Ανάκαμψη το 2012 προβλέπουν οι οικονομολόγοι για την Ελλάδα

Τα σενάρια για το μέλλον της παγκόσμιας οικονομίας- περιορίζεται η ύφεση, αυξάνεται η ανεργία

ΤΑΣΟΣ ΜΑΝΤΙΚΙΔΗΣ | Το Βήμα- 3.10.2010

Αν και οι δομικές δυσκολίες στην παγκόσμια οικονομία συνεχίζουν να εμποδίζουν την ανάπτυξη και να επιβραδύνουν την ανάκαμψη, όπως αναφέρουν τα σενάρια των οικονομολόγων, παρά τη σχετική επιβράδυνση του δεύτερου εξαμήνου του 2010, από τα μέσα του 2011 οι οικονομίες θα βρεθούν σταδιακά σε ένα καλύτερο σημείο, ενώ η ελληνική οικονομία εκτιμάται πως θα επανέλθει σε τροχιά ανάπτυξης ουσιαστικά από το 2012.

Καθώς πάντως οι καταναλωτές εξακολουθούν να έχουν υψηλό δανεισμό, το τραπεζικό σύστημα των αναπτυγμένων χωρών παραμένει ευάλωτο και η κρίση χρέους στον δυτικό κόσμο συνεχίζει να προβληματίζει, ορισμένοι οικονομολόγοι υποστηρίζουν πως τα προβλήματα παραμένουν και οι οικονομίες πιθανώς τα ερχόμενα χρόνια να κληθούν πιο συχνά προς αντιμετώπιση συνθηκών ύφεσης.

Τα προβλήματα στις βασικές οικονομίες δεν αναμένεται να εκτροχιάσουν την πορεία «συνεχούς αλλά ανώμαλης» ανάκαμψης των οικονομιών, εκτίμησαν ο Willem Βuiter και η ομάδα των οικονομολόγων της Citigroup προβλέποντας πως η πιθανότητα μιας διπλής ύφεσης στις οικονομίες είναι μάλλον απίθανη. Από την άλλη πλευρά, υπενθυμίζουν ότι καμία βιομηχανοποιημένη χώρα δεν έχει χρεοκοπήσει από τότε που η Γερμανία απέτυχε να αποπληρώσει τα χρέη της το 1948. Απουσία χρεοκοπιών

Αυτή η απουσία κρατικών χρεοκοπιών στις αναπτυγμένες οικονομίες τα τελευταία 62 χρόνια έχει φθάσει να θεωρείται κάτι φυσιολογικό και όχι κάτι που χρειάζεται εξήγηση, σημειώνουν οι οικονομολόγοι της τράπεζας, εκτιμώντας πως σήμερα κανένα ομόλογο αναπτυγμένης χώρας, ακόμη και των χωρών με ανώτατη πιστοληπτική αξιολόγηση, δεν είναι «απολύτως ασφαλές». Ωστόσο η προοπτική χρεοκοπίας ορισμένων βιομηχανικών χωρών τα επόμενα πέντε χρόνια θεωρείται απίθανη.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Citigroup, η ύφεση στην Ελλάδα θα περιοριστεί στο 3,5% εφέτος και στο 2,3% το 2011, με την εγχώρια ζήτηση να υποχωρεί 5,7% και 4,5% και την ιδιωτική κατανάλωση 4,1% και 4,6%, αντίστοιχα. Η ανεργία αναμένεται να αυξηθεί στο 12,7% το 2010 και στο 14,4% το 2011, το δημοσιονομικό έλλειμμα εκτιμάται στο 8% του ΑΕΠ και στο 6,9% του ΑΕΠ και το δημόσιο χρέος στο 126,4% του ΑΕΠ και στο 136,9% του ΑΕΠ αντίστοιχα.

Για τον Ρeter Ηooper και τους οικονομολόγους της Deutsche Βank εξάλλου η παγκόσμια ανάπτυξη, αφού σημείωσε το α΄ τρίμηνο του 2009 το χαμηλό του οικονομικού κύκλου, ανέκαμψε φθάνοντας στο υψηλό του το α΄ εξάμηνο του 2010, για να επιβραδύνει το α΄ εξάμηνο του 2011, επανερχόμενη σε ήπια ανοδική κίνηση στα μέσα του 2012. Σύμφωνα με τις προβλέψεις της γερμανικής τράπεζας, η παγκόσμια ανάπτυξη από το 4,4% εφέτος θα επιβραδύνει στο 3,9% το επόμενο έτος, με την ύφεση στην ελληνική οικονομία να διαμορφώνεται στο 4,2% και 2,4% αντίστοιχα.

