετατίθεται στο Υπουργείο Εξωτερικών. Περιττό να σας πω ότι λίγα χρόνια αρκούν για να απογοητευθεί πλήρως, για να φτάσει στο μηδέν ο πατριωτικός του ενθουσιασμός και στο τέλος να τα παρατήσει και να επιστρέψει στη γενέτειρά του. Αν διαβάσει κανείς σήμερα, εν έτει 2011, το γλαφυρότατο και ειρωνικό σε πολλά σημεία του αυτό κείμενο θα διαπιστώσει –φεύ- ότι ελάχιστα απέχουμε από το πρώτο μισό του…19ου αιώνα! Ενδεικτικό μάλιστα των..εξαιρετικών «πατριωτικών» παραδόσεών μας είναι το κεφάλαιο που φέρει τον τίτλο «ΚΛΕΠΤΩ, ΚΛΕΠΤΕΙΣ, ΚΛΕΠΤΕΙ».

Αντιλαμβάνομαι βεβαίως ότι πολλοί αναγνώστες αυτού του κειμένου που καταθέτω θα εκνευριστούν όπως είχαν εκνευριστεί και με τις άκομψες και άγαρμπες είναι αλήθεια –όπως το συνηθίζει άλλωστε- δηλώσεις του κ. Πάγκαλου «Μαζί τα φάγαμε ή Όλοι τα φάγαμε». Πίσω όμως από το υπερβολικό του λόγου μήπως υπάρχει και μια τόσηδούλα αλήθεια; Διότι και το να συναινείς στο ολοφάνερο φαγοπότι με την ψήφο σου κάθε τέσσερα χρονάκια ή και λιγότερο –ως είθισται πλέον- με την πίσω σκέψη ότι κάποιος κάπου θα βολέψει εσένα, το παιδί σου, τη γυναίκα σου, τη γάτα σου, το σκύλο σου και δεν συμμαζεύεται, δεν κρύβει συνενοχή; Δεν είσαι συνένοχος όταν όχι μόνον συναινείς στο μπαξίσι [αθάνατε οθωμανικέ.. πολιτισμέ] αλλά και το βρίσκεις φυσική οδό στο να πετύχεις αυτό η το δείνα και τρέχεις πίσω από το γιατρό να του δώσεις το φακελάκι ακόμα κι αν δεν έχει προλάβει να στο ζητήσει;

