Θανατηφόρα κερδοσκοπία

30 Ιανουαρίου 2011 | ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
ΤΗΣ ΚΑΚΗΣ ΜΠΑΛΗ

Παρά την αγάπη των Αράβων στις λυρικές εκφράσεις, παρά το γεγονός ότι ονόμασαν την εξέγερση της Τυνησίας «επανάσταση των γιασεμιών» είναι βέβαιο ότι θα ταίριαζε περισσότερο ο χαρακτηρισμός «επανάσταση του ψωμιού». Στην Τυνησία, όπως και σε άλλες χώρες του αραβικού κόσμου, οι άνθρωποι βγήκαν αρχικά στο δρόμο επειδή πεινούσαν, επειδή εκτινάχθηκαν και πάλι στα ύψη οι τιμές των βασικών τροφίμων, χωρίς να έχει βελτιωθεί στο ελάχιστο το εισόδημά τους, ώστε να φτάνει τουλάχιστον για ένα καρβέλι ψωμί. Ανάλογες διαδηλώσεις γίνονταν μαζικά το 2008 στην Αφρική και στις χώρες της Καραϊβικής. Και τότε είχαν σπάσει κάθε ρεκόρ οι τιμές των τροφίμων και της ενέργειας, αφενός επειδή οι σοδειές δεν είχαν πάει και τόσο καλά, λόγω ακραίων καιρικών φαινομένων, αφετέρου επειδή οι επενδυτές είχαν στραφεί για να βγάλουν λεφτά στα προθεσμιακά συμβόλαια των πρώτων υλών, του σταριού και του καλαμποκιού, του ρυζιού και της σόγιας, του καφέ και της ζάχαρης. Για σχεδόν ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους στον πλανήτη η άνοδος της τιμής των τροφίμων μοιάζει με καταδίκη σε θάνατο.

Για ένα διάστημα μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers οι κερδοσκόποι παρέλυσαν, οι τιμές των τροφίμων σταθεροποιήθηκαν σε χαμηλότερα επίπεδα. Οι πρώτοι, όμως, που ανάρρωσαν από την κρίση ήταν και πάλι τα κερδοσκοπικά επενδυτικά κεφάλαια, που βγήκαν ταχύτατα στην αναζήτηση ευκαιριών και στράφηκαν και πάλι στις πρώτες ύλες. Το αποτέλεσμα ήταν ο παγκόσμιος δείκτης των τιμών των τροφίμων να σκαρφαλώσει στα επίπεδα ρεκόρ του έτους της πείνας 2008. Στο δεύτερο εξάμηνο του 2010 οι τιμές χονδρικής για τα βασικά αγροτικά προϊόντα αυξήθηκαν κατά 32% και η τάση τους παραμένει ανοδική.

Μαζί με τους κερδοσκόπους έβαλε το χεράκι του και το «κοριτσάκι», το κλιματικό φαινόμενο «La Nina», που έχει προκαλέσει φέτος τρομακτικές πλημμύρες σε ευρύτατες περιοχές της Ασίας και της Αυστραλίας και φοβερή ξηρασία στην Κεντρική και Νότια Αμερική. Αυτό έχει άμεση επίπτωση στη φετινή σοδειά, με αποτέλεσμα να αυξάνονται και λόγω… ανωτέρας βίας οι τιμές, καθώς μειώνεται η προσφορά. Την κάθε «La Nina» δεν μπορεί να τη σταματήσει κανείς, ωστόσο μπορεί να βάλει ένα χαλινάρι στους κερδοσκόπους. Ομως οι όποιες προσπάθειες γίνονται για τον περιορισμό της κερδοσκοπίας στην αγορά τροφίμων είναι τουλάχιστον δειλές εάν όχι ανύπαρκτες. Και το ερώτημα που τίθεται είναι γιατί να μπορεί κανείς να αγοράζει και να πουλάει το καλαμπόκι που δεν έχει φυτευτεί ακόμη –και δη μόνο στα χαρτιά;