Τα τρία σενάρια

Ο Joachim Fels και η ομάδα των οικονομολόγων της Μorgan Stanley προχώρησαν στην καταγραφή τριών σεναρίων. Στο βασικό τους σενάριο, ο ρυθμός αύξησης του παγκόσμιου ΑΕΠ από το 4,7% το 2010 θα επιβραδύνει στο 4,2% το 2011, για να βελτιωθεί στο 4,4% το 2012. Στο αρνητικό τους σενάριο η ανάπτυξη θα επιβραδύνει στο 3% το 2011 και στο 2,9% το 2012, ενώ στο θετικό τους σενάριο η ανάπτυξη αυξάνεται στα υψηλά 5,4% και 5,9%, αντίστοιχα. Για την ελληνική οικονομία προβλέπουν ότι η ύφεση θα φθάσει ως το 5% εφέτος και το 3,5% το 2011, ενώ το 2012 θα ανακάμψει σημειώνοντας θετικό ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ κατά 1%.

Επιβράδυνση στο 4% της παγκόσμιας ανάπτυξης το 2011, από το 4,6% εφέτος, αναμένει και η JΡ Μorgan Chase Βank, ενώ η ΒlackRock θεωρεί ότι η οικονομική ανάπτυξη πατάει σε γερές βάσεις και παρά τη σχετική υποχώρηση το δεύτερο εξάμηνο του 2010, ήδη από το πρώτο τρίμηνο του 2011 θα έχει ήδη βρεθεί σε πολύ καλό σημείο. Για τον David Shairp της JΡ Μorgan Αsset Μanagement, αρκετοί πρόδρομοι δείκτες εξακολουθούν να υποδεικνύουν μια αμφιρρέπουσα ανάκαμψη, θεωρώντας ωστόσο ότι πρόκειται για ένα παροδικό φαινόμενο και όχι για μια ύφεση διπλού πυθμένα, αν και εκτιμά ότι η υποτονική ανάπτυξη θα διατηρηθεί και εντός του 2011. Συνολικά, η συνέχιση της ανάκαμψης των οικονομιών, όπως εκτιμά και η ΙΝG, θα εξαρτηθεί από το πώς θα συμπεριφερθεί ο ιδιωτικός τομέας, ενώ το σημείο-κλειδί, λένε οι οικονομολόγοι, έγκειται στο κατά πόσον θα υπάρξει συνολικά ανάκαμψη στη ζήτηση στον ιδιωτικό τομέα που να αντισταθμίζει τη μείωση της ζήτησης στον δημόσιο τομέα.

Η πλειονότητα των οικονομολόγων πάντως θεωρεί σήμερα ότι έχουμε εισέλθει σε σταδιακή ανάκαμψη, την οποία... καταδιώκουν όμως τα δομικά προβλήματα του προηγούμενου κύκλου και οι αγορές ομολόγων απλώς το υπενθυμίζουν.

Δύσπιστες αγορές

Στα τρέχοντα χαμηλά επίπεδα των αποδόσεων, πάντως, οι αναλυτές υποστηρίζουν ότι τα μακροοικονομικά ρίσκα ενσωματώνονται ήδη στις τιμές, την ώρα που οι αγορές παραμένουν δύσπιστες όχι μόνο για τα ελληνικά ομόλογα αλλά συνολικά για την ευρωπαϊκή «περιφέρεια». Στην παρούσα φάση, λοιπόν, όπως υποστηρίζεται ευρέως, μια μονομερής αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, η οποία θα συνοδευόταν και από συστημικό ρίσκο, δεν είναι επιθυμητή από κανέναν και δείχνει μάλλον να απομακρύνεται, ενώ οι φωνές οι οποίες προβλέπουν την επιστροφή της Αθήνας στις αγορές από το β΄ εξάμηνο του 2011, οπότε το Ελληνικό Δημόσιο θα μπορέσει να αντλήσει κάποιο μικρό ποσό εκδίδοντας νέο χρέος, δείχνουν να αυξάνονται.