Δεν είσαι συνένοχος όταν δεν κόβεις καμιά απόδειξη, όταν δηλώνεις απίστευτες ψευτιές στην Εφορία, όταν λαδώνεις τους Έφορους και αυτοί ευχαρίστως με τη σειρά τους λαδώνονται/ και όχι ελέγχους δεν κάνουν αλλά σου κάνουν και τεμενάδες [ αθάνατε οθωμανικέ…πολιτισμέ]; Δεν είσαι συνένοχος όταν, όταν, όταν…είναι μακρύς ο κατάλογος δυστυχώς. Βέβαια η, γνωστή οθωμανικοανατολίτκου τύπου «φταίει το κισμέτ» ή η σύγχρονη και δυτικογενής « για όλα φταίει το γκαζόν», απάντηση «για όλα φταίει το σύστημα», νισάφι πια καρντάσια και μας πήραν μυρωδιά. Το «σύστημα» δεν είναι κάτι μεταφυσικό που ίπταται κάπου στους αιθέρες και σαν το Δία ρίχνει τις αστραπές και τις βροντές του επάνω μας. Το «σύστημα» είμαστε εμείς. Το «σύστημα» εμείς το έχουμε φτιάξει. Αυτοί που μας κυβερνούν εικόνα μας είναι. Αν δεν μας αρέσουν δεν τους ψηφίζουμε. Όλα τα «συστήματα» ακόμη και τα πιο αυταρχικά δεν είναι δυστυχώς καθόλου λίγες οι περιπτώσεις στην παγκόσμια Ιστορία που στην αρχή τους τουλάχιστον υποστηρίχτηκαν στον ένα ή στον άλλο βαθμό [ η και σε μεγάλο βαθμό βλέπε ναζιστική Γερμανία] και από τους λαούς. Η προσωπική, ατομική ευθύνη λοιπόν ή απόλυτα συνυφασμένη με την έννοια του πολίτη είναι στην ελληνική περίπτωση κάτι παραπάνω από ζητούμενο, όταν έως ακόμα στις μέρες μας η σχέση μας με το Κράτος ήταν συνυφασμένη με το Κόμμα –το οποιοδήποτε Κόμμα. Λόγω της εμβρυακής ή και ανύπαρκτης συνείδησης του πολίτη δηλαδή ενός ατόμου με δικαιώματα και υποχρεώσεις που γνωρίζει τις αρχές και τα όρια ενός στοιχειώδους κοινωνικού συμβολαίου επιβίωσης, ο εργαζόμενος αποκτά μια μεταφυσική έννοια. Σύμφωνα με την μαρξισμό η αντίθεση εργαζόμενου –εργάτη- και εργοδότη είναι θεμελιακή και αναντίρρητη. Στην ελληνική περίπτωση όμως του 2011 τα πράγματα δεν είναι τόσο ξεκάθαρα όπως τα έγραψε –και σωστά- ο Μαρξ. Στην ελληνική περίπτωση δυστυχώς εργαζόμενος από εργαζόμενο διαφέρει. Ο τρόπος που ο ένας εργαζόμενος βρήκε τη δουλειά του από έναν άλλον διαφέρει. Εδώ κι αν υπάρχει συνενοχή, εδώ κι αν υπάρχει «βρώμικη» πολλές φορές ανταλλαγή. Κι εδώ εγώ θα περίμενα μιαν άλλη Αριστερά που θα τολμούσε να μην αγιοποιεί προς ίδιον όφελος τον εργαζόμενο γενικώς και αορίστως αλλά θα στηλίτευε τα αήθη φαινόμενα –και είναι πάμπολλα- και θα άνοιγε το δρόμο για μια άλλη ηθική. Γιατί αυτήν την ηθική την έχει απόλυτα ανάγκη η ελληνική κοινωνία σήμερα, κεφάλαιο που πολλές δεκαετίες πριν ανήκε στην Αριστερά. Θα περίμενα από την Αριστερά να έκανε τον κόπο να προσπαθήσει να διαβάσει τα καινούργια φαινόμενα της ελληνικής κοινωνίας και όχι να πιπιλάει με ευκολία όρους και διατυπώσεις του 1930! Θα περίμενα από την Αριστερά να ασχοληθεί με την πραγματική πολιτική και όχι με μια ξέφρενη ρητορεία απόλυτα κούφια σε προτάσεις και συγκεκριμένες απαντήσεις. Ομολογώ –ως παρένθεση το σχολιάζω- δεν περίμενα από ορισμένους παλιούς μου συντρόφους της «Γενιάς του Πολυτεχνείου» [γενιά με ιδιαίτερες ευθύνες για την σημερινή κατάσταση] να έχουν τόσο πολύ …ξεμωραθεί.

Όλα τα παραπάνω δεν σημαίνουν ότι παραβλέπω την κοινωνική αδικία που έγινε σε βάρος κοινωνικών ομάδων που πιθανόν να μην τσίμπησαν από πουθενά κανέναν μεζέ , ωστόσο δεν με πείθουν και οι άλλες φωνές με τα αδύναμα επιχειρήματα. Δυστυχώς δεν ακολουθήσαμε καθόλου την λαική ρήση «πριν πεινάσεις μαγειρεύεις». Εμείς παραμαγειρέψαμε αλλά ήταν πολύ γκουρμέ και μας κάθισε στο στομάχι. Από την άλλη πέσαμε και στο χειρότερο και πιο άγριο παγκοσμίως –μετά την κατάρρευση του σοσιαλιστικού κόσμου- καπιταλιστικού ντου. Τι μέλλει γενέσθαι; Η Ιστορία – που βεβαίως ζει και βασιλεύει-ως γνωστόν κάνει κύκλους. Ο επόμενος κύκλος δεν βλέπω να έρχεται συντόμως. Αλλά θα έρθει κάποτε. Όσο για τα τωρινά δικά μας, συγχωρείστε με, αλλά αν και ανήκω σ αυτούς που και τον μισθό του τον μείωσαν και τα δώρα του τα έφτασαν στο ελαχιστότατο του ελαχίστου, αν και βλέπω τις τσαπατσουλιές που γίνονται, τις αδικίες και τις βιαστικές και σοκαριστικές αποφάσεις , δεν ανήκω στους απαισιοδόξους. Εδώ που είχαμε φτάσει άλλο δεν πήγαινε. Διαφορετικά θα έπρεπε να αναστηθεί ο συγγραφέας της «Στρατιωτικής Ζωής εν Ελλάδι» και να μας μούτζωνε ομαδικώς.

Η Έλενα Χουζούρη είναι συγγραφέας και κριτικός