Ωστόσο για ορισμένους μια επαναδιαπραγμάτευση των όρων αποπληρωμής των ελληνικών ομολόγων με τρόπο αποδεκτό από τις αγορές δεν θα μπορούσε να αποκλειστεί ύστερα από δύο-τρία χρόνια καθώς, όπως λέγεται, μπορεί το κύριο μέτωπο της φωτιάς στην ευρωζώνη να έσβησε με το πρόγραμμα στήριξης, υπάρχουν όμως ακόμη αρκετά μικρότερα μέτωπα τα οποία θα μπορούσαν... να αναζωπυρωθούν από έναν ξαφνικό δυνατό άνεμο.

Ξεχάστε τις υψηλές αποδόσεις τα επόμενα χρόνια

Καθώς στην αυγή ακόμη του 21ου αιώνα είχαμε δύο από τις χειρότερες πτωτικές αγορές από την εποχή του «κραχ» του 1930 (η «φούσκα των dot. com» και η πρόσφατη «μεγάλη απομόχλευση/ύφεση»), πολλοί επενδυτές θέλουν να ξεχάσουν ό,τι συνέβη τα τελευταία 10 χρόνια.

Ετσι, με δεδομένο ότι είναι καλύτερα να δούμε πλέον τις προοπτικές της επόμενης δεκαετίας, ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι «10 προβλέψεις για τα επόμενα 10 χρόνια» του κ. Robert C. Doll (φωτογραφία), κορυφαίου στελέχους της ΒlackRock. Τη νέα δεκαετία, λοιπόν, οι πιθανότητες να δούμε διψήφιες μετοχικές αποδόσεις είναι μάλλον περιορισμένες, εξαιτίας της συνεχιζόμενης προσπάθειας μείωσης του δανεισμού (απομόχλευσης) και άλλων προβλημάτων δομικού χαρακτήρα. Αλλά είναι και εξαιρετικά απίθανο να έχουμε δύο καταστρεπτικές για τις αγορές δεκαετίες, τη μία πίσω από την άλλη.

Ετσι, είναι πιο πιθανό η δεκαετία να καταγραφεί ως θετική για τις μετοχικές αξίες, με μονοψήφιες πάντως σε μέσα επίπεδα ετήσιες αποδόσεις, αν και οι επενδυτές θα κληθούν πιο συχνά να αντιμετωπίζουν συνθήκες ύφεσης, καθώς σε σύγκριση με ό,τι είχαμε συνηθίσει τα τελευταία 20 χρόνια η συχνότητα εμφάνισης περιόδων ύφεσης θα ενταθεί. Οι αμερικανικές μετοχές, μετά τη χειρότερη δεκαετία τους από το 1930, θα καταγράφουν υψηλές μονοψήφιες αποδόσεις, με τους κλάδους των υπηρεσιών Υγείας, τεχνολογίας- πληροφορικής και εναλλακτικών πηγών ενέργειας να οδηγούν την οικονομική ανάπτυξη των ΗΠΑ.

Οσο προχωρούμε πάντως στην επόμενη δεκαετία η κυριαρχία του αμερικανικού δολαρίου θα συνεχίσει να μειώνεται, ενώ στον αναπτυγμένο κόσμο τα επιτόκια θα κινούνται με ακανόνιστο τρόπο προς υψηλότερα επίπεδα. Την ίδια ώρα η προάσπιση ιδίων συμφερόντων θα οδηγεί τα κράτη σε περισσότερες πολιτικές και εμπορικές συγκρούσεις, ενώ ορισμένα από τα προβλήματα της Ιαπωνίας θα μεταφερθούν και στην Ευρώπη εξαιτίας της γήρανσης και της μείωσης του πληθυσμού. Οι καταναλωτές των αναδυόμενων αγορών θα οδηγούν την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη, με αποτέλεσμα το ειδικό βάρος τους στις κεφαλαιαγορές να αυξηθεί, ενώ η οικονομική και πολιτική άνοδος της Κίνας θα συνεχίζεται.